Gospodarstwa rolne: koniunktura VI 2014

Przeczytaj także: Gospodarstwa rolne: koniunktura XII 2013

Prognoza sytuacji gospodarstw rolnych

W czerwcu 2014 r. prognozy dotyczące zarówno ogólnej sytuacji gospodarstw rolnych, opłacalności produkcji, jak i popytu na wytwarzane produkty rolne były niekorzystne. Odnotowano pogorszenie się nastrojów rolników w porównaniu do grudnia 2013 roku. Najmniej pesymistyczne opinie wyrażali rolnicy prowadzący gospodarstwa ukierunkowane na produkcję zwierzęcą.

Analiza sald odpowiedzi udzielonych przez respondentów prowadzących gospodarstwa ukierunkowane na produkcję roślinną, wykazała, że najmniej pesymistyczne opinie o kształtowaniu się sytuacji w II półroczu 2014 r. wyrażali producenci specjalizujący się w prowadzeniu upraw warzyw gruntowych, ziemniaków i zbóż. W porównaniu do poprzednich edycji badania, zdecydowanie gorzej swoją przyszłość postrzegają producenci buraków cukrowych oraz rzepaku i rzepiku.

Wśród użytkowników gospodarstw nastawionych na produkcję zwierzęcą, rolnicy specjalizujący się w chowie drobiu rzeźnego najczęściej prognozowali poprawę ogólnej sytuacji gospodarstwa, opłacalności produkcji oraz popytu w II półroczu 2014 roku.

Źródła finansowania i rodzaje wydatków

W I półroczu 2014 r., zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami rolników, zmniejszył się udział kredytów, a wzrósł udział programów unijnych jako źródła finansowania działalności rolniczej. W pierwszej połowie 2014 r. – 94,3% ogółu respondentów przy prowadzeniu gospodarstw rolnych korzystało ze środków własnych, 68,8% ze środków unijnych (wzrost o 7,1% w porównaniu do II półrocza 2013 r.), w tym 60,2% z płatności bezpośrednich. Wśród ogółu gospodarstw 13% korzystało z kredytów (o 0,5% mniej niż w II półroczu 2013 r.), w tym 9,5% z kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. W drugim półroczu 2014 r., według opinii rolników będzie zmniejszał się udział kredytów oraz udział środków unijnych przy jednoczesnym wzroście udziału środków własnych jako źródła finansowania prowadzonej działalności rolniczej.

Zdecydowana większość użytkowników gospodarstw rolnych, podobnie jak w poprzednich edycjach badania, ponosiła wydatki związane głównie z prowadzeniem bieżącej działalności rolniczej. Najrzadziej jako cel wykorzystania posiadanych środków finansowych, respondenci wymieniali wydatki związane z działalnością inwestycyjną. Odsetek gospodarstw ponoszących wydatki na inwestycje w I półroczu 2014 r. zwiększył się o 0,8% w stosunku do danych z II półrocza ub. roku, ale nadal pozostawał niższy o 0,4% w stosunku do analogicznego półrocza 2013 r.

W około 41% badanych gospodarstw rolnych (spadek o 1,3 p. proc. w porównaniu do II półrocza 2013 r.) w ostatnich 12 miesiącach nie dokonywano inwestycji związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, głównie z powodu braku środków finansowych, a w kolejnych 12 miesiącach zgodnie z deklaracjami rolników odsetek takich gospodarstw wzrośnie do 46%. Wśród użytkowników, którzy prowadzili inwestycje, 33,2% wskazało na wzrost wydatków inwestycyjnych w ostatnich 12 miesiącach. W tych gospodarstwach również przeważają (o 23,1 p. proc.) opinie o wzroście nakładów na inwestycje w najbliższych 12 miesiącach nad opiniami przeciwnymi.

Czynniki sprzyjające i ograniczające rozwój gospodarstw rolnych

Użytkownicy gospodarstw rolnych wskazywali dopłaty unijne, analogicznie jak w poprzednich edycjach badania, jako najważniejszy czynnik sprzyjający rozwojowi gospodarstw rolnych. Podobnie jak w poprzednich edycjach badania, dla ok 26% respondentów nie wystąpiły żadne czynniki wspomagające rozwój gospodarstw rolnych.

Największymi barierami, na jakie napotykali rolnicy chcący rozwijać produkcję rolniczą, były zbyt wysokie ceny środków produkcji i zbyt niskie ceny wytwarzanych produktów rolnych.

Informacje o badaniu
Niniejsze opracowanie przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej w czerwcu 2014 r. Badaniem zostały objęte gospodarstwa rolne osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej oraz wylosowana próba gospodarstw indywidualnych (25,5 tys.) o wielkości ekonomicznej powyżej 4 tys. euro (tj. powyżej 15,6 tys. zł.).