Górnictwo w kryzysie

Przeczytaj także: Kompania Węglowa a gminy górnicze

Obecnie jest czas na to, by państwo włączyło się w system poręczeń dla kredytów inwestycyjnych w górnictwie - ocenia Jerzy Markowski. - W Polsce brakuje nam kapitału prywatnego, a więc rząd powinien uruchomić poręczenia kredytowe dla przedsięwzięć inwestycyjnych w sektorze węglowym. Sytuacja w górnictwie i energetyce jest trudna i rzutuje na pozostałe dziedziny przemysłu - mówi Klemens Ścierski, były minister przemysłu i handlu, doradca wicepremiera Waldemara Pawlaka i członek rady nadzorczej Kompanii Węglowej. Na pewno sukcesem będzie, jeśli zdołamy ustabilizować sytuację sektora. Łatwo nie będzie, choćby dlatego, że nie ma zbyt wielu chętnych do tego, by wspomóc górnictwo. Widać to chociażby po braku wyasygnowania środków z budżetu na inwestycje początkowe w górnictwie.

Bez środków na inwestycje wydobycie nadal będzie się kurczyło. W latach 1998-2008 nastąpił spadek wydobycia węgla kamiennego o 26,8 proc., przy czym produkcja węgla energetycznego spadła o 22,6 proc., a koksowego o 44,6 proc. Spadek w kolejnych latach będzie się pogłębiał. W roku 1998 wydobycie węgla kamiennego było na poziomie 114,2 mln ton. Przez kolejne lata wydobycie systematycznie spadało. Pierwsze miesiące roku 2009 przynoszą kolejne spadki wydobycia. Głównym powodem tej sytuacji były prowadzone procesy restrukturyzacyjne, w ramach których zamknięto bądź połączono z innymi ok. 40 kopalń.

Dodatkowo na ograniczenie możliwości wydobywczych polskich kopalń i wzrost kosztów działalności wpłynęły trudności spada, wiadomo od dawna. W zestawieniu danych rok do roku spadki nie wyglądają tragicznie i nie mamy pełnego obrazu zjawiska. Z analizy ostatnich dziesięciu lat, kiedy były momenty dekoniunktury, ale i wielkiego popytu na węgiel, wynika, że spadek zapotrzebowania na krajowy węgiel pozostaje w realiach polskich tendencją stałą. Należy pamiętać o założeniach Pakietu klimatyczno-energetycznego, których realizacja będzie oznaczała wzrost konkurencyjności innych paliw, w tym gazu oraz energetyki jądrowej.

Z faktu, że rola węgla kamiennego oraz brunatnego będzie w kolejnych latach malała, zdaje sobie sprawę Ministerstwo Gospodarki. Prognozy przewidują, że w roku 2020 krajowe zapotrzebowanie na węgiel kamienny wyniesie ok. 60,4 mln ton (wobec 76,5 mln ton w roku 2006), natomiast na węgiel brunatny 44,2 mln ton (wobec 59,4 mln ton w roku 2006). Na razie, niestety, nic się w górnictwie nie robi - ocenia Krzysztof Tchórzewski, były wiceminister gospodarki odpowiedzialny za górnictwo i energetykę. Taka sytuacja prowadzi do katastrofy. Przy naszych zasobach import węgla do Polski w 2008 roku, w wysokości ponad 10 milionów ton, jest po prostu hańbą.

Obecnie, przy ograniczonej dostępności pieniądza na rynku, banki z dużo większą nieufnością podchodzą do wielu branż, w tym właśnie i do górnictwa, a brak pieniądza to brak inwestycji. Dziś banki raczej nie byłyby skłonne udzielać kredytów spółkom węglowym. Należy stworzyć klimat przyjazny dla rozwoju górnictwa - przekonuje Janusz Olszowski, szef Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej. Trzeba też uzmysłowić bankom, że górnictwo jest potrzebne krajowej gospodarce. Kiedyś przyjdzie blackout i okaże się, że nie mamy alternatywy dla węgla. No chyba że chcielibyśmy tylko importować węgiel, ale to przecież byłoby istne szaleństwo.

Również poseł PSL Janusz Piechociński wskazuje, że sektor węglowy potrzebuje długofalowych działań. Przypomnę, że z górnictwem nie radzono sobie u nas również w czasie koniunktury gospodarczej - ocenia Piechociński. I obecnie zaniechania inwestycyjne dają o sobie znać. Pamiętajmy, że inwestycje w górnictwie to procesy wieloletnie, nie można liczyć na natychmiastowe efekty.