Partnerstwo publiczno-prywatne a fundusze unijne

Przeczytaj także: Branża IT a partnerstwo publiczno-prywatne

Prawdziwa hybryda

O ile poprzednie trzy modele są tak naprawdę próbą uniknięcia formuły partnerstwa publiczno-prywatnego w procesie ubiegania się o dotację, o tyle czwarty model zaprezentowany przez JASPERS jest rzeczywistą hybrydą partnerstwa publiczno-prywatnego i funduszy UE. W modelu tym koszty inwestycji są pokryte zarówno z dotacji, przez sektor publiczny, jak i prywatny. W tak przyjętej strukturze finansowania powodzenie w ubieganiu się o dofinansowanie projektu z funduszy unijnych będzie sprawą kluczową. Dlatego etap przygotowania i złożenia wniosku o dofinansowanie powinien nastąpić jeszcze przed wyborem partnera prywatnego i zawiązaniem spółki celowej, na etapie weryfikacji przewagi formuły PPP nad tradycyjnym sposobem realizacji inwestycji. W przeciwnym razie ramy czasowe perspektywy finansowej mogą okazać się zbyt wąskie w stosunku do czasu trwania procedury wyboru partnera prywatnego.
Piąty model zakłada dotację nie dla kosztów inwestycji, które finansowane są przez partnera prywatnego, ale dofinansowanie w formie dopłat do opłat, które w trakcie eksploatacji podmiot publiczny będzie musiał płacić. Takie podejście nie miało jeszcze zastosowania w praktyce, ale z pewnością byłoby dla KE bezpieczne pod kątem zachowania trwałości projektu i osiągnięcia najważniejszego celu realizacji inwestycji –świadczenia określonej usługi na rzecz społeczeństwa. Na razie jednak można przypuszczać, że model ten nie znajdzie zastosowania ponieważ stoi w sprzeczności z regułą n+2, według której fundusze unijne przyznane w ramach danej siedmioletniej perspektywy muszą być wydatkowane przez beneficjenta najpóźniej w dwa lata od końca tej perspektywy (dla perspektywy 2007-2013 fundusze muszą być wydatkowane przez beneficjenta do końca 2015r.).

W obecnej formie funkcjonowania funduszy unijnych powodowałoby to objęcie dopłatami wyłącznie opłat wypłaconych do końca 2015r. co przy nawet 30-letnich okresach eksploatacji inwestycji zrealizowanej w ramach PPP stanowiłoby bardzo niski udział dotacji. Dodatkowo, pod znakiem zapytania stoi także sposób kalkulacji wysokości dofinansowania ze środków UE. Dlatego też wdrożenie tego modelu byłoby trudne i wymagałoby gruntownych zmian w ustawodawstwie KE oraz krajowym dotyczącym wdrażania funduszy UE. Model ten nie rozwiązuje też problemu zamknięcia finansowania dla dużych kapitałochłonnych inwestycji.

Który model odpowiedni?

Podsumowując opracowane przez JASPERS modele: dwa pierwsze z nich (czyli umowa na eksploatację lub DBO) są pod kątem ubiegania się o wsparcie najprostsze i mogą być stosowane bez większych przeszkód formalnych. Już teraz we wniosku o dofinansowanie, np. dla projektów z gospodarki wodno-ściekowej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko, należy wskazać operatora infrastruktury, jeżeli będzie nim podmiot inny niż ubiegający się o wsparcie. Rozwiązania te jednak zakładają, że cała infrastruktura w sposób tradycyjny budowana będzie środkami publicznymi, a większość ryzyk nadal pozostanie po stronie publicznej.

Trzeci model, podobnie jak wcześniejsze, jest dosyć łatwo stosowalny w procesie ubiegania się o dotację, mimo zaangażowania środków prywatnych w kosztach inwestycji. Niestety, jednocześnie jest mało efektywny pod kątem wysokości możliwego do otrzymania wsparcia. Model piąty w obecnych ramach prawnych dotyczących funduszy nie znajdzie zastosowania. Natomiast w kontekście rozwoju PPP w Polsce oraz chęci angażowania środków prywatnych na etapie inwestycji, najwłaściwszy do zastosowania, zwłaszcza w dużych projektach infrastrukturalnych, jest model czwarty.

Zrealizowane projekty oraz doświadczenia poszczególnych krajów członkowskich Unii Europejskiej pokazują, iż istnieje możliwość realizacji projektów mieszanych. Należy jednak pamiętać, że projekt realizowany w formule PPP może zostać objęty dofinansowaniem pod warunkiem zgodności z zasadami UE zawartymi w traktacie o funkcjonowaniu UE, dotychczasowym dorobkiem i regułami dotacyjnymi KE, które według zapowiedzi w kolejnej perspektywie finansowej mają być dużo bardziej sprzyjające partnerstwu publiczno-prywatnemu.