Ewaluacja projektu europejskiego - 3 fazy

Przeczytaj także: Zarządzanie projektem - analiza słabych stron

Po kilkudziesięciu miesiącach wdrażania programów na etapie ewaluacji w połowie okresu programowania ocenia się przejrzystość zasad realizacji programów. W tym celu ocenia się klarowność podziału kompetencji pomiędzy podmioty zaangażowane we wdrażanie programu oraz jakość pracy tych podmiotów w odniesieniu do zadań im przypisanych. Zadaniem ewaluatorów jest wskazanie tych elementów systemu wdrażania, które utrudniają (lub potencjalnie mogą utrudnić) osiągnięcie zaplanowanych celów. Bada się kryteria i procedury wyboru projektów w ramach poszczególnych działań oraz zasady kontroli projektów zatwierdzonych do realizacji.

3. Ewaluacja ex post

Ewaluacja końcowa (ex post) jest dokonywana po zakończeniu realizowanego projektu, a jej celem jest określenie długotrwałych efektów projektu, w tym wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy. Głównym celem ewaluacji końcowej jest dostarczenie informacji na temat długotrwałych efektów, wdrażania danego projektu wraz ze sformułowaniem wniosków i wskazań dotyczących polityki strukturalnej. Wyniki ewaluacji ex post nie mają wpływu na decyzje dotyczące kontynuacji, modyfikacji lub zawieszenia realizacji danego programu, najwyżej mogą być wykorzystane w ewaluacji w połowie kolejnego okresu programowania. Ewaluacja ex post jest zatem swego rodzaju recenzją dokonaną przez niezależny zespół wszystkich instytucji zaangażowanych w przygotowanie i wdrażanie programu będącego przedmiotem ewaluacji.

Ewaluacja ex post według kryterium skuteczności, podobnie jak ewaluacja w połowie okresu programowania, pozwala na ocenę efektów programu przez porównanie rzeczywistych osiągnięć programu na poziomie produktów, rezultatów oraz oddziaływania z efektami zaplanowanymi w dokumentach programowych. Na tym etapie ewaluatorzy starają się także określić czynniki, które przyczyniły się do takich efektów programu. Identyfikacja mechanizmów przyczynowo-skutkowych jest szczególnie istotna w przypadku niepowodzenia programu, gdyż umożliwia usprawnienie realizacji programu w danym regionie lub sektorze w kolejnym okresie programowania.

Podobnie jak na etapie oceny prowadzonej w połowie okresu programowania, zainteresowania ewaluatorów koncentrują się wokół efektów programu odniesionych do kosztów poniesionych na ich osiągnięcie oraz systemu wdrażania programu podlegającego ewaluacji. Jeśli chodzi o pierwszy z tych elementów, to zespół ekspercki w nawiązaniu do wyników ewaluacji w połowie okresu programowania określa jednostkowe koszty zrealizowanych przedsięwzięć w ramach wybranych działań i odnosi je do jednostkowych kosztów podobnych przedsięwzięć, które były realizowane w ramach innych, już zakończonych programów. Na tej podstawie program można uznać za sukces lub porażkę. Z drugiej strony, przedmiotem zainteresowania ewaluatorów jest system wdrażania programu, zwłaszcza pod kątem jego sprawności oraz wpływu przyjęcia takich, a nie innych rozwiązań administracyjnych w zakresie realizacji programu na jego efekty. Ewaluacja pozwala na określenie najlepszych rozwiązań administracyjnych, które mogłyby zostać uznane za rozwiązania wzorcowe.

Na etapie ewaluacji końcowej prowadzonej pod kątem kryterium odpowiedniości możliwe staje się ostateczne zweryfikowanie słuszności strategii przyjętej na początku okresu programowania przez instytucje odpowiedzialne za przygotowanie dokumentów programowych, a jednocześnie w ramach kryterium skuteczności określenie stopnia rozwiązania problemów zidentyfikowanych w fazie programowania przy wykorzystaniu środków pochodzących z funduszy strukturalnych.



Więcej informacji o finansowej stronie projektów europejskich, które mogą składać polscy przedsiębiorcy, znajdziesz w książce „Zarządzanie finansami projektu europejskiego” M. Dylewskiego, B. Filipiak, A. Guranowskiego i J. Hołub-Iwan (Wydawnictwo C.H. Beck, 2009). Książkę znajdziesz w księgarni www.ksiegarnia.beck.pl, wpisując w pole wyszukiwarki tytuł. Wykorzystanie za zgodą Wydawcy.