Tydzień 25/2009 (15-21.06.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 24/2009 (08-14.06.2009)

• W kwietniu 2009 produkcja przemysłowa w strefie euro spadła o 1,9% m/m oraz o 21,6% r/r (w marcu te wskaźniki miały wartość odpowiednio (1,4% oraz 19,3%). Kurs EUR/USD oscyluje wokół wartości 1,4.
• W I kw. 2009 roku niemiecka gospodarka skurczyła się o 6,9%. Według rządowych szacunków gospodarka Niemiec skurczy się w 2009 roku o 6%. W I kw. 2009 o prawie 1,2 miliona zwiększyła się ilość bezrobotnych.
• Zatrudnienie w całej Unii oraz strefie euro spadło o 0,8%. W I kw. br. wzrost zatrudnienia liczony r/r odnotowały cztery kraje: Malta (1,8%), Słowenia i Belgia (po 0,5%) oraz Niemcy (0,1), natomiast największe spadki zatrudnienia były na Łotwie (8,2%), w Estonii (7,2%) i Hiszpanii (6,4%).
• Rosja dołączyła do Chin, od pewnego czasu podważających wiarygodność amerykańskiego dolara jako światowej waluty rezerwowej. Zapowiedziała redukcje swojego udziału w amerykańskich obligacjach skarbowych (rezerwy walutowe Rosji wynoszą ponad 401 mld USD, z czego około 30% ulokowanych jest w amerykańskich papierach). Nie będzie teraz lokowała swoich rezerw w USD, a nowe środki rezerwowe zostaną przeznaczone na zakup długu emitowanego przez MFW (w maju na to przeznaczono już 10 mld USD), będą też lokowane w innych walutach. Te działania są częścią uzgodnień podczas spotkania przywódców krajów BRIC (Brazylii, Rosji, Inii i Chin), które potwierdziły plany zakupu długu emitowanego przez MFW.
• Deficyt PKB na Słowacji przekroczy w tym roku 6,2%. Jak dotąd interwencyjne działania rządu nie przyniosły żadnego efektu. Rząd ma duże problemy z egzekucją podatków (w pierwszych pięciu miesiącach ściągnięto o jedną trzecią mniej podatków w porównaniu z analogicznym okresem 2008 roku). Dla przypomnienia w I kw. tego roku PKB Słowacji skurczył się o 5,6% r/r podczas gdy w IV kw. 2008 r. gospodarka Słowacji wzrosła o 2,5%, a w całym 2008 roku wzrost PKB wyniósł 6,4%.
• Łotewska gospodarka skurczyła się w I kw. 2009 roku o 18%. Łotwa otrzymała od UE i MFW w ubiegłym roku pakiet ratunkowy w wysokości 7,5 mld euro. Obecnie dokonała cięć budżetowych w wysokości 0,7 mld euro, co było warunkiem otrzymania z tego pakietu kolejnej transzy w wysokości 1,2 mld euro.
• General Motors sprzedaje swoje udziały w szwedzkim Saabie szwedzkiemu producentowi luksusowych sportowych aut - Koenigsegg (firma zatrudnia tylko 45 pracowników...). Auta tej firmy są jednymi z najszybszych i najdroższych samochodów świata. Saab wystąpił 20 lutego o ochronę sądową przed wierzycielami.W zeszłym roku Saab wyprodukował ponad 93 tys. aut. Obecnie pracuje w niej 3,4 tys. pracowników (na początku roku 4,5 tys.).
• Rosyjski koncern naftowy Surgutnieftiegaz kupił 21% akcji węgierskiego koncernu MOL-a. MOL broniąc się przed wrogim przejęciem utrudnia formalne wpisanie rosyjskiej firmy do rejestru akcjonariuszy. Wprowadził do statutu zmiany utrudniające wrogie przejęcie firmy, oraz które pozwalają władzom MOL domagać się od inwestorów, w czyim imieniu kupują akcje spółki. Spór ma rozstrzygnąć sąd.
• Piloci British Airways (BA) zawarli ugodę z pracodawcą. Zgodzili się na obniżkę płac, a w zamian otrzymają akcje firmy, stając się jej udziałowcami. Zgodzono się także na zmniejszenie zatrudnienia o 78 pilotów i inne działania oszczędnościowe.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

NIEDAWNI LIDERZY DZIŚ BRONIĄ SIĘ PRZED BANKRUCTWEM

Jeszcze niedawno republiki nadbałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia) należały do czołówki krajów unijnych z punktu widzenia tempa wzrostu gospodarczego (z rocznym wzrostem PKB nawet powyżej 10% r/r). Były nawet tylko krok od wejścia do strefy euro. Dziś sytuacja zasadniczo zmieniła się, bo pod wpływem kryzysu nastąpiło u nich głębokie załamanie się gospodarki i wobec spadku dochodów budżetowych z podatków, rządy tych krajów zmuszone są do drastycznych decyzji dotyczących cięć budżetowych, w tym także do obniżania poziomu życia obywateli. Jest oczywistym, że takie działania nie zyskują uznania społecznego, więc rośnie niezadowolenie społeczne... Kraje te są przykładem trzeciej fazy obecnego kryzysu, bo na początku mieliśmy kryzys finansowy, potem przeniósł się on do realnej gospodarki, a obecnie mamy już coraz liczniejsze przypadki kryzysu społecznego, politycznego. Kraje te liczą dziś na pomoc Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego...

Jak dotąd rządy tych krajów wykluczają zmiany dotychczas stałego kursu wymiany wobec euro i koncentrują swoje działania na tym, by nie dopuścić do kryzysu w bilansie płatniczym. Taka postawa jest korzystna także z regionalnego punktu widzenia, bo deprecjacja walut tych krajów mogłaby wywołać negatywne konsekwencje dla gospodarek krajów tej części Europy, a także w krajach skandynawskich, których instytucje finansowe mocno zaangażowały się w interesy w tych krajach.

Na pierwszej linii jest dziś Łotwa, której sytuacja gospodarcza określana jest najgorzej (spadek PKB o ok. 20%). Ten mały kraj (2,3 mln mieszkańców) by załatać szybko powiększającą się dziurę budżetową podjął decyzję m.in. obniżki o 20% płac w sektorze publicznym np. lekarzy, policjantów i nauczycieli, obniżono o połowę dodatki na dzieci dla pracujących rodziców, podwyższono niektóre podatki (np. akcyzę na piwo o 50%, a na mocne alkohole o prawie 8%). W sumie ograniczono o 10% planowane wydatki. Łotwa liczy na możliwość skorzystania z kolejnej transzy pomocy międzynarodowej (1,2 mld euro). Według prognoz tegoroczny deficyt osiągnie poziom 10% PKB.

Podobny oszczędnościowy program realizuje Litwa, która o połowę obniża zasiłki na dzieci, zmniejsza pulę płacową dla budżetówki o 10% oraz podnosi podatki od towarów i usług o dwa punkty procentowe do 21%. Rząd chce w tym roku utrzymać deficyt na poziomie 5% PKB, a jeśli oszczędności nie przyniosą skutku, to w 2009 roku deficyt może wzrosnąć do 8-10%PKB. Według prognoz Litwa musi liczyć się ze spadkiem PKB nawet o 18%.

Trzeci kraj – Estonia też co prawda zanotuje w tym roku spadek PKB o 12%, ale ma atut w postaci rezerwy budżetowej zgromadzonej w okresie boomu gospodarczego (ok. 5,5% PKB). Planowane jest przyjęcie pakietu oszczędnościowego, który ma pozwolić na utrzymanie deficytu budżetowego na poziomie nie większym niż 3% PKB.