Mobbing w pracy: jak go rozpoznać i się obronić?

Przeczytaj także: Mobbing dotyka ponad 40 proc. pracowników

Niemal 7 na 10 „Zetek” widzi złe traktowanie pracowników

65% badanych potwierdza, że złe traktowanie pracowników to wciąż istotny problem w Polsce. Najczęściej dostrzegają go kobiety – aż 74% respondentek, w porównaniu do 57% respondentów twierdzi, że mobbing wciąż jest istotnym problemem w Polsce. Dane wskazują, że wśród grup wiekowych istotnie częściej problem widzą właśnie młodzi: osoby w wieku 25-34 lata, czyli przedstawiciele pokolenia Y (71%) oraz ich młodsi koledzy z pokolenia Z, reprezentujący grupę wiekową w przedziale 18-24 lata (69%). Dostrzeganie zjawiska i postrzeganie go jako problem maleje z wiekiem. Wśród przedstawicieli pokolenia tzw. baby boomers problem deklaruje aż o 11 punktów procentowych mniejsza grupa niż w pokoleniu Y.

Aby temu przeciwdziałać, konieczna jest edukacja. Aż 84% kobiet uważa, że powinno się kształcić pracowników w zakresie tego, jak w odpowiedni sposób reagować na mobbing i jakie kroki podejmować w sytuacji, kiedy dojdzie do takich nieprawidłowości. Mężczyźni również często, choć istotnie rzadziej niż kobiety wyrażają potrzebę tego rodzaju edukacji (71% badanych panów). 82% kobiet uważa, że w zakresie edukacji koniecznym działaniem jest także kształcenie managerów na temat tego, jak unikać zachowań mobbingowych. Taką potrzebę dostrzega 70% mężczyzn. Kobiety nie są oczywiście jedynymi poszkodowanymi, jednak z badań wynika, że są one częściej ofiarami mobbingu i częściej dostrzegają potrzebę rozwiązania tego problemu.

Coraz większa świadomość polskich pracowników

7 na 10 kobiet uważa, że w każdej firmie powinna działać polityka i komisja antymobbingowa. Z badań wynika wyraźnie, że to właśnie kobiety w największym zakresie oczekują od swoich przełożonych konkretnych działań i jasnych wytycznych. Mężczyźni odczuwają podobne potrzeby w mniejszym stopniu. Konieczność wprowadzenia polityki antymobbingowej dostrzega tylko nieco ponad połowa z nich (58%). Najczęściej takie deklaracje występują wśród przedstawicieli pokolenia Y (70%). Wśród najmłodszych uczestników rynku potrzebę takich firmowych zasad deklaruje 62% badanych.

Dokument, który z perspektywy respondentów jest tak istotny powinien określać zasady postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji mobbingowych. W takiej polityce powinny być określone definicje mobbingu, ale także procedury zgłaszania tych przypadków oraz jasna informacja o konsekwencjach dla osób dopuszczających się nieprawidłowości. Choć polityki antymobbingowe mogą się różnić w zależności od wielkości i rodzaju firmy oraz kultury organizacyjnej, to ważne jest, by były skuteczne i przede wszystkim – chroniły pracowników przed szkodliwymi skutkami mobbingu. Aby takie dokumenty mogły funkcjonować i spełniać swoje zadanie, warto wdrożyć w organizacjach programy szkoleniowe dla pracowników i kadry zarządzającej, które pomogą zwiększyć świadomość i dostarczą narzędzi do rozpoznawania skarg na praktyki mobbingowe i przeciwdziałania nieprawidłowościom.

Dziś 41% badanych deklaruje, że często natyka się na teksty o mobbingu w polskich mediach. Pojawiające się materiały, choć niestety często opisują trudne sytuacje pracowników, to mają walor edukacyjny i świadomościowy. Przy większej świadomości maleje obojętność na ten problem. To z kolei może być czynnikiem motywującym do działania – kiedy widzimy, że ktoś inny zgłosił nieprawidłowość i osiągnął swój cel, wiemy, że mamy prawo do oczekiwania konsekwencji dla osób dopuszczających się działań mobbingowych. To istotne dla każdego uczestnika rynku – pracodawców i pracowników, zarówno tych wieloletnich, jak i tych, którzy właśnie wchodzą na rynek i potrzebują dobrych przykładów.

W sytuacji, kiedy młody pracownik doświadcza niepokojących zachowań ze strony drugiej osoby, nie powinien wkładać głowy w piasek czy bagatelizować sytuacji. Choć wiadomo, że to nie łatwe. Powinien wyraźnie postawić granice i powiedzieć głośne „nie”, a więc dać wyraźny sygnał, że te konkretne zachowania są dla niego niewygodne i nie wyraża na nie swojej zgody. Najgorszym krokiem, który pracownik może zrobić, to milcząca zgoda na zachowanie mobbera. Poza tym, jeżeli dane zachowania budzą niepokój, powinien rozważyć poinformowanie o tym fakcie swojego przełożonego, czy nawet osoby bliskie, także po to, aby uzyskać wsparcie i nie zostać samemu z problemem – podsumowuje Katarzyna Łodygowska.

O tym, jak odnaleźć się w sytuacji, w której jesteśmy ofiarą lub świadkiem mobbingu lub innej formy dyskryminacji w pracy posłuchać można w jednym z odcinków podcastu Pracuj.pl “Dobra Robota”. Z rozmowy z Katarzyną Łodygowską (autorką popularnego konta na Instagramie – @matka_prawnik) dowiemy się jak reagować na mobbing, ale także jak poprawnie go rozpoznać i zgłosić oraz co robić krok po kroku, by przeciwdziałać różnym formom dyskryminacji w środowisku zawodowym.

O BADANIU
Badanie zostało przeprowadzone w październiku 2022 roku przez ARC Rynek i opinia na zlecenie serwisu Pracuj.pl. Pomiar wykonany metodą CAWI przeprowadzono na grupie 1790 Polaków, reprezentatywnej dla populacji osób czynnych zawodowo w wieku 18-65 pod względem płci, wieku oraz wielkości miejscowości zamieszkania.