Tydzień 47/2008 (17-23.11.2008)

Przeczytaj także: Tydzień 46/2008 (10-16.11.2008)

• Opublikowano raport Krajowej Rady Wywiadu (National Intelligence Council – NIC) Stanów Zjednoczonych, w którym napisano, że do 2025 roku zmniejszy się militarna i gospodarcza dominacja USA na świecie. Zdaniem autorów raportu w 2025 r., a dolar amerykański przestanie być główną światową walutą, natomiast niedobory surowców, żywności i wody staną się bezpośrednią przyczyną wybuchu nowych, poważnych konfliktów. Wzrośnie potęga Chin, Indii, a także Brazylii.
• W październiku dynamika produkcji przemysłowej w Stanach Zjednoczonych wzrosła o 1,3% w relacji miesięcznej, a w relacji rocznej dynamika produkcji obniżyła się o 4,1%. Wrześniowe dane o produkcji zostały zrewidowane do -3,7 % w relacji miesięcznej. To oznacza, że wrześniowy spadek był największym od lutego 1946 roku, gdy produkcja spadła aż o 5%.
• Spada eksport japońskich towarów, spowodowany pogarszającą się sytuacją gospodarczą na świecie. W I półroczu zyski firm spadły o ponad 20%. W II i w III kwartale zanotowano spadek PKB co oznacza wejście kraju w stan recesji. To pierwszy taki przypadek od 7 lat.
• W ciągu najbliższego półrocza MFW będzie potrzebował dodatkowych 100 mld USD na przeciwdziałanie skutkom obecnego kryzysu.
• W stolicy Peru odbyło się forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC), w którym reprezentowane jest 21 państw świata (Forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku - APEC - Asian Pacific Economic Cooperation powstało w 1989 roku). Do APEC należą: Australia, Brunei, Chile, Chiny, Filipiny, Hongkong, Indonezja, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Malezja, Meksyk, Nowa Zelandia, Papua Nowa Gwinea, Peru, Rosja, Singapur, Tajlandia, Tajwan, USA i Wietnam. Produkcja dóbr i usług państw APEC stanowi dziś 56% produkcji światowej, a wartość wymiany handlowej - 47 procent światowego handlu. Ludność krajów tego ugrupowania wynosi 2,5 mld ludzi, czyli 41% populacji naszego globu. Forum APEC to kontynuacja rozmów nt. planu reformy światowych finansów, będącej receptą na globalny kryzys. USA liczą ta to, że kraje APEC nie będą ustanawiać żadnych nowych barier dla wolnej wymiany handlowej i poprą działania na rzecz przełamania impasu w rokowaniach na temat liberalizacji światowego handlu (prowadzonych w ramach tzw. rundy Dauha).
• Chiny są największym zagranicznym wierzycielem skarbu Stanów Zjednoczonych. Wartość amerykańskich obligacji należących do Pekinu wzrosła do 585 mld we wrześniu. Chiny wyprzedziły tym sposobem Japonię, której stan posiadania spadł w tym czasie z 586 mld USD do 573,2 mld USD. Aby sfinansować swój gigantyczny dług, Stany Zjednoczone od dłuższego czasu sprzedają swe obligacje skarbowe za granicą.
• W Moskwie, 23 grudnia odbędzie się szczyt państw eksporterów gazu. Wezmą w nim udział ministrowie 14 krajów skupionych w Forum Państw Eksporterów Gazu, które jest stowarzyszeniem największych eksporterów gazu i posiadaczy największych zasobów tego surowca. Mają zatwierdzić przekształcenie Forum w organizację, prowadzącą skoordynowaną działalność, mają zdecydować o utworzeniu organizacji kartelowej, takiej jak OPEC w branży naftowej. Tę inicjatywę nadzorują Rosja, Iran i Katar. Ta trójka opracowała już projekt statutu tej organizacji. Już dziś wiadomo, że pięć państw tworzących nową organizację - Rosja, Katar, Iran, Wenezuela i Algieria - kontroluje dwie trzecie światowych zasobów gazu oraz 42%. jego wydobycia.
• Według analityków, kraje eksportujące ropę w OPEC straciły 700 mld USD z powodu spadku cen surowca. W lipcu baryłka ropy w Nowym Jorku kosztowała rekordowe 147,27 USD, a w kończącym się tygodniu wynosiła ok. 50 USD.
• W październiku ceny detaliczne spadły w USA i w ujęciu rocznym inflacja wyniosła 3,7%. W dalszym ciągu zła jest sytuacja na amerykańskim rynku nieruchomości. W październiku Amerykanie rozpoczęli najmniej budów domów mieszkalnych od 1959 r. Spadła również liczba wydanych pozwoleń na budowę, co źle rokuje na kolejne miesiące.
• Argentyna znacjonalizowała prywatne fundusze emerytalne (jest w nich ulokowane 24 mld USD). Ma to uchronić argentyńskich emerytów i pracowników przed utratą oszczędności. Podczas obecnych zawirowań na rynkach światowych finansowych wartość aktywów prywatnych funduszy spadła już o około 20%.
• Ford (w III kw. miał ok. 3 mld USD strat) sprzedaje 20 z 33,4% swoich akcji Mazdy (za 538 mln USD), a resztę akcji Mazdy od Forda mają kupić japońskie firmy ubezpieczeniowe i produkujący części samochodowe koncern Denso. General Motors, który jest również pogrążony w tarapatach finansowych. Japoński koncern Suzuki ogłosił, że za 232 mln USD odkupi 3% własnych akcji od GM. Już dwa lata temu GM sprzedał 17 z 20 proc. swoich akcji Suzuki, aby poprawić swoje finanse. Już dwa lata temu akcje Subaru, GM sprzedał Toyocie. GM zamierza też sprzedać swoich ostatnich 6% akcji koncernu Isuzu, japońskiego specjalisty od silników Diesla i samochodów ciężarowych.
• Największy na świecie pod względem przychodów Amerykański koncern finansowy Citigroup,, poinformował, iż w rezultacie doznanych strat zamierza w ciągu najbliższych kwartałów zwolnić kolejne 53 tys. pracowników.
• Mówi się, że Rada Dyrektorów amerykańskiego koncernu samochodowego General Motors rozważa także możliwość ogłoszenia bankructwa, chociaż dyrektor generalny tego koncernu Rick Wagoner niedawno zapewniał Kongres, że bankructwo firmy nie wchodzi w grę. Ostatnio GM, Ford i Chrysler zaapelowały do Kongresu o pomoc w wysokości 25 mld USD.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ROK 2008 ROKIEM ZŁOTA

