Rynek bankowy w Polsce

Przeczytaj także: Polacy częściej skarżą się na banki

Biedne krajowe banki

Polskie banki dysponują niewielkimi środkami. Aktywa polskich banków stanowią zaledwie 66 procent PKB, podczas gdy średnia w UE wynosi 200 procent. W przypadku banków prywatyzacja okazała się więc koniecznością - największe polskie banki nawet w porównaniu z europejskimi "średnikami" dysponują bowiem niewielkim kapitałem, nie wystarczającym do wspierania rodzimych przedsięwzięć. Zubożałe polskie społeczeństwo nie może też zapewnić wystarczających depozytów. Sytuację sektora bankowego dodatkowo pogorszyła błędna polityka kredytowa. Banki potrzebowały dokapitalizowania. Taki kapitał mogły zapewnić jedynie duże, międzynarodowe instytucje finansowe. międzynarodowy kapitał jednak od wielu lat był na celowniku części uczestników naszej sceny politycznej. Dyskusję o roli zagranicznego kapitału w polskiej bankowości rozpętała, wydawałoby się że bardzo niepozorna, sprawa połączenia dwóch działających w naszym kraju banków.

Pekao i fuzja

W 1996 roku została utworzona Grupa Bankowa Pekao, w skład której, obok banku Pekao SA, weszły Bank Depozytowo-Kredytowy w Lublinie, Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie i Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi. Aktywa Grupy stanowiły blisko jedną piątą łącznych aktywów polskiego sektora bankowego.

W maju 1998 r. KPWiG dopuściła do publicznego obrotu akcje Pekao S.A. - Grupa Pekao S.A. Pod koniec czerwca Grupa Pekao zadebiutowała na warszawskim parkiecie. Z początkiem roku 1999 cztery banki połączyły się w jeden uniwersalny bank pod wspólną nazwą Pekao SA. 23 czerwca 1999 roku została zawarta umowa sprzedaży pakietu 75.707.500 akcji banku Pekao SA na rzecz konsorcjum UniCredito Italiano i Allianz Aktiengesellschaft. W dniu 3 sierpnia 1999 roku została zrealizowana transakcja sprzedaży 52,09 procent akcji Pekao za ponad 4 mld 239 mln zł.

Połączenie Pekao i BPH miało być istotnym elementem paneuropejskiej fuzji, w ramach której niemiecki Bayerische Hypo- und Vereinsbank (HVB - większościowy udziałowiec polskiego BPH) został przejęty przez włoski UniCredito (większościowego udziałowca Pekao). Komisja Europejska zgodę na fuzję wydała 18 października 2005 roku. Nowy polski rząd wyłoniony w wyniku zeszłorocznych wyborów zaczął jednak sondować możliwości zablokowania tej fuzji na rynku polskim. Do gdy włączyła się Komisja Europejska, zarzucając Polsce protekcjonizm. W efekcie zaogniania się sporu, zarówno Polska jak i Komisja Europejska, zapowiedziały skierowanie wniosków o rozstrzygnięcie sporu do Europejskiego trybunału Sprawiedliwości. Na początku lutego strona polska wystosowała wniosek do ETS w sprawie decyzji Komisji Europejskiej odnośnie połączenia banków UniCredito Italiano SpA i Bayerische Hypo-und Vereinsbank AG. Polski rząd twierdził, że Komisja Europejska, oceniając wpływ tej fuzji na rynek polski, nieprawidłowo zdefiniowała pewne rynki produktowe oraz skutek połączenia na stan konkurencji w Polsce.

Z kolei 8 marca KE formalnie wszczęła procedurę w sprawie o naruszenie przez Polskę przepisów rynku wewnętrznego.

Złamana umowa?

Podstawowym zarzutem wysuwanym przez rząd polski jest naruszenie przez UniCredito umowy prywatyzacyjnej, która określa, że UniCredito, tak długo jak będzie posiadało przynajmniej 10 procent akcji Pekao S.A., nie będzie pośrednio ani bezpośrednio zaangażowany w Polsce w działalność konkurencyjną do jakiejkolwiek działalności gospodarczej prowadzonej przez Pekao. Zdaniem rządu, poprzez nabycie HVB, czyli banku kontrolującego Bank Przemysłowo-Handlowy, UniCredito naruszyło to zobowiązanie.

Polski resort skarbu jest przekonany, że zapisy umowy prywatyzacyjnej Pekao nie naruszają prawa unijnego, zapowiadając jednocześnie gotowość obrony takiego stanowiska przed unijmymi organami, także sądowymi.

Komisja Europejska w odpowiedzi na zarzuty polskiego rządu przyznała, że wprawdzie nie była jej znana treść owej klauzuli, jednak nie miałaby ona wpływu na decyzję Brukseli wobec fuzji.