Praca w szarej strefie w Polsce 2010

Przeczytaj także: Praca w szarej strefie w Polsce 2009

Zróżnicowanie stawek za poszczególne rodzaje prac wykonywanych nieformalnie jest bardzo duże, na przykład - w 2010 roku przeciętny dzienny koszt pracy nierejestrowanej wykonywanej na rzecz gospodarstw domowych wynosił:

• usługi budowlane i instalacyjne – 401 zł,
• remonty i naprawy budowlano-instalacyjne – 112 zł,
• przeglądy i naprawy samochodów oraz innych maszyn – 121 zł,
• usługi transportowe – 96 zł,
• naprawę sprzętu elektrotechnicznego – 173 zł,
• usługi lekarskie, pielęgniarskie – 21 zł,
• usługi fryzjerskie, kosmetyczne – 51 zł,
• usługi turystyczne i gastronomiczne – 58 zł,
• doradztwo księgowe, prawne – 70 zł,
• korepetycje – 60 zł,
• usługi krawieckie – 35 zł,
• prace domowe (np. sprzątanie) – 54 zł,
• opiekę nad dzieckiem lub starszą osobą – 38 zł,
• prace ogrodniczo-rolne – 116 zł.

9. Podsumowanie

Praca nierejestrowana w Polsce nadal utrzymuje się, chociaż od 1995 roku, tj. od momentu wdrożenia przez GUS badania jej skali, do roku 2010 ulegała systematycznemu zmniejszaniu. W porównaniu z analogicznym okresem 2009 roku liczba pracujących w szarej strefie obniżyła się o 53 tys. – 732 tys. w 2010 roku wobec 785 tys. w 2009 roku, a także obniżył się, chociaż nieznacznie, udział pracujących nieformalnie w ogólnej liczbie pracujących – odpowiednio: 4,6% w 2010 roku wobec 4,9% w 2009 roku. W 2010 roku nieco zmniejszył się – w porównaniu z 2009 rokiem – odsetek pracujących „na czarno”, dla których ostatnio wykonywana praca nierejestrowana była pracą główną – 54,0% (w 2009r. – 55,5%).

Wśród pracujących w szarej strefie przeważali mężczyźni, a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania nieznaczną większość stanowili zamieszkali w miastach.

Praca nierejestrowana, choć występująca dość powszechnie, ma charakter doraźny, krótkotrwały - ponad 98% pracujących w szarej strefie miało zatrudnienie tylko 1 raz w miesiącu. Obejmuje ona wszystkie generacje Polaków, od młodzieży po osoby w wieku emerytalnym, a niemal co czwarty pracujący nieformalnie był w wieku 45-59 lat.

Szara strefa tradycyjnie oferuje stosunkowo dużą liczbę miejsc pracy dla osób o niskich kwalifikacjach zawodowych (ponad 56% pracujących w niej miało wykształcenie co najwyżej zasadnicze zawodowe) i dla znacznej części z nich stanowi główne źródło utrzymania. Warto jednak podkreślić, iż w porównaniu do 2009 roku udział pracujących słabiej wykształconych w ogólnej liczbie pracujących „na czarno” obniżył się o ponad 5 punktów procentowych.

Pracujący w szarej strefie według zadeklarowanej, ostatnio wykonywanej pracy najczęściej znajdowali zatrudnienie przy pracach ogrodniczo-rolnych, a także remontach i naprawach budowlano-instalacyjnych oraz usługach budowlanych i instalacyjnych.

Dla ok. 67% pracujących w szarej strefie gospodarki pracodawcami były osoby prywatne, a dla ponad 28% - firmy prywatne lub spółdzielnie.