Świat: wydarzenia tygodnia 35/2012

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 34/2012

• Po recesji z lat 2008-2009 światowa gospodarka rozwijała w tempie ponad czterech procent rocznie. Według analityków "The Economist", szybkość rozwoju globalnej gospodarki spadła do 2,8%. W najgorszym położeniu jest strefa euro, która znajduje się na granicy recesji. Według "The Economist" kłopoty Europy przekładają się na gospodarki innych krajów na przykład Japonii, której eksport do Unii spadł o jedną czwartą w ciągu roku. Także duże gospodarki wschodzące, takie jak brazylijska czy chińska, odnotowały znaczne spowolnienie.
• Według amerykańskiego Departamentu Handlu Produkt Krajowy Brutto USA wzrósł w II kwartale 2012 roku o 1,7 proc. r/r. W I kwartale 2011 roku PKB w Stanach Zjednoczonych wzrósł o 2,0 proc.
• Chiny potwierdziły wolę kontynuowania zakupów obligacji krajów UE pogrążonych w kryzysie. W tym celu Pekin chce nadal ściśle współpracować z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) oraz Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW).
• W Japonii stopa bezrobocia w lipcu 2012 r. wyniosła 4,3 proc. (bez zmian wobec czerwca). Produkcja przemysłowa w Japonii w lipcu 2012 r. spadła o 1,2 proc. m/m (po wzroście w czerwcu o 0,4 proc. m/m).
• Według szefa amerykańskiego Fed-u pierwsze dwie rundy skupowania obligacji umożliwiły stworzenie co najmniej 2 milionów miejsc pracy. Dziś lipcowa stopa bezrobocia w USA wyniosła 8,3 proc. (wobec 8,2 proc. w czerwcu).
• Kanclerz Merkel przybyła do Pekinu z liczącą ponad 100 osób delegacją. W składzie niemieckiej delegacji było siedmiu ministrów, w tym szefowie resortów spraw zagranicznych (Guido Westerwelle), gospodarki (Philipp Roesler) i finansów (Wolfgang Schaeuble). Merkel towarzyszą szefowie 20 wiodących koncernów. To już szósta wizyta od czasu objęcia urzędu kanclerza w 2005 roku. W jej trakcie podpisano szereg kontraktów handlowych o wartości ok. 6 mld USD. Chiny kupią między innymi 50 samolotów A320. Uzgodniono, że po 2016 roku będzie kontynuowany montaż samolotów Airbusa w Chinach (dodatkowy kontrakt o wartości 1,6 mld USD). W Chinach będą też realizowane inwestycje Volkswagena, montażu finalnego śmigłowca Eurocopter. Podpisano też umowę z chińskim koncernem telekomunikacyjnym ZTE, dotyczącą rozbudowy sieci szerokopasmowego internetu (wartość kontraktu 1,3 mld USD).
• Koncern Exelon to największy operator elektrowni jądrowych w USA i trzeci na świecie. Koncern ma 17 reaktorów w 10 siłowniach. Firma zrezygnowała z planów budowy nowej elektrowni w Teksasie. Przyczyną takiej decyzji są niskie ceny gazu, które czynią, że budowa nowych elektrowni jądrowych obecnie i w przewidywalnej przyszłości jest nieopłacalna. W elektrowni miały działać dwa najnowsze reaktory ESBWR generacji III+ firmy GE Hitachi Nuclear Energy. Obecnie jedna z filii tego koncernu - Exelon Nuclear Partners - została doradcą technicznym przy projekcie elektrowni jądrowej Visaginas na Litwie.
• Spółka Nord Stream zakończył montaż drugiej nitki Gazociągu Północnego i już w październiku br. popłynie nim gaz z Rosji po dnie Morza Bałtyckiego bezpośrednio do Niemiec. Przez obie nitki będzie płynęło ok. 55 mld m sześc. gazu rocznie. Udziałowcami tej magistrali gazowej są Gazprom (51proc. udziałów), niemieckie koncerny E.ON-Ruhrgas i BASF-Wintershall (po 15,5 proc.) oraz holenderska spółka Gasunie i francuski GdF (po 9 proc.). Gazprom podpisał już kontrakty na dostawy surowca z Gazociągu Północnego dla odbiorców w Niemczech, Danii, Holandii, Belgii, Francji i W. Brytanii. To ważny element światowego systemu energetycznego.
• Produkcja irackiej ropy przekroczyła w lipcu br. poziom 3 mln baryłek dziennie, z czego na eksport przeznaczono 2,5 mln baryłek. Aktualnie funkcjonują cztery morskie porty przeładunkowe o potencjale przeładunkowym 850 tys. baryłek dziennie.To jak dotąd najwyższy poziom wydobycia od amerykańskiego ataku na Irak i obalenia Saddama Hussajna. Według Bank of America Merrill Lynch bogaty w ropę i gaz Irak nie ma już trudności z obsługą zagranicznego zadłużenia, który dziś wynosi 30 mld USD. Rezerwy walutowe dwukrotnie przewyższają wysokość zagranicznego długu. Przy obecnych cenach ropy Irak będzie miał nadwyżkę budżetową w wysokości 5-10 proc. PKB.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

IRACKA ROPA

Irak posiada jedne z największych złóż surowców energetycznych. Jego złoża ropy są nie tylko znaczące w światowych zasobach energetycznych, ale są też bardzo tanie w eksploatacji. Nic więc dziwnego, że od dawna stanowiły łakomy kąsek dla wielkich tego świata. Od 2003 roku po upadku Saddama, Stany Zjednoczone przejęły pełną kontrolę nie tylko nad polityką, ale przede wszystkim nad gospodarką Iraku...

