Europa: wydarzenia tygodnia 18/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 17/2014

• Trybunał Sprawiedliwości UE oddalił w środę skargę Wielkiej Brytanii przeciwko planom wprowadzenia przez 11 państw UE podatku od transakcji finansowych (FTT). Według sędziów w Luksemburgu plany te są zgodne z prawem. Wielka Brytania zapowiada dalszą ochronę swoich interesów. Wprowadzenie takiego podatku zapowiedziały Francja, Niemcy, Grecja, Austria, Słowenia, Belgia, Portugalia, Włochy, Hiszpania, Estonia i Słowacja. Celem FTT ma być zapewnienie, by banki i inne instytucje finansowe miały udział w ponoszeniu kosztów kryzysu finansowego, do którego się przyczyniły.
• Według Eurostat-u stopa bezrobocia w strefie euro wyniosła 11,8% w marcu, co oznacza, że nie zmieniła się od listopada ub.r. W całej Unii Europejskiej (UE) wskaźnik ten wyniósł w marcu br. 10,5% wobec 10,5% w poprzednim miesiącu.
• Zgromadzenie Narodowe (izba niższa francuskiego parlamentu) zatwierdziło program oszczędności w wydatkach publicznych na poziomie 50 mld euro. Przyjęty plan przewiduje, że w latach 2015-2017 państwo zaoszczędzi 18 mld euro, samorządy regionalne - 11 mld euro, a 21 mld euro zostanie zaoszczędzone na osłonach społecznych. Dzięki temu deficyt budżetowy Francji ma zejść do wymaganego w UE poziomu 3 proc. PKB.
• Według Federalnego Urzędu Pracy stopa bezrobocia w Niemczech w kwietniu po uwzględnieniu czynników sezonowych wyniosła 6,7 proc. wobec 6,7 proc. w marcu.
• Produkt Krajowy Brutto Wielkiej Brytanii wzrósł w I kw. 2014 r. o 0,8 proc. kw/kw, a w ujęciu r/r brytyjski PKB wzrósł o 3,1 proc.
• Hiszpański rząd przyjął Program Stabilizacji na najbliższe 4 lata. Zakłada on, że do grudnia 2015 roku zostanie stworzonych 600 tys. miejsc pracy. Rząd przewiduje wzrost gospodarczy w tym roku na poziomie 1,2 proc. PKB, a w przyszłym roku ma wynieść 1,8 procent. Deficyt budżetowy ma wynieść 5,5 proc. PKB w 2014 r., a pod koniec 2015 roku - 4,2 proc. PKB. Oznacza to, że w ciągu najbliższych dwóch lat oszczędności budżetowe wyniosą 25 mld euro.
• Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) przyznał plan pomocy dla Ukrainy w wysokości 17 mld USD, przy czym pierwsza ma wynieść 3,2 mld dolarów i ma być wypłacona niezwłocznie. Poinformował też, że zostanie on zrewidowany w przypadku utraty przez władze w Kijowie wschodu kraju. Według MFW wschodnie obwody (doniecki, ługański i charkowski) reprezentują razem ponad 21 proc. ukraińskiego PKB i 30 proc. produkcji przemysłowej kraju. Uruchomienie każdej kolejnej transzy będzie uzależnione od oceny stanu ukraińskiej gospodarki dokonywanej co dwa miesiące.
• Brytyjski koncern paliwowy BP zapowiedział, że planuje pozostać długoterminowym inwestorem na terenie Rosji, zamierza dalej inwestować w rosyjską firmę Rosnieft, choć jej szef znalazł się na amerykańskiej liście osób objętych sankcjami. BP posiada ok. 20 proc. udziałów w tym koncernie naftowym. Ropa naftowa z Rosji stanowi około 25 procent całości wydobycia koncernu BP. Firma kupuje tam także duże ilości gazu ziemnego.
• Niemiecki Siemens złożył ofertę przejęcia francuskiego koncernu przemysłowego Alstom. Siemens chce przekazać Alstomowi swą branżę kolejową (w tym budowę szybkich pociągów ICE i lokomotyw) a w zamian chce przejąć od francuskiego koncernu jego branżę energetyczną (elektrownie, odnawialne źródła energii, linie przesyłowe). Wartość interesujących Siemensa części Alstomu szacuje się na 10-11 miliardów euro. Zainteresowany przejęciem Alstomu jest również General Electric.
• Ministerstwo skarbu (finansów) USA ogłosiło w poniedziałek na swojej stronie internetowej listę 17 firm rosyjskich i siedmiu Rosjan objętych nowymi sankcjami. Wśród tych osób jest Igor Sieczyn, szef Rosnieftu. Administracja amerykańska poinformowała, że dotyczą one zakazu wizowego i zamrożenia aktywów.
• Gazprom podpisał z austriackim koncernem OMV memorandum ws. budowy austriackiego odcinka gazociągu South Stream, który ma dostarczać rosyjski gaz Europie Zachodniej z pominięciem Ukrainy. Dokument podpisał prezes Gazpromu Aleksiej Miller z prezesem OMV Gerhardem Roissem. Austriacki odcinek gazociągu, który będzie mieć przepustowość do 32 mld m sześc. gazu rocznie. Gazociąg będzie miał swój punkt końcowy w austriackim hubie gazowym Baumgarten. Ten fragment South Streem-u ma prowadzić z Rosji przez Morze Czarne do Bułgarii, a następnie do Serbii, na Węgry, do Austrii i Słowenii. Pierwsze dostawy gazu są oczekiwane w 2017 r., a pełne uruchomienie austriackiego odcinka gazociągu planowane jest na styczeń 2018 roku.
• W dalszym ciągu w związku z kryzysem na Ukrainie zablokowane są rozmowy między rosyjskim rządem a KE ws. zmian umów w sprawie realizacji South Streem-u. South Stream to wspólny projekt Gazpromu i włoskiej firmy ENI. Umowy międzyrządowe dotyczące gazociągu South Stream podpisało z Rosją sześć krajów Unii: Bułgaria, Węgry, Słowenia, Grecja, Chorwacja i Austria. W grudniu ub.r. Komisja Europejska zaleciła renegocjację tych porozumień, bo są one sprzeczne z trzecim pakietem energetycznym UE. Umowy te - w opinii KE - dają nadmierne prawa Gazpromowi, jak np. zarządzanie gazociągiem, wyłączny do niego dostęp, czy ustalanie taryf przesyłowych.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UKRAINA OTRZYMA OD MFW 17,1 MLD USD NA DWULETNI PROGRAM POMOCOWY. CZY TO WYSTARCZY I CO BĘDZIE DALEJ?...

