Gabinet Cieni BCC: nowe rekomendacje dla rządzących

Przeczytaj także: Gabinet Cieni BCC: najnowsze rekomendacje dla rządu

Rekomendacje działań szczegółowych, w obszarze informacyjnym i edukacyjnym, dotyczącym PPK dotyczą:

1. podniesienia świadomości emerytalnej Obywateli – wyraźny spadek tzw. stopy zastąpienia (stosunek wysokości emerytury do pobieranego wynagrodzenia) i konieczności dodatkowego oszczędzania na cel emerytalny w okresie aktywności zawodowej osób zatrudnionych.
2. przedstawienia wyliczeń, że proponowany mechanizm PPK, oparty o metodę kapitałową jest dobrym instrumentem prywatnego oszczędzania na cel emerytalny, po zakończeniu aktywności zawodowej.
3. stałej presji na obniżenie kosztów administracyjnych, nakładanych na pracodawcę, związanych z prowadzeniem planu; proponowane wdrożenie dodatkowego komponentu oszczędzania na cel emerytalny w postaci PPK zachowuje charakter dobrowolny po stronie uczestników programu i przymusowy – po stronie pracodawców. Wkład finansowy ze strony pracodawców będzie jednak dominujący, potencjalnie znacznie powiększający koszt pracy.

Aktywa gromadzone w PPK mogą być znaczące już w pierwszym roku funkcjonowania ustawy (ok. 5-7 mld zł, przy ostrożnym szacunku uczestnictwa). Od jakości decyzji inwestycyjnych zależeć będzie także zaufanie pracowników do PPK w zakładzie pracy. Ewentualne powierzenie zarządzania aktywami zarówno towarzystwom funduszy inwestycyjnych, jak i powszechnym towarzystwom emerytalnym oraz towarzystwom ubezpieczeń na życie należy pozostawić regulatorowi, uwzględniając efekt konsultacji społecznych. Wiadomo obecnie, iż ubezpieczyciele mają szansę dołączyć do instytucji obsługujących PPK.

BCC przedstawił kilkadziesiąt poprawek do projektu ustawy o PPK. Jej obecna (z końca maja br.) wersja jest wyraźnie lepsza od poprzedniej, jednakże należy nadal pracować nad jej udoskonaleniem. W tym celu, w końcowym okresie konsultacji i uzgodnień, BBC przedstawił dalsze, szczegółowe propozycje zmian do projektu ustawy celem ich uwzględnienia.

2. Ustawowy przegląd emerytalny.

Oczekujemy rzetelnego, kolejnego, ustawowego przeglądu systemu emerytalnego z uwzględnieniem dwóch priorytetów:

1. analizy obszaru przywilejów emerytalnych i stopniowego ich ograniczania,
2. podjęcia decyzji dotyczącej przyszłości OFE, zgodnie z zasadą zaufania do państwa prawa i ochrony praw nabytych.

Spółki Skarbu Państwa i prywatyzacja

DR GRAŻYNA MAGDZIAK, minister skarbu i prywatyzacji Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC

Obszar zagadnień związany ze spółkami Skarbu Państwa dotyczy kilkunastu resortów, w których spółki te zostały ulokowane. Postulaty odnośnie poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej w podmiotach państwowych są natomiast jednakowe i powinny być kierowane do wszystkich ministerstw nadzorujących funkcjonowanie firm państwowych lub z przewagą własności państwowej. Także do premiera, któremu podlegają spółki najważniejsze dla rozwoju polskiej gospodarki.

Kluczowymi elementami zapewniającymi lepszą sprawność i efektywność działania spółek państwowych będzie dla każdej z nich dobrze opracowana długoterminowa strategia rozwojowa oraz kompetentny, profesjonalny i stabilny rząd, który będzie tą strategię realizował. Tymczasem zarządy firm państwowych, ze względów politycznych, zmieniają się nawet co kilka miesięcy, nie mają jasno określonych celów strategicznych, a właściwie cele te szybko się dezaktualizują. Firmy działają więc w perspektywie krótkoterminowej i nawet jeśli generują zyski nie są przygotowane na nieoczekiwane, niekorzystne zmiany otoczenia. Są mniej efektywne niż wynika to z ich potencjału lub wymagają różnego typu wsparcia państwa. Kompleksowe, społeczne koszty takiego postępowania lub utracone korzyści są bardzo wysokie, co zmniejsza dynamikę wzrostu gospodarki.

