Coface TOP 500 CEE 2022: PKN Orlen niepokonany

Przeczytaj także: Największe firmy w Europie: Polska górą w rankingu TOP 500 CEE

Coface zaprezentował wyniki 17. edycji rankingu TOP 500 CEE prezentującego największe firmy Europy Środkowo-Wschodniej, według obrotów osiągniętych w 2021 roku. Ranking analizuje także liczbę pracowników, zakres działania czy oceny ratingowe Coface.

Po załamaniu w roku 2020 związanym z pandemią, rok 2021 przyniósł ożywienie gospodarcze. W efekcie przychody i zyski 500 największych przedsiębiorstw w regionie wzrosły.

Europa Środkowo-Wschodnia wyszła z kryzysu szybciej niż większość jej kluczowych partnerów handlowych. Podczas gdy region CEE odnotował łagodniejszą recesję w 2020 r., ze średnim wzrostem PKB wynoszącym -3,7% w porównaniu z -5,5% w Europie Zachodniej, ożywienie w regionie CEE w 2021 r. było również bardziej imponujące i wyniosło 5,7% w porównaniu z 4,7% w Europie Zachodniej. Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista w regionie Coface Central and Eastern Europe, wyjaśnia różne struktury regionów:

Europa Środkowo-Wschodnia jest mniej zależna od usług, w tym sektora hotelarskiego i restauracji, które bardzo ucierpiały podczas pandemii z powodu lockdown’ów, ograniczeń w podróżowaniu i niskiego zaufania klientów, zbierając ogromne żniwo w różnych gospodarkach Europy Zachodniej.

Top 500 graczy: wzrost obrotów, zysku netto oraz zatrudnienia

Wyniki rankingu 2021 największych firm regionu pokazały, że przedsiębiorstwa były w stanie szybko skorzystać z ożywienia gospodarczego - wyjaśnia Jarosław Jaworski, CEO Coface w Regionie Central and Eastern Europe.

Łączny obrót wszystkich 500 firm wzrósł r/r o 26,9% do 842 mld euro. Zagregowane zyski netto wzrosły prawie dwukrotnie do 41 428 mln w porównaniu z rokiem 2020. Ponadto, 500 największych firm zatrudniało 2,2 mln osób (+1,3% w stosunku do 2020 r.).

W wymiarze krajowym gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej korzystały z solidnego popytu wewnętrznego. Rynek pracy w 2021 r. ponownie znalazł się w korzystnej sytuacji z niską stopą bezrobocia i znaczącym wzrostem płac. Specjalne środki i regulacje wprowadzone w odpowiedzi na wpływ Covid-19 obejmowały wsparcie dla rynku pracy, co oznaczało uniknięcie masowych zwolnień - dodaje Jaworski.

Liderami rankingu Polska oraz sektor motoryzacyjny

PKN Orlen pozostaje niepokonany na pierwszym miejscu, umacniając swoją pozycję dzięki wzrostowi obrotów o 52% (rok wcześniej spadły o 23%). Czeska Skoda Auto (2.), międzynarodowy koncern naftowo-gazowy MOL Hungary (3.), polskie państwowe PGNiG (4.), sieć handlowa Jeronimo Martins Polska (5.), polska spółka energetyczna PGE (7.) oraz Volkswagen Slovakia (8.) były już w czołówce podczas poprzednich rankingów. Większość z nich odnotowała wyższe obroty. Producenci samochodów tacy jak Skoda Auto i Volkswagen Slovakia odnotowali tylko niewielki wzrost przychodów o 0,4% i 2,3% z powodu zakłóceń w łańcuchach dostaw.

Sektory: wiodąca pozycja branży paliwowo-gazowej, a następnie silny sektor motoryzacyjno-transportowy

Trzy kluczowe sektory (motoryzacyjno-transportowy, paliwowo-chemiczny oraz handel), reprezentowane przez największe firmy w regionie, nadal odpowiadają za 53% całkowitych przychodów.

W 2021 roku wszystkie sektory odnotowały wzrost obrotów, co wynikało z przyspieszającego popytu i niskiego punktu odniesienia z poprzedniego roku 2020, kiedy początkowa faza pandemii i związane z nią blokady zebrały ogromne żniwo w finansach firm. Najbardziej uderzający przykład pochodzi z sektora tekstylno-odzieżowego, który w pandemicznym roku 2020 odczuł załamanie popytu, jak również zmianę preferencji konsumentów. W 2021 roku sektor ten odnotował największy wzrost obrotów o 60,3%. Natomiast najsłabszy wzrost obrotów zanotowało budownictwo (+9,5%) oraz motoryzacyjno-transportowy (+9,6%), które i tak zapewniły sobie solidną dynamikę wzrostu. Większość sektorów była w stanie wygenerować wyższe zyski netto, a największym zwycięzcą była branża metalowa (+437%). Przeciwnie, tekstylno-odzieżowy i rolno-spożywczy to sektory, które wykazały negatywną dynamikę w tym zakresie.

