Relacje inwestorskie: zarządzanie poprzez raportowanie o kapitale intelektualnym

Przeczytaj także: Decyzje inwestycyjne na rynku giełdowym a raport kapitału intelektualnego

W swojej istocie zjawisko short-termizmu niszczy kapitał intelektualny zmuszając zarządzających do ograniczania inwestycji, dążenia do szybkich zwrotów z zainwestowanego kapitału i niepodejmowania długoterminowanych działań wraz ze wzrostem horyzontu czasowego np. w poszukiwaniu innowacji rośnie ryzyko nie osiągnięcia celu przy wydłużeniu horyzontu czasowego. Tym samym główną uwagę zarządzający skupiają na procesach sprzedażowych i optymalizacji kosztowej, co jest ze szkodą dla kapitału intelektualnego. Dlatego konieczne staje się zarządzanie relacjami inwestorskimi w oparciu o raportowanie w obszarze kapitału intelektualnego i upowszechnianie poprzez spotkania z inwestorami informacji w nim zawartych.

5. PROBLEMY Z RAPORTOWANIEM KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO

Opublikowany raport o kapitale intelektualnym jest czynnikiem cenotwórczym. Problem z raportowaniem w obszarze kapitału intelektualnego ma co najmniej dwa wymiary. Zaraz po dokonaniu pomiaru kapitału intelektualnego i powstaniu takiego raportu zgodnie z wymogami prawnymi powinien być on podany do publicznej wiadomości. Po pierwsze, niezależnie od budowy raportu można założyć, że posiada on pewne informacje, zdiagnozowane w fazie pomiaru, które są wrażliwe, gdyż dotyczą np. kluczowych pracowników. Ujawnienie tych informacji może spowodować podkupienie i odejście kluczowych pracowników, a to stanowiłoby poważny problem związany z utratą kluczowych kompetencji i wiedzy ukrytej, którymi nośnikami byli owi pracownicy. Wrażliwe informacje mogą dotyczyć też elementów strategii realizowanej przez spółkę badaną, których wykorzystanie przez konkurencje w przypadku podania do publicznej wiadomości może stanowić zagrożenie dla konkurencyjności podmiotu raportującego.

Po drugie, raport może odnosić się do perspektywy ex post wykazując niedociągnięcia, a nawet błędy w zarządzaniu wynikające choćby z faktu dokonywania oceny post faktum, że z perspektywy czasu znając efekty działania i zachowanie rynku, co nie było tak jednoznacznie interpretowane w momencie podejmowania decyzji. Tym samym zarządzający mając nad sobą radę nadzorczą i właścicieli, nie mówiąc już o inwestorach, mogą poczuć zagrożenie w kontekście negatywnej oceny ich umiejętności zarządczych. Wówczas pojawia się potencjalne ryzyko, że sam raport stanowiłby dowód za ich odwołaniem. Tym samym z powyższych powodów zarządzający nie są zainteresowani samym pomiarem kapitału intelektualnego i raportem, który może się wiązać z podaniem do publicznej wiadomości, tj. danych „wrażliwych” w znaczącej części mieszczące się w pojęciu wiedzy ukrytej.

Potencjał kapitału intelektualnego, a także proces dynamicznego zarządzania, w wyniku którego powstaje wartość, wiąże się z analizą modelu biznesowego firmy, który w większości przypadkach jest tajny, bowiem stanowi o przewadze konkurencyjnej. Jego ujawnienie może być tylko akceptowalne w sytuacji kiedy audytor gotowy jest go doskonalić poprzez przedstawienie koncepcji biznesowej i jej wdrożenie.

Inną kwestią jest to, że nie ma jasnej, obiektywnej metodyki pomiaru i wyceny kapitału intelektualnego, która mogłaby być powszechnie stosowana, wypełniając lukę wartości pomiędzy wyceną rynkową a księgową przedsiębiorstwa i uzasadniając niejako racjonalność decyzji inwestorskich podejmowanych w oparciu o raportowanie kapitału intelektualnego..

W końcu, nie ma pewności, że potencjał kapitału intelektualnego danej firmy przełoży się na wartość, którą uda się skomercjalizować - innymi słowy sprzedać i uzyskać przychody o wyższej rentowności niż dotychczas. Nie są to jednak bariery, które - jak w wielu przypadkach autor niniejszego opracowania obserwuje na podstawie doświadczeń i kontaktów z kadrą zarządzającą spółek - powodują zamknięcie tematu stwierdzeniem, że nic nie da się z tym zrobić. Wręcz odwrotnie - będą one determinować organizacje czuwające nad obrotem giełdowym (jak np. Komisja Nadzoru Finansowego) do poszukiwania rozwiązań służących wypracowaniu mechanizmów, które pozwolą na wycenę danych pozafinansowych i racjonalną decyzję inwestycyjną.