Innowacyjność przedsiębiorstw a dostępność dotacji unijnych 2014-2020

Przeczytaj także: 5 wskazówek, jak zwiększyć szanse na dotacje na badania i rozwój

Ewolucja zamiast rewolucji

Już teraz jednak wiadomo, iż pomimo faktu, że nie czeka nas rewolucja w systemie udzielania grantów, to niewątpliwie obszar ten podlega systematycznemu procesowi ewolucji.

Ewolucja systemu udzielania dotacji uwidoczni się w :

• Charakterze wsparcia – w nowej perspektywie na znaczeniu zyskają instrumenty zwrotne (takie jak preferencyjne pożyczki, kredyty itp.) dzięki temu wsparciem będzie mogła zostać objęta szersza grupa przedsiębiorców
• Rodzaju wspieranych podmiotów – szczególną preferencją przy udzielaniu pomocy objęty zostanie sektor małych i średnich przedsiębiorstw, które niejednokrotnie wykazują się pomysłowością i innowacyjnością, a którym najczęściej brakuje środków na infrastrukturę oraz prowadzenie projektów badawczo-rozwojowych.
  
  Wbrew pozorom to w tej najliczniejszej w Polsce grupie przedsiębiorstw tkwi największy potencjał do generowania zupełnie nowych rozwiązań technologicznych. Są one również otwarte na współpracę (lokalnie, regionalnie, międzynarodowo). Dzięki takiemu podejściu bardziej efektywnie wykorzystywane będą istniejące zasoby oraz rozwijana będzie współpraca sektorów nauki i biznesu.
• Kierunkach udzielania wsparcia – z programów, które dofinansowywały branże bez względu na ich potencjał rozwojowy, stopniowo Polska przechodzić będzie na wybrane kierunki wsparcia, które odnosić się będą do wskazanych obszarów naszej gospodarki i wskazanych branż. Dzięki temu te branże, w których tkwi największy potencjał innowacyjny będą miały większe szanse na przeprowadzenie prac koncepcyjno-rozwojowych i implementację osiągniętych wyników do praktyki gospodarczej (co wpisuje się w strategię inteligentnej specjalizacji).

Analiza działań wspierających polską gospodarkę, opartych w głównej mierze na dofinansowywaniu innowacyjnych inwestycji (sprzęt, wyposażenie, technologie), zarówno w segmencie firm małych, średnich jak i dużych wskazuje, że nie zaowocowały one oczekiwanym przez instytucje wzrostem konkurencyjności w ujęciu międzynarodowym.

Nadal pod względem nakładów na działalność B+R Polska zajmuje odległą pozycję w publikowanych rankingach. Dlatego coraz częściej pojawiają się głosy, iż prawdziwym motorem innowacji jest wspieranie działalności B+R, powiązań kooperacyjnych sektora przemysłu i nauki oraz wspomaganie komercjalizacji nowatorskich rozwiązań (w tym przede wszystkim tych generowanych w rodzimych ośrodkach naukowych). Taka polityka wpłynie na znaczące zwiększenie nakładów prywatnych środków przedsiębiorstw na realizację prac B+R.

W tym świetle trudno jest nie zgodzić się ze słusznością założeń do nowego budżetu, które opierają system dystrybucji środków publicznych z uwzględnieniem takich obszarów jak nowoczesność, zaawansowane technologie, współpraca z sektorem nauki oraz wzajemne przenikanie się tego sektora z przedsiębiorczością. I to te kluczowe wyzwania dla Polski i polskiej gospodarki, będą w najbliższych latach kształtować oblicze dotacji.

Innowacje to nie tylko nowe wyposażenie

Wraz z ewaluacją polskiej gospodarki w kontekście dostępnych dotychczas środków pomocowych, zmieniają się również kierunki jej wspierania i stawiane cele. Podczas przeprowadzonej wstępnej oceny instytucje zauważyły, iż samo dofinansowanie w zakup nowoczesnego wyposażenia, linii technologicznych, czy wręcz samych technologii, nie przekłada się wprost proporcjonalnie na podniesienie innowacyjności. Co więcej większość innowacyjnych z założenia inwestycji dała rezultat w postaci zwiększenia konkurencyjności (dzięki wzrostowi efektywności produkcji, podniesieniu jakości, zasadniczym zmianom). Jednakże nie wpłynęły te inwestycje w sposób istotny na tendencje i kierunki rozwoju przedsiębiorczości. W szczególności w mniejszym, niż zakładano, zakresie, realizowane są działania wspólne (sektora przedsiębiorczości i nauki). Dodatkowo niższy niż zakładany jest przyrost nakładów na realizację działań z zakresu badań i rozwoju czy też wspólnych przedsięwzięć polegających na komercjalizacji efektów myśli naukowej zrealizowanej w jednostkach naukowych.

W związku z tym, na tle perspektywy finansowej 2007-2013, nowe programy zwracać będą uwagę na takie obszary jak:

1. innowacyjny rozwój poprzez prowadzenie wspólnych prac badawczo-rozwojowych (w ramach sektora nauki i sektora przemysłu), wdrożenia efektów prac badawczo-rozwojowych oraz dofinansowanie infrastruktury badawczej w przedsiębiorstwach – obszary te będą wspierane w szczególności w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój
2. innowacyjny rozwój poprzez wspieranie wdrażania w przedsiębiorstwach technologii informacyjnych oraz dalsze zwiększanie możliwości świadczenia przez firmy usług w środowisku elektronicznym – obszary te będą wspierane w szczególności w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa

Innowacyjny rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje w nowoczesne technologie podnoszące ich konkurencyjność na rynkach międzynarodowych – obszary te będą wspierane w szczególności w ramach poszczególnych programów regionalnych.

Dotacje dostępne w perspektywie 2014-2020 będą dystrybuowane na zmienionych niż dotychczas zasadach. Odnosi się to nie tylko do kwestii formy finansowania, gdzie na znaczeniu zyskają instrumenty pomocy zwrotnej, ale również rodzaju przedsięwzięć, jakie będą mogły być wspierane – z ograniczaniem dotowania klasycznych inwestycji na rzecz wspierania badań i rozwoju.