Tydzień 38/2008 (15-21.09.2008)

Przeczytaj także: Tydzień 37/2008 (08-14.09.2008)

• Stan gospodarki światowej coraz bardziej niepokoi polityków. Kanclerz Niemiec Angela Merkel stwierdziła, że konieczne jest stworzenie lepszych mechanizmów kontroli międzynarodowych rynków finansowych oraz reguł ograniczających ryzyko. Zaprezentowała pogląd, że politycy muszą się w ten proces włączyć i przypomniała, że w trakcie swego przewodnictwa w grupie G8 w 2006 roku przedstawiła propozycje na rzecz zwiększenia przejrzystości rynków finansowych.
• Według Eurostatu w sierpniu inflacja w strefie euro spadła do poziomu 3,8% z 4% w lipcu. Natomiast inflacja w Wielkiej Brytanii w sierpniu wzrosła do najwyższego poziomu od 16 lat (ceny konsumpcyjne wzrosły o 4,7% r/r).
• Handel akcjami na dwóch największych giełdach w Rosji - RTS i MICEX był zawieszony na dwa dni. Decyzję podjęła Federalna Służba ds. Rynków Finansowych. Rząd wyasygnował dodatkowo 500 mld rubli (19,6 mld USD) na podtrzymanie stabilności rosyjskich rynków finansowych.
• Dostawy surowca Gazociągiem Północnym rozpoczną się już pod koniec 2011 roku. Obecnie Nord Streem nie jest już tylko przedsięwzięciem rosyjsko-niemieckim, ale jest projektem paneuropejskim. W to przedsięwzięcie jest zaangażowanych 10 europejskich kompanii, a co najmniej 5 państw będzie otrzymywać za jego pośrednictwem gaz. Rosja ogłosiła, że jest otwarta na propozycję powiększenia liczby europejskich partnerów Gazociągu Północnego. Dostawy tym gazociągiem zaspokoją potrzeby 25 milionów europejskich gospodarstw domowych, a będzie można nim transportować 55 mld m³ gazu.
• Międzynarodowa agencja ratingowa Standard & Poor's obawia się jednak długofalowych konsekwencji gospodarczych w rezultacie przedłużania się kryzysu politycznego na Ukrainie, bo może on zmniejszyć szanse przeprowadzania reform. Zdaniem agencji problemem tego kraju jest walka z wysoka inflacją, którą ma przekroczyć 20 procent.
• W opinii rządu PKB Rumunii wzrośnie o 9% w tym roku (poprzednia prognoza 8%).
• Szefowie Gazpromu i ukraińskiego Naftohazu z szefem Deutsche Banku omawiać trójstronną współpracę. Trzy lata temu Naftohaz dostał już 2 mld euro kredytu z Deutsche Banku, wykorzystał z tej kwoty 0,6 mld, ale niemiecki bank wymówił go zimą 2005 r., w czasie gazowego kryzysu Rosji z Ukrainą. Prawdopodobnie chodzi o pożyczkę dla Ukrainy na przechowywanie rosyjskiego gazu w ukraińskich magazynach.
• Przeżywający kłopoty finansowe wielki brytyjski bank hipoteczny HBOS zostanie przejęty przez bank Lloyds TSB (transakcji ok. 12,2 mld funtów szterlingów. Będzie ona zrealizowana drogą wymiany kapitału w relacji 0,83 akcji Lloyds za 1 akcję HBOS.
• Koncern Porsche poinformował we wtorek, że zwiększył z 30,25% do 35,14% swoje udziały w Volkswagenie (VW) i teraz ma kontrolę nad największym w Europie producentem samochodów. Porsche zapowiedziało, że ich celem jest zwiększenie udziałów w VW do ponad 50%. Po ogłoszeniu tych informacji kurs akcji wzrósł o 33%, a giełdowa wartość VW przekroczyła 77 mld euro i koncern stał się najcenniejszą niemiecką spółką publiczną, wyprzedzając dotychczasowego lidera - koncern energetyczny E.ON.
• Spada sprzedaż nowych aut w Europie. W lipcu spadek ten wyniósł 7,3% r/r, a w sierpniu już 15,6%. W lipcu sprzedaż nowych aut w Hiszpanii spadła o 27,5 % r/r, a w sierpniu - o 41,3% r/r. Włosi w lipcu kupili 11% aut mniej niż przed rokiem, a w sierpniu - o 26,4% mniej. Sprzedaż w Irlandii spadła o 42%, w Wielkiej Brytanii o ok. 20%, w Niemczech o ok. 10%, a we Francji - o 7%. Producenci zwalniają pracowników, Renault zwolni we Francji 4 tys. pracowników (10% zatrudnionych), Volvo do końca roku zwolni 2 tys. pracowników, a w przyszłym roku pracę straci jeszcze 900 osób.
• Po rezygnacji konsorcjum włoskich inwestorów CAI z pomysłu przejęcia bankrutującej linii lotniczej Alitalia upadł pomysł premiera Silvia Berlusconiego, by narodowego przewoźnika wyciągnęli z tarapatów Włosi. Wygląda na to, że komisarz rządowy będzie zmuszony do wszczęcia procedury ogłoszenia upadłości linii i zwolnienia nawet 19 tys. pracowników.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ROSYJSKI RYNEK INWESTYCYJNY

