Pierwszy miesiąc e-myta

Przeczytaj także: Wpływy z e-myta w Polsce

Skutki uboczne: oczekiwane i nieoczekiwane

O ile budowa bramownic i dystrybucja via-BOXów (a także jakość systemu transmisji sygnałów oraz gromadzenia i weryfikacji danych) są zależne od wykonawcy systemu, to poza jego kontrolą są, szeroko komentowane, uboczne skutki w postaci wzrostu kosztów usług transportowych czy też przesunięcia ruchu z dróg objętych elektronicznym systemem poboru opłat na inne drogi. Zjawiska te są skutkiem (który powinien zostać przewidziany) przyjętej wysokości opłat (decyzją rządu stawki opłat wynoszą 0,20 zł do 0,53 zł za kilometr autostrad i dróg ekspresowych oraz od 0,16 zł do 0,42 zł za kilometr dróg krajowych).

Jeśli więc prawdą jest, że nastąpił silny i trwały efekt przesunięcia ruchu z dróg objętych systemem via-TOLL na inne drogi (system via-TOLL umożliwia precyzyjny pomiar natężenia ruchu!), to GDDKiA (i rząd) mają kilka rozwiązań. Mogą rozszerzać system obejmując elektronicznym systemem poboru opłat więcej dróg i czyniąc to szybciej. Mogą „wpychać” samochody o DMC powyżej 3.5 ton na drogi via-TOLL stawiając znaki zakazu na innych drogach. Mogą także dostosować stawki płatności do „behawioralnie” stwierdzonej cenowej elastyczności popytu na przejazdy drogami via-TOLL. Wybór należy do rządu.

Inną kwestią jest ewentualne objęcie systemem via-TOLL nie tylko dróg zarządzanych przez GDDKiA, lecz także autostrad zarządzanych przez prywatnych koncesjonariuszy. Według technicznych ekspertyz jest to możliwe, gdyż wprowadzony w Polsce system działa w częstotliwości 5,8 GHz spełniając techniczne parametry wymogu interoperacyjności! Problem nie jest więc problemem natury technicznej, lecz handlowej (w systemie winiet budżet państwa przekazywał koncesjonariuszom znaczne środki rekompensując nie pobrane na bramkach opłaty). Obecnie, gdy przewoźnicy płacą pełne stawki określane przez prywatnych koncesjonariuszy, odkrywają oni, że stawki te są zbyt wysokie.

Trawestując tytuł sławnej powieści przypadek viaTOLL można określić mianem „historii umiarkowanego sukcesu w granicach możliwości stworzonych przez polskie rządy”. Jak dowodziliśmy wcześniej, ani dwudniowe opóźnienie, ani kilkudniowe perturbacje niektórych kierowców, nie powinny negatywnie wpłynąć na ocenę przebiegu przedsięwzięcia. System viaTOLL został zbudowany wyjątkowo szybko i sprawnie, a jego funkcjonowanie pozostaje w granicach oczekiwań, które należy mieć, gdy tworzony jest wysoce złożony i zaawansowany system techniczno-organizacyjny.