Świat: wydarzenia tygodnia 43/2013

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 42/2013

• Rozpoczęte negocjacje ws. umowy o wolnym handlu między UE a USA miały zakończyć się w 2014 roku. Teraz już wiadomo, że będą się toczyć jeszcze w 2015 r. Prace te były przerwane z powodu paraliżu w Kongresie Stanów Zjednoczonych w związku z kryzysem dot. przyszłorocznego budżetu i podwyższenia limitu zadłużenia. Teraz na tempo prac negatywnie będzie wpływać szpiegowanie przez amerykańskie służby specjalne przywódców i obywateli Europy.
• Według Departamentu Pracy stopa bezrobocia w USA we wrześniu 2013 roku wyniosła 7,2 proc., wobec 7,3 proc. w sierpniu.Wskaźnik zatrudnienia, określający, jaki odsetek ludności w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo, pozostał w USA we wrześniu bez zmian na poziomie 63,2 proc.
• Ministrowie ds. handlu państw UE podjęli decyzje o rozpoczęciu negocjacji z Chinami umowy o inwestycjach. Ma ona poprawić dostęp firm z UE na chiński rynek i zapewnić lepszą ochronę inwestycji. Udało się podjąć ważną decyzję w sprawie akceptacji dyrektyw negocjacyjnych dotyczących umów o inwestycjach z Chinami i krajami ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej). Mandat do negocjacji z Chinami toruje drogę do szybkiego rozpoczęcia eksperckich rozmów podczas najbliższego szczytu UE-Chiny 21-22 listopada.
• Wbrew oczekiwaniom według Departamentu Handlu deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych wzrósł w sierpniu do 38,8 mld USD, z 38,6 mld USD w lipcu.
• Lokalny parlament Grenlandii postanowił znieść obowiązujący od wielu dziesięcioleci zakaz eksploatacji olbrzymich, ale i różnorodnych bogactw mineralnych na wyspie. Jak wiadomo Grenlandia posiada m. in. złoża uranu i innych rzadkich pierwiastków, które są one niezbędne do produkcji wielu ważnych dziś urządzeń i elektroniki od turbin wiatrowych, poprzez smartfony do samochodów hybrydowych
• Rosja, Białoruś i Kazachstan zamierzają w maju 2014 r. podpisać umowę o utworzeniu Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej, która powinna zacząć działać 1 stycznia 2015 r. Trwają rozmowy na temat wypełniania obowiązujących już umów i likwidacji istniejących ograniczeń w Unii Celnej. Jak dotąd utrzymują się trudności w dostępie produkcji na rynki partnerów, stosowane są pozataryfowe bariery techniczne, zawyżane wymogi sanitarne i fitosanitarne, warunki certyfikacji i licencji. W trakcie ostatniego spotkania przywódców uzgodniono, iż bariery na drodze do wolnego handlu towarami, usługami, kapitałem, technologią i siłą roboczą na terenie Unii Celnej zostaną usunięte. Eurazjatycka Unia Gospodarcza będzie wzorowana na Unii Europejskiej.
• JP Morgan Chase ma problem. Amerykański departament sprawiedliwości chce pociągnąć przedstawicieli JP Morgan do odpowiedzialności za rzekomy handel aktywami, których bezpieczeństwo było co najmniej dyskusyjne i proponuje ugodę. Chodzi głównie o toksyczne papiery wartościowe zabezpieczone hipoteką sprzedane w latach 2005-2007. To także osobisty problem szefa tej globalnej instytucji Dimona, który odpowiadał za inwestycje banku przez osiem lat. Grozi mu kara w wysokości 13 mld USD i jest ona najwyższa w historii.
• Dziennik Granma poinformował o zakończeniu etapu obowiązywania dwóch walut na Kubie (peso wymienialne i niewymienialne). Od 1994 roku na Kubie obowiązywał podział na peso wymienialne - ale tylko na USD, oraz niewymienialne - którymi można płacić za drobne zakupy. Do 2004 roku w obiegu walutowym Kuby był także amerykański dolar.
• Prawa do wydobywania ropy z niedawno odkrytego złoża w Brazylii wygrał państwowy gigant Petrobras wspierany przez konsorcjum firm zachodnich i chińskich. Zwycięskie konsorcjum będzie mogło wydobywać ropę przez 35 lat z największego w Brazylii podmorskiego złoża Libra, którego zasoby szacuje się na ok. 10 miliardów baryłek ropy.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

GRENLANDIA OTWIERA DOSTĘP DO SWOICH ZŁÓŻ MINERALNYCH

Dlaczego Grenlandia zmieniła dotychczasową politykę nakierowaną na ochronę środowiska naturalnego wyspy?...

