Tydzień 43/2003 (20-26.10.2003)

• Według Eurostat produkcja przemysłowa krajów strefy euro zmniejszyła się w sierpniu o 0,4% m/m i wzrosła o 0,1% r/r.

• Mimo apelu Parlamentu Europejskiego Komisja w Brukseli chce kontynuować prace nad budżetem Unii na lata 2007-2013. Przypominamy, że w przyszłym roku odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego i wybrana zostanie nowa Komisja Europejska.

• Zdaniem Silvio Berlusconiego w warunkach spowolnienia gospodarczego walka z inflacją i limit deficytu muszą być traktowane w inny sposób, niż to ustalono w dokumentach unijnych. Tym wystąpieniem zakwestionował on politykę Europejskiego Banku Centralnego oraz unijne zasady ustalone w Maastricht.

• Z kandydatów do Unii tylko kraje bałtyckie i Słowenia nie przekroczyły w ub. roku unijnego limitu deficytu wynoszącego 3% PKB. W Polsce, Czechach i Węgrzech deficyt ten nawet wzrósł. Brak dyscypliny budżetowej w tych krajach stanowi obecnie przeszkodę dla wcześniejszego przyjęcia euro. Zdaniem unijnych ekspertów problemy z budżetem w tych krajach są wynikiem wolniejszego tempa wzrostu gospodarczego, ale też wynikają z polityki fiskalnej.

• Niemiecki rząd i sześć wiodących niemieckich instytutów ekonomicznych zredukowało do zera prognozę tegorocznego wzrostu gospodarczego. Na przyszły rok prognozy przewidują wzrost PKB o 1,7%.

• Niemcy są na pierwszym miejscu wśród światowych eksporterów (wartość eksportu wynosi 382,5mld euro przy nadwyżce eksportowej 73,3mld euro).

• W drugim kwartale zysk netto Jukosa- największego w Rosji koncernu naftowego wzrósł do 955mln USD, a jego przychody wzrosły o 50% do 3,83mld USD. W drugim kwartale koncern zwiększył wydobycie ropy o 18% do 1,58 baryłek dziennie. Eksport ropy i produktów ropopochodnych także wzrósł w drugim kwartale o 41% do 15,6mln ton. Średnia cena baryłki ropy Ural na rynku europejskim wynosi obecnie 24,16 USD.

• Wydatki konsumpcyjne we Francji wzrosły we wrześniu o 3,4%, zwiększa to szansę na wzrost gospodarczy w końcówce roku.

• Centrale związkowe Italii są przeciwne propozycji rządowej dotyczącej zmian w systemie emerytalnym. Rząd proponuje wydłużyć od 2008 roku czas opłacania obowiązkowych składek emerytalnych z 35 do 40 lat. Chce też utrzymać dotychczasowy wiek przechodzenia na emeryturę wynoszący dla mężczyzn 65 lat, a dla kobiet 60. Proponuje też, by od przyszłego roku posiadający prawo do emerytury, a kontynuujący pracę zarabiali o jedną trzecią więcej.

Mikrokomentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO DALEJ Z NIEMIECKĄ GOSPODARKĄ
Od dziesiątków lat Niemcy są uznawane za motor zachodnioeuropejskiej gospodarki. Jednak już trzeci rok ich gospodarka jest w impasie, a obecny jej kryzys jest najdłuższym w powojennej historii Niemiec. Sytuacja jest tym bardziej poważna, że dotychczasowe działania (zapoczątkowane jeszcze za rządów kanclerza H. Kohla) nie przyniosły oczekiwanych skutków. Nic dziwnego, że Europa uważnie obserwuje zapoczątkowany przez rząd kolejny etap reform tym razem o zakresie, którego powojenne Niemcy dotąd nie przeżyły. Mimo, że obecny program reform ma nazwę Agenda 2010, to jednak jego główne elementy mają charakter rozwiązań stałych i długofalowych, znacznie wykraczających poza aktualną dekadę.

Dzisiejsze kłopoty korzeniami tkwią w procesie zjednoczeniowym RFN i NRD. Ówczesne emocje związane z tym historycznym wydarzeniem utrudniły rządzącym elitom poprawne zinwentaryzowanie pełnego zbioru problemów do rozwiązania. Nietrafnie oszacowano też czas trwania procesów transformacyjnych oraz ich koszty. Te koszty stanowią od początku zjednoczenia poważne obciążenie dla budżetu niemieckiego (obecnie jest to wydatek roczny w wysokości ok. 70mld euro).

Źle też oceniono chwilowe ożywienie w niemieckiej gospodarce w roku 2000 uznając je za początek wzrostu gospodarczego, po którym popadła ona w stan kryzysowy praktycznie trwający do dzisiaj. W ostatnich trzech latach gospodarka niemiecka niebezpiecznie zwolniła tempo wzrostu, a dziś krytycy złośliwie mówią, że "jedyne wskaźniki, które teraz rosną to dług publiczny i bezrobocie".

Diagnoza choroby niemieckiej gospodarki jest znana więc obecna, wewnątrzniemiecka dyskusja koncentruje się przede wszystkim wokół sposobów jej uzdrowienia. Na dyskusje polityków cieniem kładą się coraz gorsze nastroje społeczne. Wynikają one z rosnącego zagrożenia utratą pracy (dziś liczba bezrobotnych osiągnęła poziom 4,2 mln osób, z czego 1,5mln to bezrobotni z ponad rocznym stażem). Spadają też wpływy z podatków i składek socjalnych, rosną wydatki na zasiłki. Tegoroczna dziura budżetowa szacowana jest na ok. 42mld euro, a deficyt wyniesie prawdopodobnie 3,8% i będzie to największy deficyt w powojennym półwieczu Niemiec.

Jeśli teraz gospodarka niemiecka nie ruszy z miejsca i nie uda się uruchomić skutecznego programu oszczędnościowego to nastąpi dalszy, niebezpieczny wzrost długu publicznego. Oznaczałoby to też przekroczenie dopuszczalnej przez traktat Maastricht granicznej, 3-procentowej wielkości deficytu budżetowego (trzeci raz z rzędu), co dodatkowo zapoczątkowałoby poważny konflikt Berlina z Brukselą.

Dziś nic jeszcze nie wskazuje na to, aby przyszły rok był dużo lepszy. Prognozy wskazują, że przy dobrej koniunkturze gospodarczej w przyszłym roku, PKB ma szansę wzrosnąć o 1,6%, natomiast według prognoz tych samych autorów bezrobocie zacznie maleć dopiero w 2005 roku. Jednak już dzisiaj pojawiają się nowe niebezpieczeństwa. Niemieckie społeczeństwo starzeje się i poczynione symulacje wskazują, że w przyszłych latach spowoduje to silny wzrost obciążenia funduszów: emerytalnego i ochrony zdrowia...

Sytuacja gospodarcza jest bardzo złożona, nastroje społeczne złe, a duża dynamika rozwoju niekorzystnych zjawisk powoduje, że rząd nie ma zbyt dużo czasu na prace studialne. Zmiany musi wprowadzać szybko i równocześnie w wielu obszarach (w systemie opieki zdrowotnej, opodatkowaniu, zasadach emerytalnych, prawie pracy, przepisach o bezrobociu, a także w zasadach finansowania gmin i w sposobie przydzielania dotacji publicznych).

Jaki tego będzie skutek, zobaczymy...