Gdzie podążają badania, rozwój i innowacje?

Przeczytaj także: Rośnie innowacyjność przedsiębiorstw. Liderem ciągle Apple

Raport został przygotowany przez przygotowanego przez Crido Taxand oraz Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Merytoryczny patronat nad opracowaniem objęło Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Jakie są założenia „Strategii Europa 2020” w ramach tzw. „Unii Innowacji” ? Chodzi m.in. o:

• rozwój doskonałości i inteligentnej specjalizacji,
• zacieśnianie kooperacyjnych więzów pomiędzy uczelniami, społecznością odpowiedzialną za badania oraz biznesem,
• dostosowanie krajowych procedur finansowania tak, aby możliwe stało się rozpowszechnianie technologii na cały obszar Unii Europejskiej.

W polskich realiach powyższe założenia znajdują swe odzwierciedlenie w Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020” oraz w programie wykonawczym do niej, do którego załącznikiem jest Krajowa Inteligentna Specjalizacja (KIS) . Określa ona obszary, na których powinno się koncentrować wsparcie z funduszy UE na lata 2014-2020. Z perspektywy całego kraju są one związane ze zdrowiem, biogospodarką, ekoenergetyką, gospodarką odpadami i innowacyjnymi technologiami. Z kolei dla województw wyznaczane są one przede wszystkim w ramach Regionalnych Strategii Innowacji (RIS). Choć proces ich określania jeszcze nie został zamknięty, to najczęściej wskazywanymi w regionach obszarami inteligentnej specjalizacji są: produkcja żywności i przetwórstwo spożywcze, w drugiej kolejności zdrowie, medycyna i rehabilitacja, a w trzeciej technologie informacyjno-komunikacyjne.

Trendy nowej perspektywy

Analizując dokumenty strategiczne dla Polski i całej UE, można wskazać najbardziej prawdopodobne trendy rozwojowe sektora B+R+I w Polsce. Z uwagi na określenie KIS/RIS, spodziewać się można intensywnego rozwoju wybranych branż, dla których przewidziane jest największe wsparcie finansowe w nowej perspektywie. Co do zasady, projekty o charakterze innowacyjnym, nie wpisujące się w zakres krajowych lub regionalnych inteligentnych specjalizacji, nie będą wspierane. Dla nich wzrośnie więc znaczenie planowanych zachęt fiskalnych.

Tendencja do koncentracji wsparcia na wybranych dziedzinach przejawia się także w stworzeniu możliwości uruchomienia programów sektorowych. Do tej pory w ofercie NCBR funkcjonały programy sektorowe dla branży medycznej – Innomed oraz lotniczej – Innolot. Katalog ten może zostać w najbliższym czasie poszerzony. W ogłoszonym przez NCBR konkursie, do 30 września br. zgłoszono kilkanaście programów, w tym m.in. dla branży motoryzacyjnej, farmaceutycznej czy też ICT.

Coraz większe znaczenie będzie także miała współpraca przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi. Wspólne przedsięwzięcia przedstawicieli obu tych środowisk będą premiowane przy udzielaniu wsparcia ze środków publicznych. Wspierany będzie rozwój, w szczególności tzw. KKK czyli Krajowych Klastrów Kluczowych. Jest to nowa kategoria organizacji realizujących działania z zakresu B+R+I, którym przysługiwać będą preferencje przy ubieganiu się o dofinansowanie ze środków UE, w szczególności w zakresie działalności B+R+I, jak i wsparcia dla działalności międzynarodowej. Status KKK będzie nadawany klastrom o istotnym znaczeniu dla gospodarki i o wysokiej konkurencyjności międzynarodowej.

Zacieśnienie współpracy między nauką a biznesem przejawia się także w zmianach w modelu kształcenia w ramach studiów wyższych. Coraz większy nacisk kładziony jest na rozwój praktycznych kompetencji zawodowych i wzmocnienie kształcenia przedsiębiorczości.

Nowa perspektywa finansowa UE 2014-2020 to także znaczne wzmocnienie roli instrumentów zwrotnych w stosunku do pomocy w formie dotacji. W ramach projektów o charakterze wdrożeniowym finansowanie bezzwrotne ma zostać w znacznej mierze ograniczone do innowacji przełomowych (radykalnych) i społecznych. Wzrośnie natomiast znaczenie instrumentów zwrotnych oraz funduszy kapitałowych typu PE/VC.