Grenlandia jest wyspą należącą do Danii. Przez wiele lat władze wyspy dbały o środowisko naturalne, utrzymując w mocy zakaz eksploatacji olbrzymich, ale i różnorodnych bogactw mineralnych, jednak ostatnio zmieniły dotychczasowe stanowisko. Trudno dziś powiedzieć, jakie wymagania i ograniczenia będą narzucone przyszłym inwestorom zainteresowanym wydobyciem minerałów oraz jakie to przyniesie szeroko rozumiane skutki...

Grenlandia to autonomiczne terytorium zależne Danii położone na wyspie o tej samej nazwie w Ameryce Północnej, o obszarze 2175,6 tys. km² (największa wyspa na świecie), pokrytej w 84% przez lądolód (jedynie 341,7 tys. km² jest obecnie wolnych od lodu). Jest zamieszkiwana przez 57 tys. obywateli wyspy, a składają się oni głównie z członków eskimoskiego plemienia Inuitów. Należy do Danii, ale posiada autonomię, posiada prawa do własnego samorządu.

Co prawda w 1978 duński parlament przyznał Grenlandii autonomię, jednak już w 1982 mieszkańcy skorzystali z niej i w powszechnym referendum opowiedzieli się przeciwko pozostawaniu wyspy w ramach EWG, wyspa wystąpiła z niej i nie jest obecnie – w przeciwieństwie do Danii – członkiem Unii Europejskiej. Wyspa jest członkiem Rady Nordyckiej. Dziś jednak miejscowi politycy mają większe ambicje niż to wynika z uzyskanej autonomii i samorządności. Deklarują dążenie do pełnej autonomii, a w przyszłości nie wykluczają nawet ogłoszenia niepodległości. Dziś Dania odpowiada za sprawy bezpieczeństwa i obrony Grenlandii.

Dotąd Grenlandia skrupulatnie dbała o swoje środowisko naturalne widząc jakie skutki przyniosły procesy industrializacji nie tylko w rozwiniętych regionach świata. Opierała się rosnącej presji inwestorów mimo, że zostały udokumentowane złoża licznych minerałów, na które zgłasza rosnące zapotrzebowanie współczesny przemysł. Badania potwierdziły znaczne złoża uranu oraz rzadkich pierwiastków. Duże zainteresowanie dotyczy złóż minerałów, które są niezbędne do produkcji wielu ważnych dziś urządzeń takich jak np. turbiny wiatrowe i samochody hybrydowe oraz najnowszych rozwiązań w elektronice, informatyce i telekomunikacji. W tej presji na lokalne władze wyspy uczestniczą nie tylko inwestorzy ze Starego Kontynentu. W tym gronie są też specjalistyczne firmy działające w branży wydobywczej z Australii oraz dysponujący dużymi środkami finansowymi Chińczycy.

Warto zastanowić się nad tym, jakie przyczyny wpłynęły na zmianę dotychczasowego stanowiska lokalnego parlamentu i jakie są oczekiwania, a nawet nadzieje wiąże lokalny rząd Grenlandii kierowany przez Aleqa Hammonda z rozpoczęciem eksploatacji zasobów mineralnych. Wydaje się, że u podstaw tej decyzji była krytyczna ocena sytuacji gospodarczej wyspy i jej ludności. Uznano, że gospodarka jest od wielu już lat w zastoju, nieustannie wzrastają koszty utrzymania, pogarsza się sytuacja na rynku pracy i rośnie bezrobocie. Dochody z eksploatacji złóż pozwoliłyby Grenlandii na rozwój i uniezależnienie się od pomocy gospodarczej Danii.
Analitycy zwracają także uwagę na zmiany klimatyczne, czego skutkiem jest topnienie pokrywy lodowej i zwiększanie się terenów, na których możliwe jest uruchomienie wydobycia. Także zaczynają się rozwijać nowe szlaki żeglugowe w rejonie Arktyki, co stwarza nową szansę rozwojową dla wyspy.

Jedną z pierwszych licencji na wydobywanie złóż rudy żelaza otrzymała brytyjska firma London Mining. Podpisano ją przy założeniu, że przy wydobyciu surowca mają być zatrudnieni mieszkańcy wyspy.

Z planami wydobycia uranu będą chyba większe problemy. Sprzeciw zgłosiły organizacje ekologiczne, które ostrzegły, że może to zagrozić środowisku naturalnemu Arktyki. Nie jest wykluczone, że zgoda na wydobywanie uranu będzie wymagała akceptacji parlamentu w Kopenhadze.

Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.