Polskie firmy: portfel należności VII 2014

Przeczytaj także: Polskie firmy: portfel należności IV 2014

Po tym, jak w październiku 2013 r. odsetek przeterminowanych należności w portfelach polskich przedsiębiorstw spadł do historycznie niskiego poziomu 22,7%, w ostatnich trzech kwartałach obserwowany jest jego niewielki wzrost. Warto jednak podkreślić, że wartości odnotowane w kwietniu i lipcu 2014 r. (odpowiednio 24,8% oraz 24,9%) są wciąż o prawie 1 pp. poniżej średniej z dotychczasowej, pięcioletniej historii badania. Oznacza to, że udział należności przeterminowanych w portfelach należności polskich firm pozostaje pod kontrolą. Bardzo niewielki wzrost udziału należności przeterminowanych w portfelu należności polskich przedsiębiorstw w ostatnim kwartale może niepokoić w mniejszym stopniu, gdyż wynika głównie ze wzrostu liczby firm, w których przeterminowane należności są na średnim poziomie. Udział firm, które mają największe problemy z należnościami i w których opóźnienia stanowią ponad 50% zmniejszył się z 18,9% do 16,5%. Spadek ten jest optymistyczny, gdyż zaległości w dużej skali mogą być potencjalnie największym powodem do powstawania problemów z płynnością i bankructwa firm.

Pomimo symbolicznego wzrostu w obecnym badaniu, zarówno w obecnie, jak i w poprzednich trzech kwartałach, przeciętny okres przeterminowania należności utrzymywał się na historycznie niskim poziomie oscylując wokół 3 miesięcy i 18 dni. Po raz kolejny do historycznie najniższego poziomu spadł udział faktur opóźnionych o ponad 6 miesięcy. Obecne wyniki wskazują, że już jedynie 21,6% faktur, które nie zostały zapłacone w terminie jest opóźnione o ponad pół roku. Względem poprzedniego kwartału wzrósł natomiast udział opóźnień wynoszących od 3 do 6 miesięcy, co może być odbiciem pogorszenia portfeli należności polskich firm zaobserwowanego w poprzednim kwartale.

W badaniu Portfel należności polskich przedsiębiorstw przeprowadzonym w lipcu 2014 r. spadło znaczenie dwóch głównych skutków związanych z występowaniem opóźnień.
Wciąż na pierwszym miejscu w grupie barier związanych z występowaniem opóźnień wskazywane są utrudnienia w regulowaniu własnych zobowiązań mogące skutkować powstawaniem zatorów płatniczych. Wskazuje na nie obecnie 35,2% firm w polskiej gospodarce. Względem sytuacji sprzed trzech miesięcy, oznacza to spadek o 1 pp. Na konieczność ograniczania inwestycji wskazuje obecnie 30,6% ogółu przedsiębiorstw w Polsce, co oznacza odsetek o prawie 3 pp. niższy od tego, który obserwowany był w poprzednim kwartale. Zmniejszenie skali występowania ograniczeń w działalności inwestycyjnej może mieć bardzo korzystny wpływ na gospodarkę, gdyż od dłuższego czasu obserwowana jest bardzo niska dynamika inwestycji.

Poprawa koniunktury w obszarze należności znalazła również odbicie w udziale kosztów, które ponoszone są przez polskie firmy w związku z nieterminową obsługą zobowiązań przez klientów/kontrahentów. Obecnie wydatki na te cele stanowią przeciętnie 7,0% ogółu kosztów przedsiębiorstw i są o 0,8 pp. poniżej długookresowej średniej dla badania Portfel należności polskich przedsiębiorstw. Obserwowany obecnie spadek kosztów wynika ze wzrostu odsetka przedsiębiorstw, w których koszty związane z nieterminowością klientów/kontrahentów wynoszą poniżej 10% całości, a także spadku udziału tych firm, w których koszty opóźnień stanowią 10-30% ogółu kosztów. Warto nadmienić, że szacunki wskazują, iż zmniejszenie kosztów związanych z opóźnieniami o ok. 1/3 mogłoby wpłynąć na przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego o ok. 0,1 pp. rocznie.

dr Piotr Białowolski