Świat: wydarzenia tygodnia 1/2014

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 52/2013

• Według indeksów MSCI Barra notowania na wysokorozwiniętych rynkach akcji poszły w górę w 2013 roku. Nie uwzględniając dwóch ostatnich sesji roczne wzrosty wzrosły o 21,5 proc. w Europie, o 24 proc. w Japonii i 27 proc. w Ameryce Północnej. W tym samym czasie przeliczone na dolary kursy w grupie BRIC obniżyły się o 6,5 proc., w Afryce spadły o 7,8 proc., w Ameryce Łacińskiej o 15,5 procent.
• Wszedł w życie nowy amerykański budżet. Po okresie ostrych sporów w Kongresie zawarto porozumienie (osiągnięte przez szefów komisji budżetowych Izby i Senatu). Zakłada ono złagodzenie zaplanowanych wcześniej automatycznych cięć i będą one mniejsze o 63 mld USD w ciągu najbliższych 2 lat w różnych programach federalnych. Porozumienie zakłada też inne oszczędności na kwotę 85 mld USD w ciągu 10 lat. W 2014 roku deficyt wzrośnie o 23,2 mld USD.
• Według Departamentu Pracy USA liczba bezrobotnych kontynuujących pobieranie zasiłku wyniosła 2,833 mln, a liczba osób ubiegających się po raz pierwszy o zasiłek dla bezrobotnych wyniosła 339 tys.
• W 2014 r. Rosja będzie kierować pracami grupy G8, najbardziej uprzemysłowionych państw świata. Rosja poinformowała o swoich priorytetach (m.in. walka z terroryzmem, zwalczanie handlu narkotykami, wprowadzenie globalnego systemu ochrony przed katastrofami ekologicznymi). W połowie roku w Soczi odbędzie się też kolejny szczyt państw G8 pod hasłem "Zarządzanie ryzykami dla zapewnienia stabilnego wzrostu w bezpiecznym świecie". Tradycja takich spotkań rozpoczęła się w 1975 r., z udziałem przywódców Francji, USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch i Japonii, a dyskutowano o sposobach przezwyciężenia skutków kryzysu energetycznego, wywołanego po wprowadzeniu w 1973 r. embarga na dostawy ropy naftowej przez państwa arabskie wspierane przez ZSRR. Potem do tej grupy dołączyła Kanady i UE, a od 1994 na te spotkania była zapraszana Rosja (od 1997 roku uczestniczy w G8 oficjalnie).
• Z irackiego Kurdystanu popłynęła przez nowy rurociąg ropa naftowa do tureckiego terminalu Ceyhan nad Morzem Śródziemnym. Sama inwestycja i eksport ropy z autonomicznego Kurdystanu to transakcje realizowane bez zgody rządu centralnego w Bagdadzie. Rurociągiem będzie eksportowana ropa w ilości ok. 300 tys. baryłek ropy naftowej dziennie, z możliwością wzrostu do 400 tys. Plany przewidują rozwój eksportu z Kurdystanu do 2 milionów baryłek ropy dziennie i co najmniej do 10 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie przez tureckie rurociągi na światowe rynki. Władze irackiego Kurdystanu zawarły umowy m.in. z koncernami ExxonMobil, Chevron i Total.
• Według Gazpromu eksport rosyjskiego gazu ziemnego do Europy i Turcji w 2013 roku zwiększył się w porównaniu z rokiem ubiegłym o 16 proc., do 161,5 mld metrów sześciennych a wpływy ze sprzedaży gazu wzrosły o blisko 10 proc., do 61,3 mld USD mimo, że w ciągu bieżącego roku średnia jego cena obniżyła się o 5,5 proc., do 380 USD za tysiąc metrów sześciennych. Dostawy Gazpromu zabezpieczają jedną trzecią potrzeb Unii Europejskiej i Turcji na gaz ziemny. Eksport gazu zapewnia Rosji ok. 20 proc. jej wpływów dewizowych.
• Wenezuela otrzymała od Chin kolejne 5 mld USD kredytu. Te pieniądze zostaną wykorzystane w branżach budowlanej, transportowej, satelitarnej oraz na cele wojskowe. Warto dodać, że Wenezuela otrzymała już od Chin 36 mld USD kredytu. Jest on spłacany dostawami ropy naftowej.
• Chińczycy W 2012 r. wydali na zakup nieruchomości ok. 30 mld USD. Zakupy te realizują w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii. Według prognoz ekspertów w nadchodzących kilku latach Chińczycy wydadzą ok. 200 mld USD na nieruchomości poza własnymi granicami.
• W 2013 r. Gazprom sprowadził z Azerbejdżanu ok. 1,37 mld m sześc. gazu. To mniej niż w poprzednich dwóch latach, kiedy było to ok. 1,6 mld m sześc. Obecnie Azerbejdżan dostarcza gaz do Rosji i Gruzji. Już dziś Azerbejdżan rywalizuje z Gazpromem na rynku Turcji, a pod koniec dekady Baku zamierza także konkurować z Gazpromem w Europie Południowej.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

