Budżet Unii Europejskiej 2007-2013

Przeczytaj także: Polscy politycy w strukturach UE

Zdaniem premiera Kazimierza Marcinkiewicza to satysfakcjonujący dla Polski wynik. Przeciwnego zdania jest sejmowa opozycja, mniej lub bardziej delikatnie wyrażająca dezaprobatę wobec wynegocjowanego euro-budżetu.

Podczas negocjacji na ustępstwa poszły wszystkie państwa. Brytyjczycy zrzekli się części swojego rabatu (rabat brytyjski, czyli ulga we wpłatach do unijnej kasy, zmaleje w ciągu siedmiu lat o 10,5 mld euro.), Francja zgodziła się na rewizję wydatków na wspólną politykę rolną.

Właśnie zawarta w budżecie "klauzula rewizyjną" określa, że w okresie 2008-09 ma być przedstawiona propozycja reformy przyszłych unijnych budżetów. Za głęboką reformą struktury wspólnych wydatków opowiedziały się wszystkie państwa Unii, jednak na razie brak jest woli politycznej do niektórych niepopularnych decyzji, dotyczących głównie zmian we Wspólnej Polityce Rolnej. Na cięciach w funduszach "rolniczych" straciłaby dość sporo Francja, zaś władze nad Sekwaną nie chcą obecnie ryzykować gniewu francuskich farmerów. Sprawa niepopularnych decyzji została więc odsunięta w czasie.

Co dla Polski?

Do Polski jako fundusze pomocowe - strukturalne i spójności - ma trafić 59,65 mld euro. Jest to o 2 mld mniej niż pół roku temu proponował Luksemburg, ale o ponad 3 mld więcej, niż proponowała ostatnio Wielka Brytania. Z Unii otrzymamy również 26 mld euro na wsparcie polskiej wsi.

Roczna polska składka do budżetu UE będzie wynosić około trzech miliardów euro. Według premiera Marcinkiewicza, Polska na każde wpłacone euro dostanie z powrotem 3,62 euro.

Dodatkowe fundusze na wsparcie biedniejszych polskich regionów - głównie ściany wschodniej - zawdzięczamy Niemcom. Nowa niemiecka kanclerz, Angela Merkel, zrzekła się części unijnej pomocy dla Bawarii i wschodnich landów, sugerując przekazanie tych środków na wsparcie biedniejszych regionów w Polsce (województwa świętokrzyskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie i warmińsko-mazurskie). Polska zyskała w ten sposób dalsze 100 mln euro. Łącznie, przez siedem lat, polska ściana wschodnia otrzyma około 876 mln euro.

W budżecie UE zawarto też ułatwienia w dostępie do unijnych środków przez nowe kraje - w tym również i Polskę oraz Portugalię i Grecję. Z unijnych pieniędzy będzie można finansować mieszkalnictwo, obniżony został również minimalny próg współfinansowania projektów strukturalnych ze środków krajowych z 20 do 15 procent. Ułatwienia mają obowiązywać w latach 2007-2010.

Przeciw globalizacji i za rozwojem

W euro-budżecie przewidziano również utworzenie specjalnego funduszu przeznaczonego na przeciwdziałania niekorzystnym skutkom globalizacji. 3,5 mld euro ma być wykorzystane do działań między innymi na rynku pracy (pozwoli reagować na zjawisko przenoszenie produkcji do innych, tańszych krajów).

Zgodnie z wolą szefów państw "Dwudziestki piątki" 60-75 proc. funduszy strukturalnych w "starych" państwach unijnych będzie mogło być wydawane na cele związane ze strategią lizbońską, czyli zwiększaniem konkurencyjności gospodarki, między innymi poprzez innowacyjność, badania i rozwój.

Budżet zawiera również propozycje bardziej elastycznego wykorzystania środków przeznaczonych dla obszarów wiejskich i rolników. Rządy państw unijnych zyskały możliwość przesunięcia nawet 20 procent środków przeznaczanych na dopłaty bezpośrednie na fundusze wspierające rozwój obszarów wiejskich.

Mniej również dla kandydatów na salony

W uzgodnionej przez szefów państw unijnych wersji budżetu przewidziano znacznie mniejsze wsparcie na dostosowywanie i wdrażanie regulacji unijnych w nowych państwach unijnych oraz państwach aspirujących do Unii. Z ogólnej sumy 307 mld euro przeznaczonych na spójność 12 nowych państw - łącznie z mającymi zostać niebawem przyjętymi Rumunią i Bułgarią - dostanie tylko 51,4 procent tej kwoty.

Parlament Europejski: zwiększyć wydatki

Aby przyjęty przez przywódców "Dwudziestki piątki" plan budżetowy mógł wejść w życie, konieczne jest porozumienie międzyinstytucjonalne z Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim. Wynegocjowany budżet musi więc jeszcze zaaprobować Parlament Europejski, ten jednak zapowiada, że wystąpi o zwiększenie niektórych wydatków.

Szefowie poszczególnych frakcji politycznych działających w Parlamencie Europejskim już zapowiedzieli, że w propozycji budżetu będą domagać się zmian.

Zdaniem europarlamentarzystów w wielu dziedzinach nie zwiększono wydatków, pomimo dość znacznego poszerzenia Unii. Unijni posłowie domagają się zmian - czyli zwiększenia wydatków - na kulturę, edukację i sprawy wewnętrzne, badania, politykę zagraniczną i sprawiedliwość.

Część deputowanych grozi nawet wetem wobec brytyjskiej propozycji, o ile unijni przywódcy państw nie uwzględnią sugestii zwiększenia wydatków.

Luksemburczycy, którzy przewodniczyli UE w I półroczu, proponowali kompromis budżetowy na poziomie około 1 proc. unijnego PKB ( 750 - 800 mld euro). W czerwcu PE postulował przyjęcie budżetu na poziomie 975 mld euro.

Podczas prac nad unijnym budżetem na lata 2000-2006 Parlament Europejski już po zawarciu kompromisu przez przywódców państwa UE wymusił wzrost wydatków o 2 mld euro.