Strefa euro wychodzi z dołka. Zagrożenie deflacją rośnie

Przeczytaj także: Strefa euro podziękuje ropie naftowej

Pierwsze półrocze w Europie obfitowało w wiele przełomowych wydarzeń. W marcu nastąpiła eskalacja konfliktu na Ukrainie. W maju odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego, które wzmocniły pozycję eurosceptyków. Natomiast na początku czerwca Europejski Bank Centralny podjął bezprecedensową decyzję o obniżce stóp procentowych do historycznego minimum i wprowadzeniu ujemnej stopy depozytowej.

Wychodzenie na plus

Powodem decyzji EBC było rosnące ryzyko deflacji i dosyć powolny powrót na ścieżkę wzrostu gospodarczego. W tym roku po dwóch latach spadku PKB, aktywność gospodarcza w strefie euro może przyspieszyć do 1,1% r/r, do 1,5% r/r w 2015 r. i do 1,6% r/r w kolejnych latach.

– Strefa euro jest na pewno w lepszej kondycji niż jeszcze rok temu, ale trudno mówić o dynamicznym wychodzeniu z kryzysu. Z jednej strony mamy rosnący eksport i popyt wewnętrzny, które sprawiają, że przedsiębiorcy powinni raczej przygotowywać się do ekspansji niż na scenariusze kryzysowe. Z drugiej strony, skala poprawy sytuacji gospodarczej jest bardzo różna w poszczególnych krajach członkowskich – tłumaczy Marek Rozkrut, Partner, Główny Ekonomista EY. W Austrii i Niemczech stopa bezrobocia jest niska, a płace rosną. W krajach poprawiających swoją konkurencyjność, takich jak Irlandia, wzrost gospodarczy powinien być zdecydowanie wyższy niż średnia dla strefy euro. Na drugim biegunie znajdują się Włochy czy Francja, które nie zreformowały swoich gospodarek, stąd oczekiwania słabszego wzrostu i mniejszej poprawy na ryku pracy w tych państwach – wynika z kwartalnego raportu Prognozy dla strefy euro.

Mniej niż zero?

Obok dość powolnego wzrostu, wciąż rosnącego zadłużenia i odkładanych w czasie inwestycji, coraz poważniejszym problemem dla strefy euro staje się spadająca inflacja, która w maju wyniosła zaledwie 0,5% w ujęciu rocznym. Nawet w niemieckiej gospodarce, która jest w dobrej kondycji, inflacja osiągnęła wartość 1% r/r. Żeby zapobiec dalszemu spadkowi dynamiki cen, w czerwcu Europejski Bank Centralny obniżył główną stopę procentową z 0,25% do 0,15%, a stopę depozytową do -0,1%. Oznacza to w praktyce, że banki płacą za możliwość trzymania swoich środków na kontach we Frankfurcie. Ten bezprecedensowy krok EBC ma służyć pobudzeniu akcji kredytowej dla firm i konsumentów.

– Mimo że stopy procentowe EBC pozostają na rekordowo niskim poziomie, wiele banków nadal nie odkręciło kurka z kredytami. Między innymi ze względu na prowadzony przegląd jakości aktywów bankowych, instytucje finansowe nie chciały podejmować działań, które mogłyby negatywnie wpłynąć na ich sprawozdania finansowe. Równocześnie, utrzymująca się fragmentacja rynków finansowych sprawia, że oprocentowanie nowych kredytów w niektórych krajach strefy euro jest wysokie, a popyt na kredyt w sektorze prywatnym pozostaje niski. Ponadto stopa bezrobocia w strefie euro na poziomie bliskim 12% pokazuje, że bez pracy pozostaje wciąż bardzo wiele osób, co ogranicza apetyt na zakupy i inwestycje – mówi Marek Rozkrut. Eksperci wskazują na potrzebę bardziej zdecydowanych działań ze strony Europejskiego Banku Centralnego, takich jak na przykład luzowanie ilościowe.

Eksport nabiera rozpędu

Prognoza wzrostu eksportu w bieżącym i kolejnym roku dla gospodarek Austrii, Niemiec czy Hiszpanii waha się w przedziale 4-5%. W mniej konkurencyjnych krajach wzrost eksportu nie przekroczy 2-3%. W kolejnych miesiącach euro powinno się osłabiać wobec dolara, co może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności europejskiego eksportu przede wszystkim do Stanów Zjednoczonych, ale także na rynki wschodzące. Jednak niektóre dotychczasowe źródła popytu zewnętrznego na produkty ze strefy euro mogą rozczarować. Przykładem jest Brazylia, gdzie wzrost gospodarczy może wynieść zaledwie 1,4% r/r w tym roku i 1,5% r/r w 2015 roku. To anemiczny wzrost w porównaniu z poprzednimi latami.

Niepokój ze Wschodu

To, co może wpłynąć negatywnie na aktywność gospodarczą w Europie Środkowo-Wschodniej, to wydarzenia na Ukrainie. Kryzys na linii Kijów – Moskwa nie pozostaje bez wpływu na cały region. Finlandia, Łotwa jak i przyszły członek strefy euro od 2015 roku, czyli Litwa, mają silne powiązania z rosyjską gospodarką, która obecnie jest w stagnacji. Niepewność związana z sankcjami nałożonymi na Rosję oraz niepokój inwestorów mogą negatywnie odbić się na eurolandzie. Tym niemniej, zdaniem niektórych ekspertów, działania zmierzające do uniezależnienia energetycznego od Rosji mogą przyczynić się do przyspieszenia dużych projektów w tym obszarze.