Tydzień 44/2003 (27.10-02.11.2003)

• Trwa spór o kształt przyszłego budżetu unijnego (po roku 2007). Uczestniczy w nim 25 państw. Spór jest toczony w kilku płaszczyznach:
• czy ma być on ustalony na 5 lat czy jak dotąd na lat 7,
• jaka ma być zasada wpłat do budżetu. Dziś do jak najmniejszego budżetu dążą najwięksi płatnicy, czyli: Niemcy, Holandia, Wielka Brytania, Szwecja, Austria.
• jak podzielić budżet. Fundusz na rolnictwo jest niezmienny (stoją za tym Niemcy i Francja). Komisja Europejska chciałaby więcej środków przeznaczyć na badania naukowe i nowe technologie (oczywiście w najbardziej rozwiniętych państwach Unii). Interesujący nas fundusz na pomoc regionalną zostałby wówczas zredukowany.

• Według Europejskiego Banku Centralnego (ECB) sierpniowa nadwyżka na rachunku obrotów bieżących w strefie euro wzrosła do 5,0mld euro z 2,0mld euro w lipcu.

• Unia Europejska (w składzie poszerzonym do 25 krajów) zobowiązała się przeznaczyć ze swojego budżetu na odbudowę Iraku łącznie 700 mln euro. Na pomoc humanitarną UE przeznaczy dodatkowo 730 mln euro, które będą wpłacane sukcesywnie przez najbliższych 18 miesięcy. Największe wpłaty zadeklarowała Wielka Brytania, Hiszpania oraz Italia, najmniej zaoferowały Francja i Niemcy.

• W Europie, gospodarka Wielkiej Brytanii ustępuje wielkością tylko gospodarce Niemiec. W drugim kwartale tempo jej wzrostu wynosiło 0,2% kw./kw. i 2% r/r, a w trzecim odpowiednio 0,6% kw./kw. i 1,9% r/r. W tym roku największy wzrost notuje ona w sektorze usług, lecz głównym jej motorem są nadal rosnące wydatki konsumpcyjne. Według analityków roczny wzrost brytyjskiej gospodarki wyniesie ok. 2%.

• Komisja Europejska zażądała, aby Francja dokonała reform umożliwiających redukcję deficytu. Rząd francuski koncepcję Brukseli odrzucił i poinformował, że ma własny pomysł na rozwiązanie swoich problemów gospodarczych. Jest nim - "zachęcanie do pracy" przez podnoszenie płacy minimalnej, obniżkę podatku dochodowego i narzutów socjalnych ciążących na najskromniejszych zarobkach. Bruksela dała Francuzom czas do 15 grudnia na przedstawienie realnego programu reform.

• Wysokie tempo wzrostu gospodarczego notowane w sierpniu i wrześniu, pozwala prognozować wzrost gospodarczy w Rosji na 6,2%-6,3%.

• Po aresztowaniu prezesa rosyjskiego giganta paliwowego Michaiła Chodorkowskiego i jego współpracowników, rząd zajął kontrolny pakiet akcji spółki.

• Wyniki czeskiego handlu zagranicznego są bardzo korzystne. W ciągu roku eksport do Europy Zachodniej wzrósł o 6,5% a uzyskane dodatnie saldo obrotów wyniosło 92,8mld koron. Najlepsze wyniki uzyskano w handlu z Niemcami, Austrią, Holandią i Słowacją.

• General Motors rozwija współpracę z Rosją. Będzie produkował rosyjskie Astry pod znakiem firmowym Chevrolet. W Rosji logo Chevroleta jest już umieszczane na samochodach terenowych Niva.

Mikrokomentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CZY POLSKA BĘDZIE GOTOWA DO CZŁONKOSTWA W UNII
Do mediów przedostały się informacje o najnowszych ocenach stopnia przygotowania krajów kandydackich do członkostwa w Unii. Raport ten będzie opublikowany dopiero 5 listopada, ale już obecnie serwisy agencyjne informują, że Polska zostanie w nim oceniona najsurowiej z całej "10" krajów kandydackich. Dokument ten prawdopodobnie zarzuci nam opóźnienia w realizacji zobowiązań w ponad 50 obszarach prawa wspólnotowego. Mówi się, że nasza "przewaga" nad kolejnym krajem w tym rankingu będzie trzykrotna...

Sygnalizowane zastrzeżenia do Polski dotyczą opóźnień w dostosowaniu naszych norm prawnych do unijnych, ale w raporcie będzie także sporo uwag do terminowego wprowadzania tych norm w praktykę gospodarczą. Z ważniejszych spraw trzeba zasygnalizować nasze opóźnienia w przygotowaniach do ochrony celnej obszaru unijnego (chodzi o kontrolę tranzytu, pobierania opłat celnych itp.) Zagrożona jest też wypłata dopłat bezpośrednich dla rolników (chodzi o system IACS). Wątpliwości budzi przygotowanie do przestrzegania unijnych norm sanitarnych (na 3,5 tysiąca zakładów mięsnych tylko ok. 70 ma prawo do eksportu na Zachód, norm unijnych nie spełnia także 90% mleczarń). Wątpliwości budzi również stan przygotowania administracji do wykorzystania unijnych funduszy strukturalnych. Należy liczyć się także ze zgłoszeniem zastrzeżeń do stanu naszej gospodarki i tempa przemian w niej (chodzi tu o zahamowanie procesów prywatyzacyjnych i reformy finansów publicznych, a także nieskuteczność walki z bezrobociem).

Pewna część polityków wiąże nadzwyczajną długość listy zastrzeżeń Brukseli do stopnia przygotowania Polski do wejścia w skład Unii, z naszym negatywnym stosunkiem do rewizji Traktatu Nicejskiego. Uważam, że uwagi Komisji Europejskiej na pewno będą miały realne podstawy w faktach. Nie ulega jednak wątpliwości, że komentarze unijnych przedstawicieli i dalsze dyskusje związane z naszymi opóźnieniami będą odbywać się w atmosferze, na którą będzie wpływać nasze stanowisko zaprezentowane w Rzymie wobec projektu Konstytucji Unijnej. I tego musimy być świadomi wszyscy, nie tylko politycy. Takie są reguły gry...

Przed dniem naszego oficjalnego wejścia w skład Unii, na wiosnę 2004 roku Komisja Europejska przedstawi jeszcze jeden raport i zdecyduje, jakie sankcje wprowadzić wobec krajów, które nie wywiązały się ze swoich zobowiązań. Może podjąć decyzje o uruchomieniu tzw. klauzul ochronnych. W ramach tych sankcji kraj kandydacki może zostać czasowo wyłączony z korzystania z jakiegoś obszaru polityki wspólnotowej (może to być np. zakaz swobodnego przepływu żywności w sytuacji nie respektowania unijnych norm sanitarnych, niemożność wykorzystania funduszy strukturalnych czy dopłat dla rolników). Trzeba też liczyć się z możliwością pozwania kraju przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Mam nadzieję, że jednak do tego nie dojdzie.