Ochrona Zdrowia

ANNA JANCZEWSKA-RADWAN, minister ds. systemu ochrony zdrowia Gospodarczy Gabinet Cieni BCC

Resort zdrowia/rząd nie powinien podejmować w obszarze ochrony zdrowia decyzji opartych na przesłankach politycznych. Niestety, z takimi mieliśmy niejednokrotnie do czynienia, w tym również w ostatnich latach. Przykładami takich decyzji jest nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czyli tzw. ustawa o sieci szpitali oraz ustawa o ratownictwie medycznym. Ustawa o ratownictwie medycznym „upaństwawia” ratownictwo medyczne. Jej zapisy naruszają konstytucję RP, ograniczając swobodę działania gospodarczego oraz prawa własności. 135 podmiotów niepublicznych, które przez lata inwestowały własne środki finansowe w budowę poprawnie funkcjonujących systemów ratownictwa zmuszonych zostało do przerwania swojej działalności do marca 2019 roku.

Ustawa o sieci szpitali całkowicie zmieniła istniejący dotychczas model finansowania opieki medycznej ze środków publicznych. Te nowe rozwiązania ograniczyły istotnie dopływ środków publicznych do podmiotów niepublicznych, wielu z nich pozbawiły możliwości uzyskania kontraktu od publicznego płatnika Narodowego Funduszu Zdrowia czy wręcz spowodowały konkretne straty. Ministerstwo Zdrowia zapowiada aktualnie jej nowelizację, widząc pewne jej niedoskonałości.

Przy tej okazji, Ministerstwo Zdrowia powinno też poddać pod dyskusję postulaty podmiotów niepublicznych, a w szczególności uwzględnić postulaty dopuszczające do podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej również te podmioty, które jeszcze podczas istnienia poprzedniego systemu finansowania w trybie postepowań konkursowych, czyli przed wejściem w życie ustawy, poczyniły określone inwestycje, wydatkując znaczne środki finansowe na wybudowanie i wyposażenie nowych obiektów medycznych. Rozwiązania jakie weszły w życie z 1 października 2017 roku nie przewidziały bowiem takich przypadków, naraziły te podmioty na znaczne straty finansowe i pozbawiły ich realnych szans na równe traktowanie. Nasuwa się tutaj pytanie jak to się ma do deklaracji pana ministra Łukasza Szumowskiego z 24 stycznia, kiedy to w Sejmie powiedział, że „sektor prywatny jest bardzo ważnym graczem i uważam, iż bez niego system opieki zdrowotnej nigdy nie będzie funkcjonował poprawnie”. Zgadzamy się w pełni z takim stwierdzeniem pana ministra i liczymy, że ta deklaracja znajdzie również swój wyraz w przygotowywanej nowelizacji ustawy o sieci szpitali.

Prawo gospodarcze

RYSZARD KALISZ, minister ds. prawa gospodarczego Gospodarczy Gabinet Cieni BCC

Minister sprawiedliwości pełniący jednocześnie funkcję prokuratora generalnego z uprawnieniami prokuratora liniowego (nie tylko) przede wszystkim powinien zmienić nastawienie prokuratury do działalności gospodarczej. Dzisiejsza ekipa rządząca, w tym prokurator generalny i jego współpracownicy wykorzystują swoje kompetencje do zastraszania przedsiębiorców.

Projekty zmian w prawie karnym i procedurze karnej mają u swojego zarania traktowanie biznesmenów jak potencjalnych przestępców, a nie jak osoby, które działają dla pomyślności kraju. Problemy fiskalne rząd chce rozwiązywać przy pomocy zaostrzenia prawa karnego, zamiast działań z innych dziedzin pobudzających rozwój gospodarczy. To samo dotyczy prawa cywilnego. Polski wymiar sprawiedliwości powinien budować swój autorytet, zarówno wśród obywateli, jak i w ramach obszaru UE i na świecie, a nie być poddawany deformie, która w swojej istocie doprowadziła, co do zasady, do poddania sądownictwa wpływowi partii rządzącej.

System stanowienia prawa

WITOLD MICHAŁEK, minister ds. procesu stanowienia prawa Gospodarczy Gabinet Cieni BCC

Wszyscy ministrowie konstytucyjni oraz wszystkie resorty powinny skrupulatnie i w dobrej wierze prowadzić konsultacje społeczne i konsultacje publiczne w inicjowanym przez nie procesie legislacyjnym. Brak lub niedostatek tych ważnych elementów najczęściej prowadzi do przyjmowania regulacji złej jakości lub do chaosu legislacyjnego. W obu przypadkach, tam, gdzie regulacje dotyczą bezpośrednio lub pośrednio warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zła legislacja może wpłynąć na pogorszenie tych warunków i niewykorzystanie potencjału przedsiębiorstw.

Jako przykład ostrzegawczy procedury niespełniającej powyższych przesłanek, należy wymienić proces przygotowania i konsultowania tzw. „Konstytucji dla Nauki” autorstwa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zgodnie z deklaracjami ministerstwa, projekt głębokich zmian w zarządzaniu uczelniami w Polsce przyjęty w marcu br. przez Radę Ministrów, przez ponad dwa lata był szeroko konsultowany ze środowiskami akademickimi. Jednak dopiero na ostatnim etapie ścieżki legislacyjnej, tj. przed drugim czytaniem projektu w Sejmie, pod naciskiem wielu interesariuszy, których opinie zostały pominięte przy konstruowaniu treści ustawy, wprowadzono aż 160 poprawek.

