Coface TOP 500 CEE 2021: pozycja Orlen niezagrożona

Przeczytaj także: Coface TOP 500 CEE: kolejny rok dominacji Orlenu

Coface zaprezentował wyniki 16. edycji rankingu TOP 500 CEE prezentującego czołowe firmy Europy Środkowo-Wschodniej, według obrotów osiągniętych w 2020 roku.

Ranking Coface TOP 500 CEE pokazuje kondycję 500 czołowych firm z Europy Środkowo-Wschodniej mierzoną ich obrotami. Podsumowuje aktywność ekonomiczną regionu w poprzednim roku i daje wgląd w przyszłość. Ranking odzwierciedla też zmagania w nowym otoczeniu gospodarczym naznaczonym pandemią Covid-19 oraz sposób, w jaki firmy dostosowały się do nowej sytuacji. Jarosław Jaworski, CEO Coface w Regionie Europy Środkowo-Wschodniej, wyjaśnia:"Gospodarki regionu Europy Środkowo-Wschodniej przystosowały się do nowego, pandemicznego środowiska, ale ten pozytywny obraz zakłóca perspektywa globalna i europejska. 500 największych firm w Europie Środkowej i Wschodniej doświadczyło w 2020 r. spadku przychodów i jeszcze większego spadku zysków”. Obroty 500 największych firm spadły o 3,3 proc. do 667 mld EUR. Średnie obroty jednej firmy spadły do 1333 mln EUR w porównaniu z 1378 mln EUR w ubiegłym roku, co świadczy o wpływie pandemii na region, ale jednak również o jego odporności i potencjale wzrostu.

Który kraj przewodzi w regionie Europy Środkowo-Wschodniej?

Po raz kolejny Polska zajęła najwyższy stopień podium, 32 proc. wszystkich firm w zestawieniu pochodzi z naszego kraju (161 przedsiębiorstw – 2 mniej niż w ubiegłym roku). Chociaż pandemia miała wpływ na polskie firmy, wciąż są one największe w regionie – ze średnimi obrotami na poziomie 1,6 mld EUR. Łączne przychody zmniejszyły się tylko o 0,1 proc., do 258,2 mld EUR w 2020 r., natomiast zyski netto spadły o 20,6 proc.

Polska jest krajem najbardziej zróżnicowanym w rankingu jeśli chodzi o strukturę sektorową. Żadna pojedyncza branża nie dominuje, chociaż przoduje sektor surowców mineralnych, chemikaliów, produktów ropopochodnych, tworzyw sztucznych i produktów farmaceutycznych, z którego pochodzi 16,8 proc. firm i który odpowiada za 21,6 proc obrotów polskich firm w zestawieniu.

Drugie miejsce zajęły Czechy, na które przypada 15,4 proc. wszystkich firm z regionu, reprezentowanych przez 77 podmiotów o łącznych obrotach wynoszących 102 mld EUR. Sektor motoryzacyjny i transportowy jest największym sektorem w tym kraju pod względem obrotu (35,5 mld EUR; 34,8 proc.) oraz liczby firm (24,7 proc.). Podium zamykają Węgry (13,6 proc. firm z „500”), skąd pochodzi 68 największych firm w całym regionie (o 5 mniej niż rok temu). Obroty węgierskich firm zmniejszyły się nieznacznie o 1,1 proc., ale spadek zysków wyniósł aż 49,6 proc. Najważniejszym sektorem są firmy motoryzacyjne i transportowe, które dominują na rynku zarówno pod względem obrotu (22,7 proc.), jak i liczebności (23,5 proc.). Z trzech przodujących krajów pochodzi w sumie aż 61,2 proc. wszystkich firm na liście TOP 500 CEE.

Trzy największe sektory generują prawie 54 proc. wszystkich przychodów

Trzy największe sektory, dobrze znane z poprzedniego wydania rankingu, nadal przodują i generują prawie 54 proc. wszystkich dochodów. W tym roku pierwsze miejsce zajął sektor surowców mineralnych, chemikaliów, produktów ropopochodnych, tworzyw sztucznych i produktów farmaceutycznych, który tradycyjnie jest największym w rankingu TOP 500 CEE. Pomimo spadku obrotów jest on największym sektorem o zagregowanych przychodach w 2020 r. w wysokości 133,9 mld EUR, generowanych przez 89 firm (17,8 proc.). Jednocześnie sektor odnotował największy spadek liczby firm, kurcząc się w ciągu roku o 8 podmiotów. Przychody firm z tego sektora spadły o 16,6 proc. natomiast zyski netto zmniejszyły się aż o 60,6 proc.