Świat zachodni opowiedział się po stronie Ukrainy, a ponieważ kraj ten jest w krytycznej sytuacji, więc dziwnego, że MFW W trybie pilnym rozpatrzył ukraiński wniosek o finansową pomoc. Fundusz przyznał ukraińskiemu rządowi kredyt w wysokości 17,1 mld USD na sfinansowanie dwuletniego programu. Pieniądze Ukraina będzie otrzymywała ratami, a pierwsza rata wyniesie 3,2 mld USD i ma być przekazana rządowi w Kijowie natychmiast. Pozwoli to na uregulowanie bieżących zobowiązań, przy czym 2 mld USD ma wesprzeć budżet i w ten sposób Ukraina uniknie niewypłacalności...

Kredyty z MFW nie są bezwarunkowe. Rząd ukraiński zobowiązał się do wprowadzenia reform. Program zmian na Ukrainie będzie bolesny dla ukraińskiego społeczeństwa i nie będzie on łatwy do wprowadzenia. MFW postawił jako jeden z głównych warunków wprowadzenie działań stabilizujących finanse publiczne, w tym: podwyżkę podatków, zamrożenie płacy minimalnej oraz podwyżkę cen energii (w tym gazu).

Przyjęcie przez Kijów warunków, jakie narzucił MFW otwiera możliwość dalszych rozmów z kolejnymi partnerami, a dot. uruchomienia pomocy z innych źródeł (szacowanej już dziś na 15 mld USD), a mają to być między innymi kredyty z Banku Światowego, UE, Japonii, Kanady oraz USA.

Decyzja o udzieleniu Ukrainie pomocy finansowej jest niewątpliwie obarczona dużym ryzykiem geopolitycznym i realizacyjnym.Dlatego MFW określił też tryb udostępniania kolejnych rat pomocy. Rządzący będą dyscyplinowani tym, że każda kolejna transza będzie uruchamiana po ocenie dwumiesięcznego okresu.

Warto tu także dodać, że w trakcie niedawnej, londyńskiej konferencji podjęto decyzję o udzieleniu międzynarodowej pomocy Ukrainie w odzyskaniu aktywów, które zostały przejęte niezgodnie z prawem, przez członków poprzedniej ekipy rządzącą krajem.

MFW przyznając pomoc finansową równocześnie poinformował, że plan pomocy zostanie zrewidowany w przypadku utraty przez rząd wschodu kraju. Wynika to stąd, że w tych regionach jest skupiony poważny potencjał gospodarczy i od nich będą zależały wpływy do budżetu i zdolność Ukrainy tak do realizacji przemian polityczno-gospodarczych, jak i realne możliwości spłaty kredytów. Z mapy gospodarczej Ukrainy wynika, że dziś wschodnie regiony (doniecki, ługański i charkowski) stanowią ponad 21 proc. ukraińskiego PKB i 30 proc. produkcji przemysłowej kraju.

Prognozy dotyczące zmian w sytuacji politycznej i gospodarczej nie są optymistyczne. Ukraina straciła Krym (wygląda na to, że bezpowrotnie), ma zbrojną rewoltę we wschodnich regionach kraju, a teraz musi wprowadzić społecznie bolesne reformy. Trudno więc będzie skupić społeczeństwo wobec wspólnego programu przemian i uzyskać poparcie dla niego. Bazą jest obecny stan gospodarki i sytuacji politycznej. Rząd w Kijowie ocenia, że w tym roku PKB obniży się o ok. 3 proc. i ta prognoza dla analityków wydaje się być optymistyczna, biorąc pod uwagę chaos polityczny i spodziewaną reakcję społeczną na obniżkę poziomu życia w wyniku wprowadzonych reform.

Prognozowanie rozwoju nawet w najbliższych miesiącach nie jest łatwe. Ukraina ma też na widoku kolejny etap konfliktu gazowego z Rosją. Według Gazpromu strona ukraińska powinna zapłacić 3,9 mld USD do 7 maja lub 4,9 mld USD do końca maja. Jeśli tak się nie stanie, możliwe jest wstrzymanie dostaw dla Ukrainy, co z pewnością spowoduje "podbieranie" gazu przez ukraiński Naftohaz i kolejny konflikt. Obecnie cena gazu dla Ukrainy wynosi 485,5 dolarów za 1000 metrów sześciennych i jest to najwyższa stawka za gaz dla któregokolwiek z klientów Gazpromu. Warto tu dodać, że Gazprom dostarcza gaz do krajów Unii Europejskiej po średniej cenie ok. 370 USD za 1000 metrów sześciennych...

Henryk S. TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.