Inflacja uderza w dochód rozporządzalny. Jak sobie radzimy?

Przeczytaj także: Inflacja w Polsce nie daje za wygraną

Raport „Global Financial Outlook 2023” przygotowany przez firmę YouGov pokazuje, że połowa badanych odczuła spadek dochodu rozporządzalnego w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a jedynie 15% osób deklaruje, że ich dochód rozporządzalny wzrósł w ostatnim czasie. Znaczące pogorszenie sytuacji finansowej obserwujemy we wszystkich badanych 18 krajach, ale jest ono największe w Wielkiej Brytanii, gdzie aż 64% społeczeństwa deklaruje odczuwalny spadek dochodów. Na drugim miejscu, znajdziemy ex aequo Polskę oraz Włochy, gdzie odsetek osób deklarujących spadek dochodów utrzymuje się poziomie 57%. Jednocześnie są te kraje, w których odnotowywano najwyższą stopę inflacji.

Negatywną zmianę w kondycji domowego budżetu najmocniej odczuły osoby powyżej 35 roku życia, nieco częściej kobiety niż mężczyźni. W ujęciu globalnym, zmiana ta jest najmniej dotkliwa dla osób w wieku 18-24 lata, co wynika m. in. stad, że 55% badanych w tej grupie nadal mieszka ze swoimi rodzicami.

Mając ogólnie mniej pieniędzy do wydania, konsumenci muszą decydować o tym, gdzie ograniczyć swoje wydatki, jak zarządzać oszczędnościami oraz swoimi zobowiązaniami finansowymi. W jaki sposób zatem mieszkańcy badanych krajów zabezpieczają siebie i swoje rodziny w obliczu obecnego kryzysu? Badanie YouGov pokazuje, że najbardziej odporne na aktualne zmiany stały się ubezpieczenia i oszczędności.

We wszystkich 18 krajach oszczędzanie i inwestowanie to główne środki zaradcze stosowane przez obywateli, aby radzić sobie z obecną sytuacją. Polska nie różni się tutaj od większości badanych krajów – 28% Polaków regularnie odkłada pieniądze. Wśród 18 prezentowanych rynków, najwyższy odsetek regularnie oszczędzających spotkamy w Szwecji (48%), Hong Kongu (47%) oraz w Singapurze (43%). Na drugim końcu listy znajdziemy Włochy, gdzie jedynie 16% badanych regularnie odkładało pieniądze w ciągu ostatniego roku, a także Hiszpanię (20%). Zauważmy, że oba te kraje zostały najmocniej dotknięte pandemią Covid-19 w Europie.

Wśród innych działań, które podejmowane są przez mieszkańców badanych krajów znajdziemy przede wszystkim odkładanie pieniędzy w planie emerytalnym (17% globalnie) oraz inwestowanie w akcje i udziały (16%). Najczęściej inwestują mieszkańcy Hong Kongu (42%), a w Europie Szwedzi (28%). Zdecydowanie niższy odsetek inwestujących spotkamy natomiast w takich krajach jak Włochy, Hiszpania czy Francja. Z kolei Brytyjczycy częściej niż mieszkańcy pozostałych rejonów wybierają odkładanie w ramach planu emerytalnego (29% vs 17% globalnie). Oszczędzanie w formie zabezpieczenia swojej emerytury wybiera też niemal co czwarty mieszkaniec USA, Niemiec czy Indonezji.

Jednym z poważniejszych problemów przed jakim dziś przyszło nam stanąć jest zdolność spłacania zaciągniętych zobowiązań, a także radzenie sobie z rosnącymi drastycznie kosztami życia. W omawianym badaniu, najsilniej widać ten problem wśród mieszkańców Meksyku, których aż 35% zaciągnęło w ostatnim roku pożyczkę lub kredyt na spłatę zobowiązań lub zrobienie niezbędnych zakupów. Zmuszony do tego był również co czwarty badany Brytyjczyk oraz Kanadyjczyk. Dla Polski odsetek ten wyniósł 10%. Bardzo mocno wzrosło również korzystanie z opcji BNPL (Buy Know Pay Later) czyli naszego „zapłać później”. Z tej opcji skorzystał w ostatnim roku co czwarty mieszkaniec Meksyku, Indonezji i Chin oraz co piąty badany Polak czy Australijczyk.

Jak mieszkańcy badanych krajów widzą najbliższą przyszłość jeśli chodzi o swój dochód rozporządzalny? Niestety, zarówno Polacy jak i mieszkańcy pozostałych badanych krajów nie wykazują w tej kwestii większego optymizmu: 45% wszystkich badanych z 18 krajów spodziewa się, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy będzie mieć jeszcze mniej środków do dyspozycji.

Największy pesymizm widoczny jest wśród Brytyjczyków (61%) oraz niestety Polaków (57%). Najmniej pesymistyczne przewidywania co do swojej sytuacji finansowej posiadają mieszkańcy Indii (31%) oraz Hong Kongu (34%). Średnio niemal co trzeci badany spodziewa się, że jego zasoby finansowe pozostaną już na tym samym poziomie, co obecnie. Dla Polski odsetek ten jest jednak niższy – jedynie co piąty z nas przewiduje, że jego dochód rozporządzalny, i tak już znacząco obniżony, się nie zmieni.

Badanie „Global Financial Outlook 2023” daje nam wyjątkową możliwość spojrzenia na nasze problemy z perspektywy również mieszkańców innych krajów, zarówno tych bliżej nas, jak i tych z drugiego końca świata. Widzimy podobne problemy, podobne sposoby radzenia sobie z obecną sytuacją. Wizja przyszłej kondycji ekonomicznej społeczeństw w każdym zakątku globu jest dość pesymistyczna, a nękające nas kryzysy są dalekie od rozwiązania. – komentuje Agnieszka Górnicka, prezes Inquiry.

O badaniu
Badanie zostało zrealizowane w październiku 2022 r. na reprezentatywnej dla danego kraju próbie 19 7000 respondentów z 18 krajów: USA, Kanada, Meksyk, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Hiszpania, Dania, Włochy, Polska, Szwecja, Australia, Chiny, Hong Kong, Indonezja, Indie, Singapur oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie metodą CAWI (sondaż online na panelu YouGov).