W ostatnim okresie wyraźnie wzrósł poziom ryzyka biznesowego, spadł też poziom optymizmu i zaufania na rynkach inwestycyjnych. W tych trudnych czasach zawirowań i kryzysu na światowych rynkach finansowych dominuje dziś niepokój. Wielu zdezorientowanych poszukuje stabilnego punktu i w tych warunkach sytuacja na rynku złota staje się coraz bardziej znacząca. W ciągu ostatnich miesięcy na światowych giełdach coraz częściej komentowano ceny i obroty tego dziś bardzo ważnego surowca. W tym miejscu warto przypomnieć, że rynek złota funkcjonuje dopiero kilkadziesiąt lat, powstał na początku lat siedemdziesiątych, a do tego czasu była ustalana urzędowo. Dziś jego ceną rządzą prawa rynkowe.

Ten szlachetny metal od wieków spełniał rolę międzynarodowego pieniądza, ale też stabilizatora kursów walutowych. System oparty na złocie był fundamentem kształtującego się po II wojnie światowej międzynarodowego systemu walutowego. Jego cena była kontrolowana przez rządy państw. System z Bretton Woods z jednej strony wiązał złoto z dolarem (ustalono wówczas cenę złota na poziomie 35 USD za uncję), z drugiej strony to sztuczne powiązanie złota z dolarem stabilizowało światowe kursy walut.

Jednak to rozwiązanie okazało się niewydolne już pod koniec lat 50-tych, kiedy szybko wzrastała podaż dolara. W tym systemie powstały silne napięcia, które próbowano zlikwidować zwiększając dolarową cenę złota, a potem powołując do życia tzw. "wspólną pulę złota", poprzez którą banki centralne USA i niektórych państw europejskich zobowiązały się do interwencji na rynku złota w razie takiej konieczności. Gdy i ta koncepcja okazała się nieskuteczna (była kosztowna, wymagała dużych i częstych interwencji), bo amerykańska waluta traciła wiarygodność i nie cała podaż miała pokrycie w złocie, w 1971 roku oficjalnie zniesiono wymienialność dolara na złoto, a rynkiem tego szlachetnego metalu zaczęły rządzić siły rynkowe. Dopiero wówczas okazało się, jak sztuczne były relacje między złotem i dolarem, gdy na początku lat 80 cena złota wzrosła do 850 USD.

Bez ryzyka rok 2008 też można znowu nazwać rokiem złota, bo popyt na kruszeć systematycznie wzrasta. W trzecim kwartale 2008 r. globalny popyt na złoto wyniósł 1133,4 tony i był wyższy o blisko połowę w porównaniu z drugim kwartałem oraz o 18% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. W ujęciu wartościowym w III kw. b.r. popyt stanowił 31,76 mld USD i był większy o 45% niż w drugim kwartale i o ponad połowę wyższy niż w tym samym okresie 2007 r. Za pierwsze trzy kwartały 2008 r. popyt na złoto stanowił 74,7 mld USD, tj. o blisko 30% więcej, niż rok wcześniej.

Inwestycje w złoto w trzecim kwartale wzrosły r/r o 137,5 ton (+56%). Fundusze notowane na giełdach (ETF) kupiły 150 ton złota (dwa razy więcej niż w pierwszym półroczu). Razem w 2008 r. ETFy nabyły 226,7 ton czystego kruszcu, o 31% więcej niż w tym samym okresie rok wcześniej. W ubiegłym kwartale inwestorzy kupili 183 tony złota w sztabkach, monetach i medalach, czyli o 60% więcej, niż w tym samym okresie ubiegłego roku.
I jak tu nie mówić, że rok 2008 jest rokiem złotym?