Sektor MŚP dba o ekologię, gdy wymuszają to przepisy

Przeczytaj także: Sektor MŚP a inwestycje w OZE: teoria vs rzeczywistość

Cztery strategie: EKOscpetycy w przewadze

Autorzy raportu „Zielona energia w MŚP. Pod lupą” postanowili podzielić rodzimy sektor MŚP pod względem postaw wobec działań proekologicznych. Pod uwagę wzięto trzy kryteria (opinie na temat ekologii, ekomotywacje, bariery w inwestowaniu w ekologię), które pozwoliły podzielić respondentów na cztery następujące kategorie:

1. EKOsceptycy,
2. EKOodporni,
3. EKObiznesowi,
4. EKOodpowiedzialni.

Pierwsi z wymienionych to grupa, która posiada zdecydowanie najsilniejszą reprezentację (38 proc.). Ich strategia dbałości o środowisko naturalne bazuje głównie na działaniach, których podjęcia wymagają od nich obowiązujące przepisy.

Kolejną, liczbą grupą są EKOodporni (26 proc.), czyli te firmy z sektor MŚP, które w ogóle nie dbają o środowisko, bo nie widzą w tym żadnego potencjału biznesowego.

Co piąty przedsiębiorca patrzy na ekologię przez pryzmat biznesu – EKObiznesowi podejmują zielone aktywności do budowania wizerunku.

Najmniej jest firm EKOodpowiedzialnych. Tylko 17 proc. MŚP realizuje proekologiczne aktywności z poczucia społecznej odpowiedzialności i przekonania, że tak należy.

Zielona praktyka odbiega od teorii

Jednocześnie EKOświadomość polskich przedsiębiorców z sektora MŚP jest na wysokim poziomie – niemal wszyscy (93 proc.) twierdzą, że ich branża ma wpływ na środowisko.

Tak wygląda teoria. A w praktyce? Tylko niespełna co drugi przedstawiciel sektora MŚP (46 proc.) deklaruje, że jego firma dba o klimat. To ciekawe tym bardziej, że w ubiegłorocznym raporcie EFL „CSR w MŚP. Pod lupą” ochrona środowiska, obok edukacji, była wymieniana jako obszar życia społecznego numer jeden, na który mikro, małe i średnie firmy mogą wywierać największy wpływ.

W związku z tym, że MŚP stosują strategię skoncentrowaną na poprawianiu marżowości, ekoaktywności są realizowane tylko wtedy, kiedy to się opłaca, wymaga tego klient lub regulacje. Dlatego prawie wszystkie firmy segregują śmieci (99 proc.) i utylizują odpady (97 proc.). Aktywności, które nie są obowiązkowe, podejmowane są kilkakrotnie rzadziej. Co czwarte MŚP współpracuje z firmami, które dbają o ekologię, co piąte prowadzi działania związane z lokalną społecznością lub eliminuje plastik z opakowań. Obszarem, gdzie rachunek ekonomiczny skłania do ekoinwestycji, jest energia odnawialna. Jest z nią „za pan brat” 1 na 10 MŚP, w tym dwa razy więcej średnich firm (18 proc.) niż mikro (9 proc.).

Przemysław Mazur, prezes LuxRad, polskiego producenta grzejników, podkreśla jednak, że nasze społeczeństwo jest obecnie na etapie zwracania na ekologię zdecydowanie większej uwagi niż jeszcze kilka lat temu. – Choć ta pozytywna ekomoda dotarła do Polski zdecydowanie później niż do krajów zachodnich, nasze doświadczenia jasno wskazują, że będzie się umacniać, i to zarówno w wymiarze wizerunkowym, jak i biznesowym. Na przykład my pracujemy obecnie nad tym, żeby zmienić opakowania na kartony, które będą łatwiejsze w recyklingu, między innymi dlatego, że nasz klient, niemiecka firma, wymaga 100% recyklingu opakowań. Firmy na całym świecie coraz częściej patrzą na swoich dostawców przez pryzmat ich działań prospołecznościowych – one niejednokrotnie stają się „języczkiem u wagi” przy wyborze finalnego partnera do współpracy – mówi Przemysław Mazur.

Pod wiatr, pod prąd

Z raportu „Zielona energia w MŚP. Pod lupą” jasno widać, że spontaniczna znajomość odnawialnych źródeł energii nie przysparza naszym firmom żadnych problemów. Na fotowoltaikę wskazuje 98 proc. zapytanych, energię wodną – 95 proc., a wiatraki – 92 proc.

Gorzej wygląda temat wdrożeń. Zdecydowana większość polskich przedsiębiorstw w ogóle nie korzysta z energii odnawialnej, a tylko 4 proc. MŚP inwestuje w fotowoltaikę. Przed takimi ekoinwestycjami powstrzymują ich przede wszystkim wysokie koszty oraz długi okres zwrotu.

Także pojazdy wykorzystywane w działalności MŚP jadą pod prąd. We flotach firmowych królują silniki benzynowe – 68 proc., hybrydy to tylko 1 proc. aut, a napędy elektryczne jeszcze muszą poczekać na swoje „pięć minut”. Czemu? Podobnie jak z odnawialnymi źródłami elektrycznymi, zakup auta elektrycznego wiąże się ze zbyt wysokim kosztem, do tego ma mały zasięg, a sieć stacji ładowania w Polsce jest jeszcze mocno „dziurawa”.

– Już rok temu badając obszar społecznej odpowiedzialności biznesu, wskazywaliśmy na istnienie globalnego megatrendu, jakim jest troska biznesu o środowisko naturalne. Polskie MŚP z pewnością są siłą napędową krajowej gospodarki, ale czy tak jest też z (r)ewolucją ekologiczną? Z najnowszej edycji raportu EFL „Pod lupą” wynika, że idą w zielone rozwiązania, ale najczęściej wtedy, gdy im się to opłaca lub jest to obowiązkowe. Ostatnie miesiące, w których mieszkańcy całego świata mierzą się z pandemią koronawirusa, wyraźnie pokazują, że tylko budowanie biznesu zrównoważonego pomoże oprzeć się zawirowaniom i sprostać wyzwaniom współczesnego świata. A jednym z nich jest dążenie do minimalizacji negatywnego wpływu przedsiębiorstw na środowisko – powiedział Radosław Woźniak, prezes zarządu EFL S.A.

Metodologia badania:
Badanie ilościowe zostało zrealizowane przez ICAN Institute na zlecenie EFL S.A. z właścicielami, współwłaścicielami i osobami odpowiedzialnymi za finanse w segmencie firm MŚP z całego kraju, z różnych branż. W sumie zrealizowano 500 wywiadów. 40 proc. stanowili mikroprzedsiębiorcy zatrudniający do 9 osób, 30 proc. mali przedsiębiorcy zatrudniający do 49 osób, tyle samo średni przedsiębiorcy z maksimum 249 osobami na pokładzie. W raporcie zastosowano wnioskowanie dla MŚP w Polsce (analiza wielkości firm, regionów Polski i całej populacji). Są to wyniki przeważone do struktury firm w Polsce według operatora regon. Przygotowane w ten sposób dane pozwalają analizować i opisywać na poziomie całej populacji firm w Polsce. Badanie wykonano metodą telefonicznych ankiet (CATI) od 11 do 29 maja 2020 roku.