Europa: wydarzenia tygodnia 26/2012

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 25/2012

• Brukselski szczyt miał zaprogramowany sukces. Jego porażka mogłaby przyspieszyć negatywne zjawiska na rynkach finansowych z konsekwencjami trudnymi do przewidzenia. Jego skutkami są pierwsze kroki w stronę unii bankowej oraz pomoc finansowa dla dla Włoch i Hiszpanii. W trakcie ostatniego szczytu w Brukseli uzgodniono przeznaczenie 120 mld euro na prowzrostowe inwestycje w Unii Europejskiej (te 120 mld euro to m.in. niewykorzystane fundusze UE i pożyczki Europejskiego Banku Inwestycyjnego). Lecz na tym nie koniec, bo Hiszpania i Włochy domagają się jednak również krótkoterminowych działań na rzecz stabilizacji euro. te żądania popiera Francja.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego w Wiesbaden dług publiczny Niemiec (zalicza się do niego zobowiązania finansowe rządu federalnego, rządów krajowych i jednostek komunalnych), przekroczył 2 bln euro.
• Niemiecki Bundestag zgodził się na ratyfikację paktu fiskalnego UE o wzmocnieniu dyscypliny budżetowej. Ratyfikacja paktu fiskalnego przez Niemcy wymagała zgody większości 2/3 posłów. Jednak na prośbę Federalnego Trybunału Konstytucyjnego prezydent Niemiec Joachim Gauck nie podpisał ustaw o ratyfikacji paktu fiskalnego oraz stałego funduszu ratunkowego dla euro (Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego - EMS) do czasu rozpatrzenia przez sędziów w Karlsruhe skarg przeciwników tych decyzji.
• Według urzędu statystycznego INSEE Francja zanotowała w I kw. wzrost gospodarczy na poziomie 0 proc. (w IV kw. wzrost wyniósł 0,1 proc. Według tego urzędu gospodarka Francji w tym roku urośnie tylko o 0,4 proc. Po I kw. dług publiczny Francji wzrósł do 89,6 proc. PKB (na koniec 2011 dług publiczny szacowany był na 86 proc. PKB). Limit zadłużenia kraju ustalony przez UE wynosi 60 proc. PKB.
• Węgry wystąpiły do MFW i UE o pomoc finansową już pod koniec zeszłego roku. Jednak została ona wstrzymana do czasu, aż węgierski rząd cofnie kontrowersyjne regulacje (m.in. ograniczających niezależność banku centralnego). Rząd w Budapeszcie wycofał się z kontrowersyjnych zapisów i negocjacje w sprawie pożyczki rozpoczną się w przyszłym miesiącu.
• Szef Rady Europejskiej Herman Van Rompuy poinformował, że zakończył się spór w sprawie jednolitego patentu między Wlk. Brytanią, Francją i Niemcami o siedzibę europejskiego sądu patentowego. Uzgodniono kompromis przewidujący, że sądy będą mieścić się w Londynie, Paryżu i Monachium i podzielą się między sobą sprawami. W uruchomieniu tej inicjatywy są zainteresowane rządy 25 krajach UE (poza Hiszpanią i Włochami, które do niej nie przystąpiły). Taki patent znacznie obniży koszty ochrony praw autorskich w UE dla przedsiębiorców, ale w Polsce obserwowane są ostre protesty.
• Cypr wystąpił z oficjalnym wnioskiem o pomoc z unijnych funduszy ratunkowych EFSF lub EMS. Potrzeby szacuje się na ok. 10 mld euro. To wg rządu skutek wpływu greckiego kryzysu na cypryjski sektor finansowy.
• W trakcie Międzynarodowego Forum Ekonomicznego w Sankt Petersburgu szefowie Gazpromu i Electricite de France podpisali porozumienie o współpracy energetycznej. Wynika z niego, że firmy będą budować nowe elektrownie opalane gazem, ale też będą przejmować istniejące i będą je modernizować.
• Do końca 2012 roku ma zapaść decyzja o budowie dwóch kolejnych nitek gazociągu Nord Stream przez Morze Bałtyckie. Od ubiegłego roku Niemcy zaczęły odbierać gaz z pierwszej nitki, a w tym roku gaz popłynie także drugą nitką. Jest przygotowywane studium opłacalności dwóch kolejnych nitek tego rurociągu.
• Jest koncepcja, aby jedna z nowych nitek Nord Stream została ułożona do Wielkiej Brytanii. Partnerem Gazpromu ma zostać British Petroleum. Obecnie kontrolny pakiet 51 proc. akcji w konsorcjum Nord Stream ma Gazprom, po 15,5 proc. akcji należy do niemieckich koncernów E.ON i Wintershall, a francuski koncern GDF Suez i holenderska firm Gasunie mają po 9 proc. akcji.
• Kłopotów z rozpoczęciem budowy nowej litewskiej elektrowni atomowej w Visaginas (Wisagini) ciąg dalszy. Są problemy z przystąpieniem Łotwy do tej inwestycji. Negocjacje trwają od 2006 roku. Ostatnio z prac nad projektem wycofała się Polska. Umowę koncesyjną ma podpisać: Litwa, japoński inwestor strategiczny (Hitachi) oraz przedsiębiorstwo realizujące projekt (utworzą je spółki energetyczne partnerów regionalnych, czyli Litwy, Łotwy i Estonii). W przedsięwzięciu 38 proc. udziałów ma dostać Litwa, 22 proc. Estonia, a Łotwa i inwestor strategiczny (koncern Hitachi) - 20 proc. Elektrownia ma mieć jeden reaktor o mocy ok. 1400 MW, a budowa ma się rozpocząć w 2015 roku, a oddanie jej do użytku ma nastąpić - 5-7 lat później. Jej koszt Szacuje się na 4,6-5,2 mld euro.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO PRZYNIÓSŁ OSTATNI SZCZYT UNIJNYCH PRZYWÓDCÓW

