Tydzień 10/2009 (02-08.03.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 9/2009 (23.02-01.03.2009)

• MON810 to genetycznie modyfikowana kukurydza dopuszczona na unijny rynek (odporna na szkodniki). Moratorium na jej stosowanie wprowadziły Węgry i Austriia (a ostatnio także Francja i Grecja). Rada UE w głosowaniu odrzuciła wniosek KE, by kraje te zmieniły swoją decyzję
• Do końca 2010 r. Węgry i Chorwacja wybudują gazociąg o długości ok. 300 km. Koszt inwestycji jest szacowany na ok. 400 mln euro. Bedzie nim można transportować do 6,5 mld m³ rocznie. Jest to element sieci dystrybucyjnej rosyjskiego gazu dostarczanego przez South Streem.
• Hiszpański koncern Gas Natural będzie od 2014 roku kupował rosyjski skroplony gaz (ze złóż Sztokmana na Morzu Barentsa).
• Francuski rząd zmienił prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego w bieżącym roku. Jego zdaniem PKB skurczy się o 1,5%, a deficyt wyniesie w tym roku ponad 100 mld euro (ponad 5% PKB).
• Według WIIW już w 2008 r. zadłużenie zagraniczne szeregu państw Europy Środkowo-Wschodniej przekroczyło 100% PKB (Litwa - 137%, Węgry - 121%, Estonia - 117%, Bułgaria - 112%, Słowenia - 104%).
• Zdaniem wielu obserwatorów ostatni, nieoficjalny szczyt UE poświęcony kryzysowi gospodarczemu nie zlikwidował niebezpieczeństwa protekcjonizmu i nowego, pokryzysowego podziału Europy. Chociaż w dalszym ciągu istnieje pełna zgodność co do zasady solidarności, to jednak wynika ona w mniejszym stopniu z przekonań i jest utrzymywana świadomością, że gdy padnie jeden kraj, to pociągnie za sobą inne. Unijna solidarność jest przez wszystkich akceptowane jednak trzeba zachować ostrożność co do przyszłości, bo w dalszym ciągu jest duża niepewność co do dalszego przebiegu zjawisk kryzysowych. Analitycy zwracają uwagę na to, że gdyby kryzys rozwinął się jeszcze bardziej, to nie jest wykluczone, że tak silne kraje jak Niemcy i Francja mogłyby nie zważać na takie zasady UE, jak jednolity rynek, uczciwa konkurencja i otwarte rynki, nie licząc się z interesami nowych członków UE...
• Unijny PKB spadł w IV kw. o 1,5%. Aby ratować koniunkturę obniżyły stopy procentowe do najniższego poziomu w historii Europejski Bank Centralny (do 1,5%) i Bank Anglii (do 0,5%). Bank Anglii przeznaczy 75 mld funtów na zakup rządowych i komercyjnych papierów dłużnych. Będą one pochodzić z rezerw banku centralnego co oznacza, że Bank Anglii po raz pierwszy w swej 315-letniej historii dodrukuje banknoty, żeby oddalić groźbę długotrwałej recesji i deflacji. Eksperci mają wątpliwości co do skuteczności takiej terapii.
• Według Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Gospodarczych Studiów Porównawczych (WIIW) w państwach Europy Środkowej i Wschodniej dojdzie w tym roku do silnego spowolnienia gospodarczego, osłabienia walut narodowych oraz obniżenia produkcji przemysłowej i wymiany zagranicznej. Ogłoszony przez WIIW raport dotyczy gospodarek państw Europy Środkowej, Wschodniej, Południowo-Wschodniej, w tym Turcji, a także Chinach, Kazachstanie, Rosji i na Ukrainie. Według raportu wzrost gospodarczy, choć niższy niż poprzednio, zanotują m.in. Rosja, Czechy, Polska i Albania, zerowy wzrost wystąpi w Bułgarii, Rumunii i Słowenii, a spadek, w granicach 3-7 proc. PKB, m.in. na Węgrzech, w państwach bałtyckich i na Ukrainie.
• Według rządu rosyjska gospodarka skurczy się w 2009 roku o 2,3% i państwo po raz pierwszy od kilku lat zanotuje deficyt budżetowy. Natomiast w 2010 roku gospodarka wzrośnie o 2-3%. Oznacza to, że Kreml liczy się z taki samym czasem trwania recesji jak w USA i w Europie. W 2009 roku deficyt budżetowy wyniesie ok. 8% PKB i wartość ta obniży się w 2011 roku do 3% PKB. W styczniu PKB spadło o 8,8% r/r. Spadła wartość rubla, a rezerwy walut i złota spadły o 1/3.
• Rumuński PKB zwolnił w IV kwartale ubiegłego roku do 2,9% rok do roku z 9,2% r/r. Analitycy JP Morgan obniżyli prognozę PKB dla Rumunii za 2009 rok do minus 4,0%.
• Także Rosja przygotowuje się na kwietniowy szczyt G20 w Londynie. Poinformowano, że zamierza przedstawić nowe propozycje dotyczące nowej Karty Energetycznej. Moskwa uważa, że jej dotychczasowa treść Karty służy wyłacznie interesom odbiorców gazu i rosyjskie propozycje mają także uwzględniać interesy producentów i krajów tranzytowych.
• W grudniu stopa bezrobocia w Hiszpanii wyniosła w grudniu 13,9% i była najwyższa w UE (w Polsce 6,7% wg metodyki Eurostatu)
• Rosja uważa, że „wymiana aktywów firm jest najlepszym sposobem wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie”. Takie stanowisko przedstawił rosyjski prezydent wspierając najnowszy pomysł wprowadzenia kapitału rosyjskiego koncernu naftowego Łukoil do hiszpańskiej firmy Repsol YPF. Rządy Hiszpanii i Rosji stałą grupę roboczą organizującą współpracę obu krajów w sferze energetyki.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

