Producenci opakowań kontra kryzys: kto ma przewagę?

Przeczytaj także: Producenci opakowań: uderzą w nich rosnące ceny surowców?

Produkcja sprzedana krajowego przemysłu opakowań wzrosła w ub. r. o ok. 1,3%, przebijając poziom 45,5 mld PLN, co było dobrym wynikiem na tle całego przetwórstwa przemysłowego, gdzie spadek produkcji sprzedanej wyniósł 5,2%. Pozwoliło to producentom opakowań utrzymać status branży odpornej na kryzysy. Jest to już skala porównywalna z branżą meblarską – znaną jako polska specjalność eksportowa oraz wpisaną na listę sektorów strategicznych dla krajowej gospodarki.

W 2021 roku produkcja opakowań może przyspieszyć i przekroczyć 8% tempo wzrostu w skali roku, przy ok. 5% wzroście całej gospodarki.

Kamil Mikołajczyk, dyrektor ds. sektora produkcji przemysłowej z Santander Bank Polska przyznaje, że największym z wyzwań, jakie pojawiają się dziś przed producentami opakowań są rosnące w dynamicznym tempie ceny surowców, które mogą negatywnie odbić się na rentowności oraz sytuacji płynnościowej firm.

Szczególnie mocno poszybowały w górę ceny tworzyw sztucznych, ale rosną też koszty zakupu celulozy, metali, drewna oraz szkła, presja surowcowa dotyka obecnie całej branży opakowań – podkreśla Kamil Mikołajczyk.

E-commerce na stałe przyspiesza wzrost branży opakowań

Branża opakowań, jak cała gospodarka, odczuła negatywne skutki zamykania wielu sektorów i okresowe, ale istotne zmniejszenie produkcji w niektórych branżach. Ubiegły rok przyniósł jednak silne wzrosty – m.in. w produkcji pakowanych wyrobów spożywczych, np. gotowych dań na bazie mięsa (+30% r/r), lub na bazie warzyw (+19% r/r).

Od czerwca ub. r widzimy również wyraźny wzrost zapotrzebowania na opakowania dla e-commerce i ten trend nie zwalnia. W 2020 roku obroty w internetowej sprzedaży detalicznej wzrosły aż o 41% co sprawiło, jak wskazują dane GUS, że wartość e-handlu urosła do 70 mld zł. Ponadto, zgodnie z danymi Eurostat, Polska wciąż wyróżnia się na tle innych rynków unijnych wysoką stopą wzrostu B2C e-commerce.

Można spodziewać się, że w bieżącym roku wartość e-zakupów konsumenckich sięgnie 87-90 mld zł.

Choć to istotny wzrost r/r warto pamiętać, że sprzedaż internetowa między firmami odbywa się na kilkukrotnie większą skalę. Jak wynika z raportu Santander Bank Polska „B2B e-commerce – biznes w sieci” e-handel między firmami może wzrosnąć w tym roku nawet o blisko 200 mld zł, co oznaczałoby wartość aż 630 mld zł w 2021 r.

Ekologia – presja regulacyjna oraz oczekiwania odbiorów

Jeszcze przed pandemią Polska należała do państw o umiarkowanej świadomości ekologicznej konsumentów. Wybuch pandemii zmienił zachowania zakupowe – nastąpił zwrot w kierunku produktów o długim terminie przydatności do spożycia. Przy wyborze opakowania wiodącą rolę zaczęło ogrywać bezpieczeństwo.

Jednak trend związany z poszukiwaniem bardziej ekologicznych opakowań jest rosnący, nie tylko wśród konsumentów, ale również wśród firm. W tym obszarze producenci opakowań, aby wpisać się w oczekiwania klientów zarówno B2B jak i B2C, będą musieli uwzględnić silny trend, jakim jest poszukiwanie proekologicznych rozwiązań.

W coraz większy stopniu kupujący w swoich wyborach zwracają się do rozwiązań uważanych powszechnie za bardziej ekologiczne. Również producenci wprowadzający wyroby na rynek i branża opakowań zauważają mocny trend ekologiczny wśród konsumentów. Właścicielom marek zależy zatem na pozycjonowaniu się jako firmy przyjazne środowisku. W przypadku opakowań do najczęściej stosowanych rozwiązań proekologicznych można zaliczyć ograniczenie zużycia tworzyw sztucznych (najczęściej na rzecz papieru i tektury), udział biotworzyw lub recyklatu, opakowania wielokrotnego użytku czy wykorzystanie wypełniaczy z materiałów biodegradowalnych – tłumaczy Beata Pyś-Skrońska, Dyrektor Polskiej Izby Opakowań.

Zgodnie z badaniem oczekiwań firm w raporcie „E-commerce B2B biznes w sieci” Santander Bank Polska zainteresowanie ekologicznymi opcjami dostawy wyraźnie wyprzedza to, co jest obecnie oferowane. Już 23% klientów B2B w e-handlu preferuje ekologiczne opcje dostawy, wobec zaledwie 13% sprzedawców oferujących takie rozwiązania.

Opakowanie gra tutaj kluczową rolę, nie tyle ze względu na ślad węglowy związany z jego produkcją, ale również w związku z późniejszym transportem zapakowanego towaru, czy też jego odpowiednim zabezpieczeniem i obniżeniem poziomu zwrotów. Opakowanie ma bezpośredni styk z klientem i odgrywa istotną rolę w odbiorze „ekologii” zakupionego produktu – mówi Maciej Nałęcz, analityk sektorowy z Santander Bank Polska.

Rośnie też presja regulacyjna. Wprowadzony 1 stycznia 2021 r. podatek, w wysokości 0,80 euro za kilogram pierwotnego tworzywa sztucznego wprowadzonego do obrotu, nie ma jeszcze wpływu na branżę. Długofalowo jednak może on jeszcze mocniej przyspieszyć wzrost cen opakowań z tworzyw. Ponadto, używanie recyklatu, który jest droższy od pierwotnego surowca, będzie jedynym sposobem uniknięcia podatku, a co za tym idzie także ceny recyklatu mogą wzrosnąć.

Kolejną zmianą jest Dyrektywa zakazująca wprowadzania do obrotu wybranych produktów jednorazowych z tworzyw sztucznych oraz ograniczająca stosowanie styropianowych pojemników na żywność. Producenci opakowań wciąż czekają na ostateczne brzemiennie przepisów implementujących dyrektywę do krajowego prawodawstwa. Może ona dotknąć do 30% producentów opakowań z tworzyw sztucznych oraz do 10% wolumenu produkcji, szczególnie małych i średnich firm.

Natomiast od 1 stycznia 2023 roku ma wejść w życie reforma systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, wymagająca od producentów istotnego zwiększenia partycypowania w finansowaniu systemu gospodarki odpadami, jednak branża opakowań wciąż czeka na finalne rozwiązania legislacyjne w tym zakresie.