W 38 tygodniu sytuacja na rosyjskiej giełdzie stała się dramatyczna. Tempo spadków cen akcji było do tego stopnia niepokojące, że podjęta została decyzja o zamknięciu giełdy. W piątek po dwóch dniach przerwy została otwarta rosyjska giełda i okazało się, że indeksy giełdowe gwałtownie skoczyły w górę, nominowany w rublach indeks MICEX wzrósł o 28,7%, a dolarowy RTS o 22,4%. Stało się tak po ogłoszeniu przez rosyjski rząd planu ratunkowego dla rosyjskiego rynku finansowego i po informacji o nowych planach ratowania rynków finansowych przez rząd USA. Kreml obiecał, że poprawi płynność na własnym rynku przez wpompowanie w niego 100 mld USD, a podobne decyzje amerykańskiego rządu są szacowane na 0,7-1 bln USD.

Ta decyzja Kremla ma zapobiec dalszej, panicznej wyprzedaży akcji czołowych rosyjskich firm i rozszerzaniu się giełdowej zapaści na inne sfery gospodarki. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja była poważna, a poprzedzające zamknięcie giełdy załamanie na rosyjskim rynku mogło doprowadzić do poważnych problemów w bilansach przedsiębiorstw, w zabezpieczeniach kredytów i pożyczek oraz spowodować konieczność uzupełnienia depozytów pod wzięte kredyty (tzw. margin calls)”. To mogło przerodzić się w bardzo niebezpieczny, systemowy brak płynności.

Analitycy wiązali gwałtowne spadki na rosyjskiej giełdzie z sytuacją w światowej gospodarce i w rosyjskiej polityce zagranicznej ostatnich miesięcy. Jest to słuszne, jednak wydaje się, że należy skorygować te oceny, zmniejszając przypisywanie głównej roli konfliktowi gruzińskiemu. Nie ulega wątpliwości, że pewna część inwestorów wycofała się z rosyjskiego rynku oceniając, że Rosja weszła w nowy etap swojej polityki, który może spowodować wzrost napięcia w stosunkach międzynarodowych, a nawet może wywołać powrót do zimnej wojny. Nie wydaje się jednak, by te wydarzenia miały zbyt duży wpływ na sytuację w gospodarce rosyjskiej, jest ona bowiem zbyt silnie związana z gospodarką europejska i światową. Z całą pewnością czynnikiem w istotny sposób wpływającym na te spadkowe tendencje na rosyjskim rynku jest charakter tych powiązań z gospodarką światową, a dotyczy on przede wszystkim branży surowcowej. Spadek tempa rozwojowego światowej gospodarki i przewidywania dotyczące spadku zapotrzebowania na surowce spowodowały w ostatnich miesiącach obniżki cen surowców w tym ropy i metali. To pociągnęło w dół rosyjski rynek inwestycyjny.

W ślad za ostatnimi decyzjami finansowymi poszły też deklaracje Kremla zapewniające, że Rosja nie zmieni swojego dotychczasowego kursu i będzie nadal dążyć do integracji ze światową gospodarką.

Mimo widocznych oznak poprawy sytuacji w związku z wprowadzeniem rządowego pakietu pomocy agencja raitingowa Standard and Poor's podała, że zmieniła perspektywę ratingu Rosji z pozytywnej na stabilną. Tłumaczy to tym, że „zmiana perspektywy jest spowodowana rosnącą niepewnością dotyczącą sposobu prowadzenia rosyjskiej polityki gospodarczej w miarę pogłębiania się kryzysu płynności na rynkach finansowych".

W rosyjskich środowiskach finansowych panuje opinia, że sytuacja w dalszym ciągu jest nieprzewidywalna i niestabilna, bo globalny kryzys na rynku kredytowym jeszcze nie minął i systemowe ryzyko na rynkach finansowych Rosji nadal pozostaje realne.