Trzeba przyznać, że brukselski szczyt miał zaprogramowany sukces. Zdawano sobie sprawę z tego, że jego porażka mogłaby przyspieszyć negatywne procesy na rynkach finansowych, z konsekwencjami trudnymi do przewidzenia. Jego skutkiem są pierwsze kroki w stronę unii bankowej oraz pomoc finansowa dla dla Włoch i Hiszpanii....

Obserwatorzy uznali zakończony szczyt jako zwycięstwo włoskiego premiera Mario Montiego. Rynki finansowe pozytywnie oceniły rezultaty szczytu. Jednak decyzje korzystne dla Włoch i Hiszpanii uzyskane zostały pod presją premierów obu tych krajów (nazwano to też szantażem...), którzy uzależnili podpisanie "porozumienia na rzecz wzrostu" od decyzji sprzyjającej "zbijaniu" ceny długów tych krajów.

Przyjęte "porozumienie na rzecz wzrostu" ma wartość 120 mld euro i ma być przeznaczone na tworzenie miejsc pracy i pobudzanie gospodarki. Ta suma nie jest zawrotna, jednak ma duże znaczenie polityczne. Muszę tu dodać, że i w tym przypadku był zastosowany pewien rodzaj szantażu (francuski prezydent właśnie tym warunkował ratyfikację paktu fiskalnego dyscyplinującego budżety). Warto tu też dodać, że także niemiecka opozycja szantażowała A. Merkel żądając w zamian za ratyfikację paktu fiskalnego oraz traktatu o nowego funduszu ratunkowego eurolandu ESM zobowiązaniem się do wprowadzenia bodźców prowzrostowych.

Dla porządku trzeba dodać, że na powyższe 120 mld euro (a jest to niezbyt szokująco wysoka suma jak na potrzeby europejskiej gospodarki) składają się m.in. niewykorzystane dotąd pieniądze z obecnego budżetu UE i spodziewane zyski z obligacji inwestycyjnych (project bonds) i są one wspierane gwarancjami z budżetu UE oraz 10 mld z Europejskiego Banku Inwestycyjnego...

Zgodzono się też, aby fundusze ratunkowe interweniowały na rynku obligacji krajów euro (za pośrednictwem EBC). Przyjęto więc, że fundusz ratunkowy będzie bezpośrednio dokapitalizowywał banki bez negocjacji międzyrządowych i bez wpisywania udzielanej pomocy na poczet długu publicznego (...). To rozwiązanie będzie funkcjonować dopiero po stworzeniu wspólnego silnego nadzoru bankowego (ma ono powstać do końca 2012 r.). Ponieważ wcześniej Irlandia otrzymała (w 2010 roku) pomoc na znacznie ostrzejszych warunkach więc zgodzono się, że i ona będzie mogła przejść na nowe zasady uzgodnione dla Hiszpanii...

Nowym elementem w polityce unijnej będzie próba stworzenia unii bankowej. Omawiany szczyt zrobił w tym kierunku pierwszy krok. Ta koncepcja stwarza nową możliwość ratowania banków przed upadłością, jednak nie będzie się już tego robić jak dotąd na koszt podatnika. Koncepcja unii bankowej ma być przygotowana przez EBC. Co prawda z założenia unia bankowa to koncepcja otwarta dla wszystkich krajów unijnych, jednak wiele wskazuje na to, że będzie to instrument przede wszystkim dla krajów euro.

W końcowej decyzji przywódcy zalecili Hermanowi Van Rompuyowi dalsze prace nad radykalnym planem pogłębienia integracji (pierwszy zarys koncepcji został już zaprezentowany), a nowy raport w tej sprawie będzie przedstawiony w październiku.