KOLEJNA PRÓBA EUROPEJSKIEJ WALKI Z KRYZYSEM

Zbliża się termin kryzysowego szczytu G20 w Londynie. Wszyscy uczestnicy tego spotkania przygotowują swoje koncepcje. Unia Europejska chce w trakcie tej konferencji wystąpić z jednolitym stanowiskiem, a prezentować je ma Komisja Europejska. Ten projekt już jest i ostatnio główne jego tezy przedstawił Jose Manuel Barroso. Głównym jego elementem jest koncepcja naprawy rynków finansowych i wprowadzenie aktywnej kontroli nad nimi. Ma to zabezpieczyć gospodarkę przed powtórzeniem się obecnego kryzysu, ale też ma przywrócić zaufanie do systemu bankowego. Europa chce też przedstawić nowe rozwiązania sprzyjające zmniejszeniu skutków kryzysu i przyspieszenia wyjścia z niego. Mają temu służyć działania pobudzające rynek kredytowy, a mówiąc precyzyjniej, skłaniające banki do udzielania gospodarce kredytów. Plan unijny zawiera także szczegółowe działania wspierające realną gospodarkę i inwestycje. Ważnym elementem tego programu mają być koncepcje skuteczniejszego wykorzystania unijnych funduszy strukturalnych.

Nieco inaczej do G20 przygotowuje się Rosja. Zamierza ona przedstawić projekt nowej Karty Energetycznej przyjętej w 1991 roku przez 46 państw i władze UE. Rosja dotąd nie ratyfikowała tego dokumentu. Karta Energetyczna to akt prawny UE dotyczący rynku energii. Reguluje ona zasady swobodnego dostępu do rynków energii państw sygnatariuszy, eksploatacji złóż bez żadnych dyskryminacji oraz zasady swobodnego tranzytu ropy naftowej, gazu i energii elektrycznej. Kraje unijne zgadzają się na dyskusje z Rosją na temat modyfikacji zapisów Karty, ale są przeciwne pracom nad nowym dokumentem. Zdaniem Rosji jego obecna forma uwzględnia przede wszystkim interesy odbiorców surowców energetycznych, mówi ona wprost, że Karta jest "jednostronnie podporządkowana interesom konsumentów". Proponowane zmiany w jej zapisach mają uwzględniać także interesy krajów tranzytowych i producentów. Mówi się nawet, że w nowych propozycjach może być też zastąpienie Karty Energetycznej umową o Forum Energetycznym, które powołają firmy zajmujące się handlem, produkcją i transportem energii. W wywiadach wskazywano, że w tej grupie firm Rosjanie widzą: Gazprom i koncerny z Azji Środkowej, polski EuRoPol Gaz (właściciel gazociągu jamalskiego) oraz Naftohaz, do którego należą ukraińskie gazociągi. Odbiorców energii reprezentowałyby niemiecki E.ON, francuskie koncerny GDFSuez i Total, włoski ENI i austriacki OMV.