Finanse za spiżową bramą: wyzwanie dla papieża Franciszka

Przeczytaj także: Watykański dostojnik aresztowany w sprawie afery finansowej

O operacjach finansowych Stolicy Apostolskiej po raz pierwszy w mediach zrobiło się głośno w latach 80-tych XX wieku przy okazji skandalu z mediolańskim Bankiem Ambrosiano. W 1982 roku szefa tego banku, Roberto Calviego, znaleziono powieszonego pod jednym z londyńskich mostów. Spodnie miał wypchane połówkami cegieł, co może wskazywać zarówno na masoński jak i mafijny symbol. Zagadkową śmierć Calviego skomplikowało jeszcze bardziej ujawnienie jego związków z amerykańskim arcybiskupem Paulem Casimirem Marcinkusem, szefem watykańskiego Instytutu Dzieł Religijnych (Istituto per le Opere di Religione - IOR), czyli Banku Watykańskiego. Na jaw zaczęły wychodzić bardzo podejrzane operacje watykańskich bankierów, związki banku z włoską mafią czy podejrzane etycznie inwestycje. Prasa informowała i przewożonych po całym świecie w żywej gotówce wielkich kwotach, korupcji, finansowaniu polityków czy różnych organizacji.

Po skandalu z Bankiem Ambrosiano IOR praktycznie do teraz nie uzyskał wystarczającej przejrzystości, nie spełnia również międzynarodowych standardów dotyczących prania brudnych pieniędzy czy finansowania terroryzmu. Właśnie zarzuty związane z bardzo nikłą przejrzystością watykańskiego systemu finansowego były powodem zablokowania w styczniu tego roku przez włoski Bank centralny watykańskich bankomatów oraz płatności kartami kredytowymi dokonywanych na terenie Stolicy Apostolskiej.

Część mediów zarzucała Bankowi Watykańskiemu inwestycje w podejrzane moralnie przedsięwzięcia - w akcje firm farmaceutycznych (w tym tych produkujących potępianie przez Kościół środki antykoncepcyjne czy poronne) czy zbrojeniowych. Ponadto okrzepła watykańska administracja, rządząca praktycznie Kościołem, czyli Kuria Rzymska, zdaniem niektórych komentatorów bardzo skutecznie sprzeciwia się wprowadzeniu w Banku Watykańskim międzynarodowych standardów.

Z pewnych względów Kościół jednak chciałby część swoich operacji finansowych zachować w tajemnicy. W wielu krajach świata katolicy są prześladowani, a pomoc dla nich płynie nieoficjalnymi kanałami, poza systemem bankowym.

Niektóre media twierdziły, że poprzedni papież Benedykt XVI przegrał próbę sił z rzymskimi kurialistami, dotyczącą wprowadzenia zmian w IOR. Jorge Mario Bergoglio - papież Franciszek oprócz problemów z pedofilią w Kościele czy laicyzacją będzie musiał zmierzyć się - wreszcie skutecznie - z watykańskimi bankierami.