Po inwazji Irak został podzielony na cztery strefy. Nad dwoma północnymi kontrolę przejęli Amerykanie, południową Brytyjczycy, środkową oddano w gestię sił międzynarodowych (w tym Polski). Przez ostatnią dekadę praktycznie pełną kontrolę nad iracką ropą sprawowali Amerykanie wspierani przez Brytyjczyków.

Te dwa kraje miały dotąd znaczący wpływ na gospodarowanie zasobami i eksploatacją złóż ropy, a także wpływały na kierunek jej eksportu. Dziś można powiedzieć, że prawie wszystkie rozpoznane i wielkie złoża irackiej ropy są eksploatowane przez czołowe koncerny energetyczne świata. Praktycznie rząd w Bagdadzie nie ma dziś wpływu na inwestycje i wielkość produkcji ropy oraz na kierunek jej eksportu.

Produkcja irackiej ropy przekroczyła w lipcu br. poziom 3 mln baryłek dziennie, z czego na eksport przeznaczono 2,5 mln baryłek. To zauważalny postęp w stosunku do ubiegłych lat i jak dotąd najwyższy poziom wydobycia od amerykańskiego ataku na Irak i obalenia Saddama Hussajna. W eksporcie główną rolę odgrywają dziś cztery morskie porty przeładunkowe o potencjale przeładunkowym 850 tys. baryłek dziennie każdy. Według Bank of America Merrill Lynch bogaty w ropę i gaz Irak nie ma już trudności z obsługą zagranicznego zadłużenia, który dziś wynosi ok. 30 mld USD. Rezerwy walutowe dwukrotnie przewyższają wysokość zagranicznego długu. Szacuje się, że przy obecnych cenach ropy Irak będzie miał nadwyżkę budżetową w wysokości 5-10 proc. PKB.

Iracki rząd centralny ma obecnie coraz poważniejsze problemy z kurdyjskim seperatyzmem. Mimo obecności Amerykanów i Brytyjczyków w Iraku widoczne są sympatie i wpływy sąsiedniej Turcji, która nie ukrywa, że politycznie wspiera działania kurdyjskich polityków zmierzających do faktycznej autonomii w dysponowaniu ropą. Turcja ma w tym własny interes, chce kurdyjską ropą zaspokoić własne potrzeby. Jednak Ankara w swojej polityce starannie waży to poparcie, bo sama ma problemy polityczne z mniejszością kurdyjska w swoim kraju. Natomiast jest faktem, że Kurdowie od kilkudziesięciu lat walczą o utworzenie własnego państwa i nie rezygnują z realizacji tego celu...

Bazą tego wewnętrznego konfliktu są znaczące złoża surowców energetycznych w tej północnej prowincji Iraku, a mówiąc precyzyjniej chodzi tu o dochody z eksploatacji złóż kurdyjskich. Utrzymywaniu się atmosfery konfliktu sprzyja duże zainteresowanie ich eksploatacją przez międzynarodowe koncerny naftowe, a wśród nich są tacy potentaci jak Total, ExxonMobil i Chevron. Są oni obecne w Kurdystanie, a swoją tam działalność opierają na dobrych stosunkach z lokalnymi władzami. Oczywiście istotą sporu między władzą centralną i lokalną jest władza nad tym podstawowym zasobem jakim jest ropa. W tej sytuacji nie ulega więc wątpliwości, że interesy czołowych koncernów naftowych eksploatujących kurdyjskie złoża wkomponowują się w konflikt z interesem politycznym reprezentowany przez rząd centralny.

Temperatura konfliktu kurdyjskich władz z Bagdadem wzrosła, gdy lokalne władze zaczęły wydawać zagranicznym firmom licencje na złoża nie są do końca rozeznane. Większość tych umów ma charakter porozumień typu "farm-in". Ostatnio inwestycjami w złoża kurdyjskie jest także zainteresowany Statoil - największy norweski producent ropy i gazu. Koncern planuje zakup obecnych projektów eksploracyjnych w Kurdystanie, zamierza też przejąć firmy posiadające tam swoje aktywa. Podejmując decyzję o skoncentrowaniu się na Kurdystanie, norweski Statoil kilka tygodni temu przekazał swoje udziały w złożach West Qurna 2 na południu Iraku rosyjskiemu operatorowi Lukoil i obecnie nie ma w tej części Iraku żadnych innych aktywów.

Ten spór polityczny Bagdadu z buntująca się prowincją wszedł ostatnio w nową fazę. Bagdad zagroził obcięciem budżetu dla Kurdystanu i wpisaniem na czarną listę tych koncernów, które podpisały umowy z Kurdystanem bez jego aprobaty. Jest to znaczący argument, bo uczestniczą one w eksploatacji ropy w południowym Iraku. Jednak nie ulega wątpliwości, że tak Amerykanie i Brytyjczycy, jak i czołowe koncerny paliwowe nie dopuszczą do tego, by ten konflikt wewnętrzny zagroził ich interesom...