Wejście Ukrainy do UE to wzrost PKB Polski

Przeczytaj także: Gospodarka Ukrainy: stabilizacja czy brak perspektyw?

W latach 2021-2024 systematycznie rosła wartość eksportu z krajów Europy Środkowej najsilniej powiązanych handlowo z Ukrainą (Polski, Węgier, Czech, Słowacji, Litwy, Rumunii i Bułgarii). Łącznie w latach 2021-2024 odnotowano wzrost eksportu o ok. 75 proc. – z 13,7 mld EUR w 2021 r. do rekordowych 24 mld EUR w 2024 r. Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Litwa, Rumunia i Bułgaria odpowiadały połowę łącznego importu z Ukrainy do UE w latach 2021-2024, co sprawia, że państwa Europy Środkowej będą w największym stopniu odczuwały efekty integracji Ukrainy z Unią Europejską.

Trzy scenariusze rozwoju Ukrainy po przystąpieniu Unii Europejskiej

Skala korzyści ekonomicznych, jakie Ukraina mogłaby odnieść z członkostwa w Unii Europejskiej, jest trudna do oszacowania. Wyzwaniem są przede wszystkim możliwe gwałtowne zmiany przebiegu wojny i otoczenia międzynarodowego. Ze względu na dużą nieprzewidywalność sytuacji na Ukrainie związaną z wojną, zdecydowaliśmy się na sprawdzenie wyników dla trzech różnych scenariuszy rozwoju wypadków.

Scenariusz 1 – „Stagnacja gospodarcza”: Ukraina przeprowadza reformy w ograniczonym zakresie, co skutkuje niskim poziomem napływu funduszy unijnych i brakiem masowych inwestycji zagranicznych. Luka produktywności względem reszty świata pozostaje bez zmian. Zakłada się spadek populacji do 25 mln mieszkańców.

Scenariusz 2 – „Umiarkowany wzrost”: Ukraina zamyka lukę produktywności względem USA w tempie z lat 1994–2019 – produktywność rośnie o 1,6% w ciągu 2 lat. Zakłada się stabilną populację i umiarkowany rozwój, bez silnych impulsów zewnętrznych.

Scenariusz 3 – „Szybka konwergencja”: Ukraina dynamicznie modernizuje przemysł i w pełni włącza się w łańcuchy dostaw Europy Środkowej. Produktywność rośnie o 7,8% w ciągu 2 lat – na poziomie porównywalnym z najszybciej rozwijającymi się krajami regionu w latach 1994–2019 (Polska, Rumunia, Estonia, Litwa, Łotwa). Populacja pozostaje stabilna, a roczny napływ funduszy z UE wynosi 11–12 mld EUR.

Akcesja Ukrainy do UE będzie korzystna zarówno dla Ukrainy, jak i dla krajów Europy Środkowej

Rozszerzenie UE o Ukrainę będzie miało pozytywny wpływ na PKB Ukrainy we wszystkich zakładanych scenariuszach. W scenariuszu 3 „Szybka konwergencja” przystąpienie do unii celnej, sprzyjające włączeniu Ukrainy w łańcuchy dostaw w regionie Europy Środkowej oraz reformy gospodarcze i napływ do Ukrainy funduszy z UE skutkujące wzrostem produktywności, mogą wywołać znaczący, ponad 26-procentowy wzrost wartości PKB Ukrainy. W pozostałych scenariuszach spodziewany wzrost wartości PKB, w zależności od tempa wzrostu produktywności i wielkości populacji, może wynieść od blisko 1,7 proc. (scenariusz 1) do 6,82 proc. (scenariusz 2).

Przystąpienie Ukrainy do UE wywoła wzrost PKB także w państwach Europy Środkowej. Poza Ukrainą, państwami które mogą uzyskać najwięcej korzyści z rozszerzenia UE o Ukrainę są Polska, Litwa i Węgry, niezależnie od zakładanego scenariusza. W tych krajach w scenariuszu „Szybka konwergencja” można się spodziewać wzrostu wartości PKB w granicach od 0,13 proc. do 0,17 proc.

Rozszerzenie UE o Ukrainę przyniesie jej wymierne korzyści ekonomiczne, a lepsza sytuacja gospodarcza na Ukrainie będzie przekładać się także na pozytywne skutki dla państw Europy Środkowej. Z uwagi na wzrost handlu beneficjentami rozszerzenia– poza Ukrainą – będą przede wszystkim Polska, Węgry i Litwa. Co więcej, efekty dla naszego regionu będą tym lepsze, im szybsza będzie konwergencja Ukrainy do poziomu UE i im skuteczniejsze będą reformy przeprowadzane w Ukrainie – mówi Jan Strzelecki, zastępca kierownika zespołu gospodarki światowej w PIE.

Akcesja do UE wpłynie korzystnie na wiele sektorów ukraińskiej gospodarki

Akcesja Ukrainy do Unii Europejskiej przyniesie silne impulsy rozwojowe dla wielu sektorów gospodarki. Największe korzyści odnotują: budownictwo, przemysł włókienniczo-odzieżowy, handel hurtowy i detaliczny oraz sektory objęte kontyngentami w ramach umowy DCFTA (m.in. rolnictwo). Ich rozwój będzie napędzany przez liberalizację handlu, napływ funduszy UE i rosnący popyt wewnętrzny, wsparty odbudową kraju po wojnie – podobnie jak miało to miejsce wcześniej w Polsce czy Rumunii.

W scenariuszu „Szybka konwergencja” modelowanie wskazuje na największe wzrosty produkcji:

• budownictwo: +40%,
• odzież i tekstylia: +30%,
• cukrownictwo: +24%,
• przemysł olejarski i tłuszczowy: +19%,
• przemysł mięsny: +16%.

Wzrosty w granicach 10–15% mogą wystąpić w przemyśle ciężkim, handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdów, transporcie lotniczym i przetwórstwie żywności. Wzrostowi produkcji na Ukrainie towarzyszyłoby tylko nieznaczne ograniczenie produkcji w innych krajach UE, w tym w Polsce. Ponadto, w scenariuszu szybkiej konwergencji popyt gospodarstw domowych na usługi i produkty przetwórstwa przemysłowego mógłby wzrosnąć nawet o ponad 25%, szczególnie w obszarach: budownictwa, transportu (lądowego, wodnego i lotniczego), sprzedaży pojazdów, produktów przemysłu ciężkiego i kopalnictwa.

Sama akcesja Ukrainy do UE, niewsparta reformami pobudzającymi wzrost gospodarczy, prawdopodobnie nie zapewniłaby wzrostu sprzedaży we wszystkich sektorach. W scenariuszu 1 „Stagnacja gospodarcza” relatywnie niewielki wzrost sprzedaży na rynku krajowym mógłby wystąpić jedynie w sektorze transportu lądowego i rurociągowego (wzrost o 0,2 proc.), sprzedaży hurtowej i detalicznej oraz naprawy pojazdów samochodowych (wzrost o 2,9 proc.) i w budownictwie (wzrost o 5,7 proc.). Dopiero w warunkach scenariuszy 2 „Umiarkowany wzrost” i 3 „Szybka konwergencja”, a więc rosnącego popytu, stymulowanego wzrostem dochodów osobistych, wielkość sprzedaży zwiększałaby się niemal we wszystkich sektorach gospodarki – wskazuje Aleksandra Sojka, starsza analityczka w zespole gospodarki światowej w PIE.