Sektor motoryzacyjny i transportowy zajmuje drugie miejsce z 84 firmami (16,8 proc.; o 5 mniej niż poprzednio). Firmy motoryzacyjne i transportowe zanotowały zarówno spadek przychodów (-9,7 proc.), jak i znacznie poważniejszy spadek zysków ( 61,3 proc.). Ze względu na ograniczenia związane z Covid-19, a w szczególności w związku z niedoborem półprzewodników, sprzedaż nowych pojazdów spadła na całym świecie o 13,8 proc., przy czym w Europie spadek ten wyniósł aż 20,2 proc. Niemniej jednak przemysł motoryzacyjny pozostaje konkurencyjny w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i dzięki wielu inwestycjom z poprzednich lat był w dobrej kondycji.

Na trzecim miejscu w rankingu znalazł się handel z 70 firmami (o 3 mniej niż rok wcześniej). Polska, największy rynek konsumencki w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, ma tu największy udział (35,7 proc.), z Polski pochodzą także największe podmioty: Jeronimo Martins Polska i Eurocash.
Według Jarosława Jaworskiego, CEO Coface w Regionie Europy Środkowo-Wschodniej: "Wzrost w regionie Europy Środkowo-Wschodniej był napędzany przez konsumpcję gospodarstw domowych, które zaczęły regenerować się w drugiej połowie 2020 r. dzięki dobrej kondycji rynków pracy. Rosnące płace pracowników i niedobory siły roboczej powróciły, szybko wywierając presję na marże. W tych warunkach obroty największych firm w tym sektorze wzrosły do 102 mld EUR (+9,6 proc.; najwyższy wzrost spośród wszystkich sektorów), a firmy były również w stanie odnotować skromne, ale jednak wyższe zyski netto (+2,7 proc.)”.

Pierwsza dziesiątka – tylko cztery firmy ze wzrostem obrotów, wszystkie z Polski

Trzy czołowe firmy w rankingu CEE Top 500 są dobrze znane z poprzednich edycji. Najwyższa pozycja PKN Orlen pozostaje niezagrożona, jednak obroty firmy spadły o 23 proc., podczas gdy w roku poprzednim wzrosły o 1 proc. Czeska Skoda Auto zajęła drugie miejsce, a dzięki wzrostowi obrotów Jeronimo Martins wskoczył na trzeci stopień podium. Większość firm z czołowej dziesiątki odnotowała niższe obroty w kryzysowym roku 2020 w porównaniu z rokiem poprzednim. Tylko cztery przedsiębiorstwa (wszystkie z Polski) były w stanie zwiększyć swoje przychody – Jeronimo Martins, PGE oraz nowe w TOP10 dwie firmy handlowe: EUROCASH (poz. 9) oraz LIDL (poz. 10), które w poprzedniej edycji zajmowały odpowiednio miejsca 11 i 24.

Kilka firm w zestawieniu zasługuje na szczególną uwagę. Polska firma Also (hurtownie komputerów, elektroniki i oprogramowania) wskoczyła na 124. pozycję, spektakularnie przesuwając się o 345 miejsc dzięki wzrostowi obrotów o 194 proc. Węgierska firma Apcom (270.) zanotowała wzrost o 204 miejsca, podobnie Amazon Fulfilment (250. miejsce), która prowadzi dziewięć magazynów Amazona w Polsce – w jej przypadku wzrost przychodów o 64 proc. w stosunku do poprzedniego roku pozwolił na awans o 228 miejsc. Największe firmy były bardzo ważnymi pracodawcami w regionie. Chociaż skutki pandemii przyniosły ulgę na napiętym rynku pracy, to okazało się to tymczasowe. Ponownie trudno jest znaleźć wykwalifikowanych pracowników w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
„Całkowita liczba zatrudnionych pracowników w 2020 r. zmniejszyła się nieznacznie o 1,0 proc.” – powiedział Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista regionu Coface w Regionie Europy Środkowo-Wschodniej.