Budżet domowy 2011

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa Polaków gorsza niż w 2010 r.

Realny spadek wydatków wystąpił we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych. Największy realny spadek odnotowano w grupie rolników – o 7,3% (w 2010 r. – wzrost o 3,9 %) zaś najmniejszy w gospodarstwach domowych emerytów o 1,0% (w 2010 r. – wzrost o 1,0%). W grupie gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek realny spadek wydatków był podobny jak w 2010 r. i wyniósł 2,6%. W pozostałych grupach realny spadek wydatków nie przekroczył 1,3%.

Nadal najwyższy udział w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe (25,0%), przy czym w gospodarstwach pracujących na własny rachunek stanowiły one 21,2%, a w gospodarstwach rolników – 33,0% wszystkich wydatków. Zaobserwowano minimalnie rosnący trend udziału wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe w wydatkach ogółem (o 0,2 pkt proc.) z wyjątkiem gospodarstw domowych emerytów (spadek o 0,2 pkt proc.). Najwyższy wzrost wystąpił w gospodarstwach rolników o 1,5 pkt proc.

Dużym obciążeniem dla gospodarstw domowych były również wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii, które stanowiły 20,7% wszystkich wydatków. Wydatki na tę kategorię odczuwalne były zwłaszcza w gospodarstwach emerytów i rencistów, którzy przeznaczali na nie odpowiednio 24,5% i 26,8% swoich wydatków.

Udział wydatków na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii wzrósł we wszystkich grupach społeczno – ekonomicznych z wyjątkiem gospodarstw rolników (spadek o 0,5 pkt proc.). W przypadku gospodarstw domowych ogółem udział wydatków na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii wzrósł o 0,6 pkt proc. (w tym na nośniki energii o 0,3 pkt proc.). Wzrost ten dotyczył szczególnie gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek i gospodarstw domowych rencistów (wzrost odpowiednio o 1,3 i 1,1 pkt proc.).

---

Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na gospodarstwo domowe w 2011 r. (podobnie jak w 2010 r.) osiągnęły gospodarstwa pracujących na własny rachunek ok. 5058 zł. W gospodarstwach rolników wyniósł on ok. 4178 zł, pracowników 4157 zł, emerytów – 2477 zł. Najniższym dochodem rozporządzalnym na gospodarstwo domowe dysponowały gospodarstwa rencistów –1756 zł. W przypadku przeciętnych miesięcznych wydatków na gospodarstwo domowe sytuacja przedstawia się następująco: gospodarstwa pracujących na własny rachunek przeciętnie miesięcznie wydawały - 4126 zł, gospodarstwa pracowników – 3362 zł, rolników – 3126 zł, emerytów – 2147 zł i rencistów – 1627 zł (w 2010 roku wydatki w gospodarstwach domowych pracowników były niższe niż gospodarstw rolników).

---

Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny 20% osób o najwyższych dochodach (V grupa kwintylowa) wyniósł 2560 zł na osobę i był ponad sześciokrotnie wyższy od analogicznego dochodu 20% osób uzyskujących najniższe dochody (I grupa kwintylowa), a w przypadku wydatków średnia w V grupie kwintylowej wynosiła 1858 zł i była prawie czterokrotnie wyższa niż w I grupie kwintylowej.

Relacje te zarówno w odniesieniu do dochodu jak i wydatków od kilku lat pozostają na podobnym poziomie.

W gospodarstwach ogółem 20% osób znajdujących się w najlepszej sytuacji dochodowej dysponowało około 41,6% (w 2010 r. - 41,7%) dochodów całej badanej zbiorowości gospodarstw domowych, podczas gdy 20% osób pozostających w sytuacji najgorszej – 6,5% (w 2010 r. - 6,9%).

Udział wydatków w dochodzie rozporządzalnym w najwyższej grupie kwintylowej wyniósł 72,6% (w 2010 r. - 73,3%), a w najniższej 125,8% (w 2010 r. - 119,4%) co oznacza, że gospodarstwa najbiedniejsze były zmuszone korzystać ze swoich oszczędności bądź pożyczek lub kredytów, a sytuacja tych gospodarstw w 2011 w stosunku do 2010 roku pogorszyła się.

Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych jest czynnikiem wyraźnie różnicującym poziom i strukturę wydatków. Wyraża się to m.in. większym obciążeniem budżetów rodzin najuboższych wydatkami na zaspokojenie podstawowych potrzeb, tj. wydatkami na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na stałe opłaty mieszkaniowe (opłaty na rzecz właścicieli, zaopatrywanie w wodę i inne usługi związane z zamieszkiwaniem oraz nośniki energii). W budżetach 20% osób o najniższych dochodach w gospodarstwach domowych ogółem (I grupa kwintylowa) wydatki te stanowiły łącznie 54,4% (w 2010 r.- 53,9%), przy czym w tej grupie najniższy udział odnotowano w gospodarstwach rolników – 46,7% (w 2010 r.- 47,3%), a najwyższy w gospodarstwach emerytów i rencistów – 58,1% (w 2010 r. - 57,6%).