Partnerstwo publiczno-prywatne a fundusze unijne

Przeczytaj także: Branża IT a partnerstwo publiczno-prywatne

Uwaga na opłaty

Dwa pierwsze modele dotyczą zaangażowania sektora prywatnego dopiero w fazie eksploatacji inwestycji. W modelu 1 zadanie publiczne podzielono na dwa odrębne projekty. Pierwszy z nich dotyczy zaprojektowania i wybudowania określonej inwestycji (np. budowa sieci wodno-kanalizacyjnej dla miejscowości X realizowana przez określoną jednostkę samorządu terytorialnego), a drugi polega na udostępnieniu wybudowanej infrastruktury innemu podmiotowi w celu świadczenia usług i utrzymania wybudowanej infrastruktury w należytym stanie. Zastosowanie tego modelu pod kątem ubiegania się o wsparcie z funduszy unijnych jest najprostsze, ponieważ wnioskodawcą w programie operacyjnym jest podmiot publiczny, a projekt, który ubiega się o wsparcie, obejmuje wyłącznie fazę inwestycyjną, w której nie występuje jeszcze podmiot prywatny.
Sytuację o możliwości zaangażowania sektora prywatnego na tzw. operatora inwestycji należy jednak właściwie opisać w dokumentacji aplikacyjnej w celu wykazania trwałości projektu oraz w przypadku późniejszych kontroli ze strony podmiotów zaangażowanych we wdrażanie funduszy unijnych w celu uniknięcia zarzutów o nieścisłość z wnioskiem o dofinansowanie. Beneficjent funduszy unijnych musi także zadbać o to, aby w przypadku zawarcia umowy na eksploatację współfinansowanej z funduszy UE inwestycji, opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników były spójne z założonymi w dokumentacji aplikacyjnej prognozami przychodów. Wykazane bowiem w załączonym do wniosku o dofinansowanie studium wykonalności przewidywane przychody, które generować będzie później inwestycja, mają wpływ na wysokość przyznanej dotacji. W sytuacji, gdy rzeczywiste dochody sektora prywatnego będą wyższe, istnieje ryzyko konieczności zwrotu dotacji.

Model drugi różni się od pierwszego tym, że dla projektu zamawiający zawiera jeden kontrakt obejmujący zarówno fazę inwestycyjną, jak i eksploatacyjną. Nadal jednak inwestycja finansowana jest wyłącznie ze środków publicznych, a udział sektora prywatnego pojawia się dopiero na etapie operacyjnym. Z punktu widzenia ubiegania się o dotację wnioskodawcą nadal jest podmiot publiczny, a dofinansowaniem objęte są koszty inwestycji, co nie powinno nastręczać większych trudności w procesie ubiegania się o dotację. Oba powyższe modele zakładają jednak finansowanie kosztów inwestycji wyłącznie ze środków publicznych w powiązaniu z dotacją. Tym samym nie są one jeszcze modelami pozwalającymi na budowę infrastruktury w okresie niedoboru krajowych środków publicznych niezbędnych do uzupełnienia wkładu własnego w projektach współfinansowanych ze środków UE i nie stanowią partnerstwa publiczno-prywatnego w rozumieniu polskiej ustawy o PPP.

W trzecim zaprezentowanym przez JASPERS modelu finansowanie sektora prywatnego pojawia się w fazie inwestycyjnej, ale w celu uproszczenia procesu ubiegania się o dotację faza ta dzielona jest na dwa komponenty, np. budowa drogi z pkt. A do pkt. C przez pkt. B dzielona jest na komponent z pkt. A do B oraz komponent z pkt. B do C. Tym samym, zawarte zostaną dwie umowy. Pierwsza umowa obejmie zaprojektowanie i wybudowanie komponentu 2 finansowanego z krajowych środków publicznych oraz dotacji, a druga umowa obejmie zaprojektowanie, wybudowanie i finansowanie komponentu 1 (finansowanego wyłącznie ze środków sektora prywatnego) oraz eksploatację całości inwestycji (oba komponenty).

Taka struktura upraszcza ubieganie się o fundusze unijne – proces obejmie wtedy tylko komponent 1 i będzie wyglądał podobnie jak w modelu pierwszym. Niestety model współfinansowania równoległego umożliwia objęcie dotacją tylko części kosztów inwestycji, przez co obniża się efektywna stopa dofinansowania. W modelu tym istnieje ryzyko, iż poszczególne komponenty inwestycji zostaną zrealizowane przez różne podmioty kierujące się różnymi interesami, co może powodować problemy pomiędzy wykonawcą komponentu 2 finansowanego ze środków sektora publicznego oraz dotacji (dla którego najważniejszy będzie zysk na etapie budowy) a wykonawcą komponentu 1 i jednocześnie operatora całego majątku wytworzonego w ramach projektu (dla którego ważny jest cały cykl życia projektu, wraz z etapem eksploatacji). Dlatego też, należy się spodziewać, że w tym przypadku umowa DBFO będzie bardzo złożona.