KRAJE GRUPY BRIC OBECNE W NIEMIECKIEJ GOSPODARCE

Kraje grupy BRIC, a należą do niej Brazylia, Rosja, Chiny i Indie od kilku już lat są z dużą uwagą obserwowane przez czołowych polityków i analityków światowej sceny politycznej. W tych kręgach panuje opinia, że przyszłość polityczna i gospodarcza świata należy do tej grupy krajów i dotychczasowa czołówka świata będzie musiała coraz bardziej liczyć się z nimi. Równocześnie analitycy od dłuższego czasu zwracają uwagę na rosnącą rolę gospodarki niemieckiej w Unii Europejskiej (chociaż nie idzie to w parze z rosnącą polityczną rolą Niemiec). Proponuję spojrzeć na rezultaty gospodarcze współpracy krajów BRIC i Niemiec, a są one interesujące...

Te prognozy dotyczące tempa rozwoju gospodarczego oraz światowej roli grupy krajów BRIC oparte są na takich atutach jak przez ostatnie lata wysokie tempo wzrostu gospodarczego, duży rynek zbytu i duże zasoby siły roboczej, a także niezwykłe tempo przemian ich struktury gospodarczej, bo kraje te coraz silniej wchodzą na światowe rynki produktów zaawansowanych technologicznie, których wytwarzanie jest coraz skuteczniej wspierane rozwojem własnych uczelni i ośrodków badawczo-rozwojowych.

Postępująca globalizacja, a równocześnie liberalizacja na światowych rynkach jak dotąd przyspieszała wzrost światowej pozycji grupy BRIC. Tego procesu nie zatrzymał także kryzys gospodarczy. Ten kryzys w Europie mocno osłabił gospodarki krajów unijnych. Co prawda nie zmienił on rankingu gospodarek, ale w zauważalny sposób wzrosło znaczenie Niemiec i niemieckiej gospodarki tak w Unii Europejskiej, jak i w świecie.

Analitycy zwracają uwagę na to, że współpraca Niemiec z krajami należącymi do BRIC, a szczególnie z Chinami i Indiami zapoczątkowane zostały w okresie ostatniego kryzysu, co świadczy o przemyślanej i perspektywicznej polityce rządu A. Merkel. Warte podkreślenia są w tym okresie liczne wizyty polityków i przedstawicieli niemieckiego biznesu w Chinach. Według analiz Konrada Popławskiego, w latach 2000–2011 udział handlu z państwami BRIC wzrósł w całej wymianie zagranicznej Niemiec z 5,5 proc. do 13,3 proc. (podczas gdy zaistniały tendencje przeciwne, nastąpił spadek z 9,6 proc. do 6,2 proc.).

Analizując rozwój niemieckiej wymiany handlowej Niemiec z krajami grupy BRIC można zauważyć, że:
- niemiecki eksport do krajów BRIC W 2011 roku stanowił 27,6 proc. eksportu całej Wspólnoty i rósł w ostatniej dekadzie znacznie szybciej, niż wynosiło średnie tempo wzrostu sprzedaży UE na tych rynkach (chociaż wielkość niemieckiej gospodarki stanowi 20,5 proc. PKB wszystkich państw członkowskich).
- w latach 1999–2011 Niemcy zwiększyły swój udział w sprzedaży zagranicznej UE na rynku chińskim z 35,6 proc. do 47,5 proc., a na rynku indyjskim z 17,9 proc. do 26,9 proc.
- udział niemieckiego eksportu do Rosji na tle całej UE zwiększył się tylko z 30,2 proc. do 31,8 proc.

Można więc powiedzieć, że eksport niemieckich wyrobów przemysłowych (branża maszynowa, motoryzacyjna, elektryczna i chemiczna) umożliwił Niemcom złagodzić skutki kryzysu objawiające się spadkiem popytu na ich wyroby w krajach unijnych.

Trzeba też zauważyć, że wyjątkowe wśród krajów unijnych stosunki Niemiec z krajami grupy BRIC powodują, że rząd A. Merkel jest dziś dobrym ich ambasadorem w Brukseli. Tworzą też warunki dla powstawania coraz lepszych warunków tak z grupą BRIC jak i obecnie z grupą BRICS. Dotyczy to wprowadzaniu przepisów i norm prawnych oraz gwarancji ograniczających poziom ryzyka w kontaktach gospodarczych (chodzi tu głównie o gwarancje eksportowe i inwestycyjne, oraz respektowanie praw własności intelektualnej, a także ograniczenie stosowania subsydiów eksportowych oraz ceł importowych które, doprowadzają do zakłóceń na światowym).

Henryk S. KOLKA-TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.