Treść projektu ustawy, zanim wprowadzono poprawki, była szeroko krytykowana. Ale nie ma też gwarancji, że dodanie w pośpiechu, bez dodatkowych konsultacji, kolejnych 160 poprawek do projektu rzeczywiście poprawi jakość tworzonej regulacji, ważnej także dla życia gospodarczego, ponieważ będzie miała silny wpływ na jakość badań naukowych, innowacyjność polskiej gospodarki, jak również na poziom kształcenia absolwentów, poszukujących zatrudnienia w przedsiębiorstwach.

Środowisko naturalne

RYSZARD PAZDAN, minister środowiska Gospodarczy Gabinet Cieni BCC

Wieloletnia nieudolność w zarządzaniu jakością środowiska w kraju doprowadziła do tego, że Polska jest obecnie podwójnym, największym śmietniskiem Europy.
Jesteśmy śmietniskiem zanieczyszczeń powietrza, którym oddychamy i jesteśmy największym śmietniskiem składowanych odpadów komunalnych. Fatalna jakość powietrza jest dodatkowo pogarszana poprzez nagminnie (ponad 72 tylko w tym roku) palące się przepełnione magazyny i składowiska odpadów komunalnych.

Polska składuje ponad 75% odpadów, podobnie jak Rumunia, Bułgaria i Chorwacja, podczas gdy 6 przodujących krajów europejskich poniżej 5%, w tym Niemcy poniżej 2%.
Opracowany i opublikowany 1 czerwca br. raport Naczelnej Izby Kontroli nt. realizacji zadań gminy w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych wskazuje, że ta niefrasobliwość w zarządzaniu odpadami w Polsce może nas bardzo drogo kosztować. Obecny poziom recyklingu w granicach 25% musi do 2020 r. zostać podwojony do 50%.

Przy obecnym stanie zarządzania gospodarką odpadami w Polsce, na co BCC zwracał wielokrotnie uwagę, jest to zadanie praktycznie niewykonalne. Co więcej, w wielu przypadkach poziomy recyklingu wręcz zmalały, a nie wzrosły.

NIK sugeruje istotne zintensyfikowanie działań na wszystkich szczeblach zarządzania państwem. Ograniczenie się obecnie do poszukiwania sprawców „z zapałkami” niestety nie poprawi chorego systemu.

Inspektorzy NIK wskazują, iż prawie każde skontrolowane sprawozdanie z zakresu gospodarowania odpadami zawiera „błędy rachunkowe”. Jak tłumaczą samorządowcy, wynikają one głównie z nadmiaru obowiązków i liczby przetwarzanych dokumentów. Nic dziwnego, jeśli sprawozdania zawierające kilkadziesiąt kodów odpadów składane są w wersji papierowej z licznymi korektami. Taki stan rzeczy prowadzi do sytuacji, w której główny nadzorca systemu gospodarki odpadami czyli minister środowiska otrzymuje informację o liczbach i sposobach zagospodarowania odpadów w poprzednim roku po ponad 7 miesiącach od jego zakończenia, co w danych za styczeń roku poprzedniego daje ponad półtoraroczne opóźnienie. Trudno wyobrazić sobie zarządzanie firmą, a co dopiero krajem na podstawie danych sprzed 18 miesięcy.

Ta sytuacja jest tym bardziej zaskakująca, że w 9 województwach w Polsce (m.in. dolnośląskim, zachodniopomorskim, małopolskim) funkcjonuje elektroniczny, dobrze działający system sprawozdawczy, całkowicie ignorowany przez centralną administrację państwową, udostępniany bezpłatnie gminom przez marszałków województw. Jego możliwości techniczne pozwalają również gminom przyjmować sprawozdania w sposób elektroniczny od podmiotów gospodarujących odpadami w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Istniejące już rozwiązanie jest istotnym i fundamentalnym elementem wymaganej ustawą Bazy Danych Odpadowych, którą minister środowiska, z niezrozumiałych względów, usiłuje budować od podstaw. Takie działanie burzy porządek wypracowany w ponad połowie polskich województw. Podejmowane akcyjnie kroki legislacyjne przedłużające okresy przejściowe, zmieniające wzory sprawozdań, sposoby liczenia poziomów itp. dodatkowo gmatwają sytuację. Braki ewidencyjne stwarzają okazję do działań przestępczych, między innymi podpalania odpadów. Brak danych, to po prostu brak możliwości zarządzania.

Szczególnie dziś potrzeba sprawdzonych rozwiązań, które istnieją na rynku już od kilku lat, a nie budowania nowych baz danych, których pierwsze wyniki widoczne będą najwcześniej za 4-5 lat.