Relacje inwestorskie: zarządzanie poprzez raportowanie o kapitale intelektualnym

Przeczytaj także: Decyzje inwestycyjne na rynku giełdowym a raport kapitału intelektualnego

Problem ten dostrzega również organizacja odpowiedzialna za Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR). Ma ona świadomość, że obecny system (biorąc pod uwagę kreatywną księgowość) nie odpowiada w pełni na potrzeby rynku w zakresie prawidłowej i racjonalnej wyceny przedsiębiorstw. Niezależnie jednak od tego, jaki standard w przyszłości zostanie przyjęty przez MSR, już dzisiaj spółki giełdowe powinny poczynić działania, które pozwolą na doskonalenie procesu zarządzania relacjami inwestorskimi poprzez raportowanie o kapitale intelektualnym, które łączy w sobie istotne informacje na temat strategii rozwoju spółki oraz posiadanego przez nią potencjału kapitału intelektualnego własnego i zapożyczonego. Istotą takiego raportowania jest przedstawienie i wyjaśnienie, w jaki sposób dane o kapitale intelektualnym wpływają na zdolność organizacji do tworzenia wartości dla poszczególnych grup interesariuszy.

Trudno określić jak ma wyglądać taki raport, na ile dane powinny być informacjami statycznymi mówiącymi bardziej o potencjale niż o procesie tworzenia wartości. Innymi słowy dostrzega się konieczność pomiaru KI. Stąd proponuje się opracowanie indeksu do pomiaru KI. Ewaluacja kapitału intelektualnego może być dokonana w sposób wymierny (finansowy) i niewymierny (przykładem jest strategiczna karta wyników Kaplana i Nortona). Do metod ewaluacji kapitału intelektualnego o charakterze niepieniężnym zaliczyć można indeks AMIC (Assessment and Management of IC) . Ujmuje on kapitał intelektualny w sposób holistyczny. Opiera się on na nośnikach wartości (value drivers) takich jak: wiedza, umiejętności menedżerskie, kreatywność i innowacyjność, innowacje, niematerialne aktywa infrastrukturalne (procesy, strategia, wizja), własność intelektualna, relacje z klientami, relacje między firmami (franszyza, licencje), relacje z dostawcami, relacje z aktorami rynku kapitałowego (inwestorzy), marka i wizerunek. Lista nośników wartości musi być dopasowana do kontekstu organizacji. Indeks AMIC może mieć szerokie zastosowanie w każdej organizacji, ukazując ewolucję KI na przestrzeni czasu i pozwalając na podjęcie działań, w efekcie których możliwa staje się poprawa efektywności organizacji w perspektywie krótko-, średnio i długookresowej .

Zrozumienie kapitału intelektualnego jest pierwszym krokiem do dokonania ewaluacji KI, tak aby wesprzeć kierownictwo naczelne organizacji w podejmowaniu decyzji odnośnie inwestowania w KI.

Być może właściwym kierunkiem dzisiaj jest stworzenie indeksu k1i , który wskaże na poziom zaufania inwestorów do spółki, będącego pochodną raportowania o kapitale intelektualnym i dostarczającego informacji o dynamicznym zarządzaniu procesem obliczonym na tworzenie wartości. Odpowiednio przygotowany raport mógłby być formą wyjaśnienia i mediacji pomiędzy interesariuszami. Oczekują oni wygenerowania wartości istotnej dla ich grupy. Nie zawsze jest to w pełni możliwe – może nastąpić wytworzenie wartości dla jednej grupy kosztem innych. Wynika to stąd, iż konieczne stały się np. inwestycje w budowanie wartości wewnętrznej poprzez szkolenia lub zatrudnienie nowych pracowników, albo prace badawczo-rozwojowe, które wygenerują wartość w dłuższym terminie w postaci zysku. Brak takich danych w raporcie może skutkować błędną decyzją inwestycyjną o sprzedaży akcji z powodu braku zysków w danym okresie, spowodowanych inwestycją w kapitał intelektualny i realizacją celu obliczonego na innowacyjność i podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstwa w dłuższym horyzoncie czasowym.

W obecnych czasach mamy do czynienia ze zmieniającym się otoczeniem rynkowym i wynikającą stąd niepewnością (oraz ryzykiem), które powoduje, że upowszechnia się zjawisko short-termizmu. Ostatnio został opublikowany raport badawczy firmy konsultingowej EY na temat tego zjawiska . Zjawisko to określa się jako nadmierną koncentrację na wynikach krótkookresowych kosztem celów długofalowych. Co ciekawe, zjawisko to obserwuje się w wielu krajach na świecie, niezależnie od rodzaju kultury organizacyjnej pod względem orientacji długookresowej (według badań Hofstede’a) .