Górnictwo w kryzysie

Przeczytaj także: Kompania Węglowa a gminy górnicze

Na inwestycje w kopalniach wydano w ubiegłym roku ponad 2,5 mld zł, o przeszło 600 mln zł więcej niż rok wcześniej. Ponad 1,1 mld zł poszło na zakup nowych maszyn i urządzeń. Z kolei prawie 750 mln zł przeznaczono na przygotowanie nowych wyrobisk górniczych. W ubiegłym roku zatrudnienie w górnictwie wzrosło do przeszło 119,7 tys. osób, wobec 116,4 tys. osób w końcu grudnia 2007 roku. Pod ziemią zatrudnionych było ok. 90 tys. osób.

Ministerstwo Gospodarki także wskazuje na fakt, że import węgla do Polski systematycznie wzrasta. W latach ubiegłych wzrost ten kształtował się na poziomie ok. 500 tys. ton rocznie (5,21 mln ton w 2006 roku oraz 5,77 mln ton w 2007 roku). Natomiast w roku 2008 ten import wzrósł niemal dwukrotnie do niespotykanego wcześniej poziomu 10,1 mln ton. W styczniu 2009 roku import węgla do Polski wyniósł 1,43 mln ton i był prawie trzykrotnie wyższy niż w styczniu 2008 roku (wówczas wyniósł 0,53 mln ton). Głównymi kierunkami importu w roku 2008 były Rosja, Czechy i Stany Zjednoczone.

Ostatnio obserwujemy wyrównywanie cen węgla importowanego poprzez porty ARA (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpia) z ceną węgla wydobywanego w polskich kopalniach, co przekłada się na zwiększenie importu, głównie w północne regiony Polski. Z obliczeń Ministerstwa Gospodarki wynika, że urealniona cena węgla importowanego poprzez porty ARA w polskich portach (głównie chodzi o Świnoujście) jest porównywalna z ceną polskiego węgla loco kopalnia.

Na rynkach węglowych już jesienią ubiegłego roku dało się odczuć duży niepokój inwestorów wywołany perspektywą kryzysu gospodarki Stanów Zjednoczonych. Odzwierciedlały to notowania cen węgla w ramach transakcji przyszłościowych, które we wrześniu 2008 roku charakteryzowały się systematycznym spadkiem: dla transakcji na rok 2009 notowania indeksu obniżyły się aż o 40 dolarów na tonie. Spadek cen nastąpił również i na rynku frachtowym. Przyczyniło się do niego zmniejszenie zapotrzebowania na przewozy drogą morską, przy jednoczesnym wzroście podaży floty morskiej w skali światowej.

Dajmy szansę górnictwu

Wiceminister gospodarki Joanna Strzelec-Łobodzińska podkreśla, że kryzys w żadnym wypadku nie może oznaczać wstrzymywania inwestycji w górnictwie. Bez tych inwestycji polskie górnictwo będzie bowiem traciło na znaczeniu. Stabilizatorem bezpieczeństwa energetycznego Polski będzie węgiel - zaznacza wiceminister Strzelec-Łobodzińska. Jej zdaniem, trudno bowiem opierać bezpieczeństwo energetyczne na surowcach, które trzeba importować. Mówiąc o polskim górnictwie, należy zaznaczyć, że potrzebna jest aktywność ze strony państwa, ono może stworzyć takie regulacje prawne, które będą preferowały inwestycje w górnictwie - mówi Jerzy Markowski, były wiceminister gospodarki.

Skoro przykładowo w specjalnych strefach ekonomicznych są preferencyjne warunki dla inwestorów, to można by je stworzyć również i dla inwestycji w górnictwie. Kiedy bowiem ożywi się koniunktura w gospodarce i wzrośnie zapotrzebowanie na węgiel, to okaże się, że górnictwo nie będzie miało ani dostępu do rynku, bo będzie zajęty przez importerów, ani zdolności produkcyjnych, bo nie inwestuje. Tym samym zrealizuje się scenariusz, który można zauważyć od lat, że Polska, skazana na węgiel na najbliższe 30-40 lat, stanie się jego rynkiem zbytu, a nie producentem.