Budżet domowy 2011

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa Polaków gorsza niż w 2010 r.

Wydatki podstawowe stanowiły mniej niż połowę wszystkich wydatków u 20% osób o najwyższych dochodach (V grupa kwintylowa): w gospodarstwach ogółem – 34,6% (w 2010 r. - 33,5%). Najniższe były w gospodarstwach pracujących na własny rachunek – 30,2% (w 2010 r. - 27,8%), a najwyższe – w gospodarstwach rolników – 44,2% (w 2010 r. – 40,5%).

W porównaniu z rokiem poprzednim relacja między poziomami wydatków osób najbogatszych (V grupa kwintylowa) i najbiedniejszych (I grupa kwintylowa) w gospodarstwach domowych ogółem nie zmieniła się istotnie.

Podobnie jak w czterech ostatnich latach, najmniejsze różnice w ujęciu kwotowym pomiędzy osobami z gospodarstw najzamożniejszych (V grupa kwintylowa) i najuboższych (I grupa kwintylowa) dotyczyły wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe (blisko dwukrotna, a w gospodarstwach rolników – 1,3-krotna). Większe dysproporcje pomiędzy tymi grupami osób zaobserwowano w odniesieniu do wydatków na towary i usługi nieżywnościowe (np. na restauracje i hotele różnica była ponad dziewięciokrotna, na edukację - siedmiokrotna, na transport oraz rekreację i kulturę – około sześciokrotna), a ich skala zależała od klasy potrzeb i grupy społeczno – ekonomicznej.

Czynnikiem istotnie różnicującym poziom, dynamikę i strukturę dochodów oraz wydatków gospodarstw domowych jest miejsce zamieszkania. Dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś ukształtował się na poziomie 975 zł i był o 20,5% niższy (w 2010 r. -20,1%) od przeciętnej krajowej ogółem, podczas gdy w miastach osiągnął poziom 1384 zł i był wyższy o 12,8% (w 2010 r. – 12,5%.) od średniej dla Polski. Różnice te wynikały nie tylko z wysokości dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, ale były również związane z większą liczbą osób wchodzących w skład gospodarstw domowych zamieszkujących wieś (przeciętna liczba osób w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś wyniosła 3,3 a w miastach – 2,6). Podobnie przedstawiały się wydatki gospodarstw domowych. Na wsi przeciętne miesięczne wydatki na osobę kształtowały się na poziomie 825 zł i były o 18,7% niższe (tak jak w roku ubiegłym) niż przeciętnie w kraju, a w miastach – 1133 zł i były o 11,6% wyższe (w 2010 r. – 11,7%).

W miastach powyżej 500 tys. mieszkańców przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę był aż o 56,5% wyższy niż przeciętnie w kraju, ale o 1,1 pkt proc. niższy niż przed rokiem. Natomiast wydatki były wyższe od przeciętnych krajowych o 49,5% i o 4,6 pkt proc. niższe niż przed rokiem.

Udział wydatków w dochodzie wahał się od 79,1% w gospodarstwach domowych zamieszkujących miasta o liczbie mieszkańców powyżej 500 tys. do 84,6% w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś.

W 2011 roku w województwie mazowieckim, dolnośląskim, pomorskim i zachodniopomorskim dochód rozporządzalny na osobę był wyższy od średniej krajowej. Zdecydowanie najwyższymi dochodami dysponowały gospodarstwa domowe z województwa mazowieckiego (1623 zł) i były o 32,3% wyższe niż przeciętny krajowy dochód (w 2010 r. – wyższe o 34,3%). Najniższe dochody zarejestrowano w województwie podkarpackim (938 zł) i były one o 23,6% poniżej średniej krajowej (w 2010 r. – niższe o 23,9%).

Rozpiętość pomiędzy najwyższym a najniższym średnim dochodem na osobę w województwach w 2011 roku wyniosła 55,9 pkt proc. i była niższa niż w 2010 roku o 2,3 pkt proc.

Analogiczna sytuacja wystąpiła w przypadku wydatków. W 2011 r. przeciętne miesięczne wydatki powyżej średniej dla Polski odnotowano w województwach mazowieckim, pomorskim, dolnośląskim, opolskim, łódzkim i śląskim. W województwie mazowieckim przeciętne miesięczne wydatki na osobę były wyższe niż przeciętne w gospodarstwach domowych ogółem o 28,9% (w 2010 r. wyższe o 31,1%), a w województwie podkarpackim – niższe o 17,0% podobnie jak w roku 2010. Rozpiętość pomiędzy najwyższymi a najniższymi średnimi wydatkami na osobę w województwach w 2011 roku wyniosła 45,9 pkt proc. i była niższa niż w 2010 r. o 2,5 pkt proc.