Najlepiej oceniana branża w rankingu TOP 500 CEE jest bardzo mała: „drewno i meble” mają tylko pięciu przedstawicieli w rankingu, ale grupa ta odnotowała wzrost obrotów o 27,9%, a zyski netto wzrosły ponad dwukrotnie.

Sektor paliwowo-chemiczny (minerałów, chemikaliów, ropy naftowej, tworzyw sztucznych i farmacji) jest ponownie największy w rankingu CEE Top 500, pod względem liczby firm. Sektor cieszył się jednym z najwyższych skoków zysków netto (+331,5%). W ciągu 2021 roku ceny ropy wzrosły o 52%, korzystając z ożywienia w przemyśle i gospodarce. Stworzyło to możliwości generowania zysków z marż rafineryjnych, zwłaszcza biorąc pod uwagę rosnący po lockdown’ach popyt i ożywienie światowego handlu.

Chociaż sektor motoryzacyjno-transportowy pozostaje w czołówce wg liczby firm w zestawieniu, to w porównaniu z innymi rozwijał się stosunkowo słabo. Branża pozostaje dominująca w czterech krajach: Czechach, Węgrzech, Rumunii i Słowacji.

Trzecim sektorem na podium jest handel niewyspecjalizowany. Ponieważ w czasie pandemii stopa bezrobocia wzrosła tylko nieznacznie, a rynek pracy zapewnił znaczące wskaźniki wzrostu płac, gospodarce pomogły zwiększone wydatki gospodarstw domowych. Obroty w największych przedsiębiorstwach tej branży wzrosły o +19,3%, a firmy mogły również odnotować wyższe zyski netto (+22,8%).

W wyniku ożywienia handlu światowego w 2021 roku, eksport z Europy Środkowo-Wschodniej przyczynił się do przyspieszenia rozwoju regionalnych sektorów produkcyjnych, które doświadczyły wyższych kosztów przetwarzania. Koszty te gwałtownie wzrosły od czasu, gdy rozpoczęło się odbicie po pandemicznym zastoju, a te nadal w dużej mierze wpływają na przedsiębiorstwa w dzisiejszych czasach, zwłaszcza teraz, gdy koszty energii i środków produkcji gwałtownie wzrosły od czasu rozpoczęcia wojny na Ukrainie - wyjaśnia Grzegorz Sielewicz. - Rzeczywiście, ponieważ Rosja zaopatrywała Europę w surowce energetyczne, ich ceny znacznie wzrosły w 2022 roku, inicjując kryzys energetyczny. W tym samym czasie zakłócenia w dostawach towarów rolno-spożywczych doprowadziły do rosnącej inflacji cen żywności ze względu na fakt, że zarówno Rosja, jak i Ukraina mają znaczący udział w globalnym eksporcie rolnym.

Wojna na Ukrainie mocno uderzyła w region i pojawiły się kolejne wyzwania w związku z konsekwencjami gospodarczymi. "Oczekuje się, że gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej będą odczuwały największy wpływ w związku z wojną, która rozpoczęła się w lutym 2022 roku. Wynika to z ich geograficznej bliskości do obu krajów, zależności od eksportu, zależności od importu energii z Rosji, napływu uchodźców z Ukrainy oraz problemów logistycznych, które pojawiły się w wyniku wojny. Oznacza to, że uwzględniając powyższe czynniki nasz region jest bardzo wrażliwy i kolejna edycja rankingu może pokazać inny obraz sytuacji - dodaje Jarosław Jaworski.

Jak powstaje ranking TOP 500 CEE 2022

Ranking największych firm Europy Środkowo-Wschodniej jest przygotowywany już po raz siedemnasty przez międzynarodową grupę Coface, której eksperci pozyskują i weryfikują dane finansowe najsilniejszych firm w 12 krajach tego regionu. Zestawienie prezentuje 500 przedsiębiorstw i grup kapitałowych, które osiągnęły największe obroty w 2021 roku w ujęciu bezwzględnym. Analizie poddano także zyski, liczbę pracowników, strukturę sektorową i kondycję rynków.

W rankingu nie są uwzględnione banki i ubezpieczyciele oraz inne firmy z sektora finansowego ze względu na odmienny sposób raportowania wyników takich spółek, co utrudnia zestawienie ich na jednej liście z przedsiębiorstwami produkcyjnymi lub handlowymi.

W przypadku grup kapitałowych przedstawiane są skonsolidowane wyniki spółek z grupy, co umożliwia pokazanie rzeczywistego znaczenia i siły największych koncernów z tego regionu.

W zestawieniu uwzględnione firmy z:Chorwacji, Czech, Bułgarii, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii i Węgier.