Kredyty bankowe: emeryci mocno zadłużeni

Przeczytaj także: Kredyty dla emerytów

W czasie kredytowej posuchy instytucje bankowe zaczęły doceniać starsze osoby z niskimi, bo niskimi, ale regularnymi wpływami na konto. Dlatego zasypują seniorów kredytami, liniami i kartami kredytowymi, udostępniają zakupy na raty, bez dodatkowych dokumentów i formalności. Oczywiście chodzi tu o niewielkie kwoty. Żaden bank nie pożyczy osobie z wpływami 1000-1500 zł z ZUS czy KRUS kilkuset tysięcy na mieszkanie. Choć, jak pokazuje historia, i tu zdarzają się wyjątki. I tak emeryci zaciągają jeden kredyt, potem drugi. Nieraz potrzebne są kolejne, by spłacić te pierwsze pożyczki. Rzesza zadłużonych po uszy sześćdziesięciolatków, a nawet siedemdziesięciolatków z komornikami i firmami windykacyjnymi na karku tylko w ciągu roku wzrosła o jedną piątą!

Pani Regina, 67-letnia mieszkanka Warszawy, ma 1200 złotych emerytury i trzy kredyty – w sumie 1100 zł długu. „Zaczęło się niewinnie. Najpierw była mała pożyczka na remont mieszkania – 5 tys. zł na dwa lata. Potem kupiłam pralkę na raty. I jeszcze wnuczka poprosiła, bym kupiła jej telefon komórkowy, też na raty. Miała je sama spłacać, ale teraz nie ma pracy. Więc z kredytem zostałam sama” – opowiada. „Dobrze, że mąż ma także emeryturę, więc jeszcze stać nas na zapłacenie długów i życie. Ale nie wiem, co byłoby, gdyby jego mi zabrakło”.

W podobnej sytuacji jak pani Regina są tysiące seniorów. Nie wszyscy mają tyle szczęścia co ona. Z czasem, gdy na spłatę długów zaczyna brakować pieniędzy, o swoje upomina się komornik i zajmuje emeryturę – zwykle jedyny dochód takiego seniora. Wtedy zaczynają się prawdziwe kłopoty. Kłopoty, które przytrafiają się coraz większej liczbie seniorów.

W samym Białymstoku tylko w tym roku na 85 tys. świadczeniobiorców egzekucje komornicze przeprowadzono u 4028 osób – czyli u blisko 5 proc. – wynika z informacji ZUS, do której udało nam się dotrzeć. Niewiele? Tyle że z roku na rok jest coraz gorzej. „W 2011 r. wpłynęło około 30,4 tys. zajęć komorniczych. Rok później było ich nieco mniej, 28 tys.” – mówi Karol Jagielski rzecznik prasowy oddziału ZUS w Szczecinie. Ale w tym roku znów wystrzeliła. „Do tej pory mieliśmy 38 tys. zajęć komorniczych” – dodaje.

Dane o problemach finansowych emerytów znajdują odzwierciedlenie także w statystykach Krajowego Rejestru Długów. Na koniec lipca 2012 roku na tej ogólnopolskiej liście dłużników wpisanych było 81 795 seniorów, łączna kwota ich długu to 316 mln 600 tys. zł. Średnie zadłużenie to 3870,34 zł. W ciągu roku liczba dłużników-emerytów wzrosła do 96 519 osób, czyli niemal o jedną piątą! Ich łączny dług sięga 495 mln zł, a średnie zadłużenie przypadające na jednego seniora to 5121,86 zł. To oznacza skok w górę aż o 30 proc.!

Atak na klienta

Obecnie średnia emerytura wynosi nieco ponad 1900 zł brutto, ale ponad 50 proc. seniorów dostaje co najwyżej 1800 zł brutto zł, czyli 1500 zł na rękę. Jak to możliwe, że banki osobom z tak niskim świadczeniem udzielają nawet po kilka kredytów?

„Bankom na tym bardzo zależy, by pożyczać. Na tym zarabiają. Groźba bezrobocia, cięcia pensji spowodowały, że grono pracujących Polaków, które ze spłatą kredytu poradziłyby sobie, skurczyło się. A emeryci mają stałe źródło dochodów, bo nikt im tych emerytur przyznanych już nie odbierze. Co więcej, choć ich świadczenia nie są zbyt wysokie, za to starsze osoby postrzegane są jako rzetelni dłużnicy, którzy regularnie spłacają zobowiązania. Dlatego one dla banków są od kilku lat cennymi klientami”– uważa Jarosław Sadowski, analityk Expandera.

Nie bez znaczenia ma fakt, że są jednocześnie klientami bardzo łatwo ulegającym wpływom. Banki to wykorzystują. Uruchamiając całą machinę marketingową i reklamową, wydając krocie na gaże dla aktorów i sportowców, którzy swoim nazwiskiem będą je firmować, przepuszczają prawdziwy atak na klientów. Nic tak nie przemawia do wyobraźni, także starszych osób, jak Piotr Fronczewski, Piotr Adamczyk, Marek Kondrat czy Justyna Kowalczyk, zapewniający, że dzięki pożyczonym pieniądzom w prosty i szybki sposób uda się rozwiązać wszystkie problemy.

Banki chwytają się jeszcze innych sposobów, by upolować klienta, i nie chodzi tu tylko o zwykłe kredyty, ale także produkty, które obligują seniora do dalszego zadłużania się. Chodzi tu na przykład o karty kredytowe. Okazuje się, że te – niejako „w prezencie” – senior może otrzymać, podpisując umowę na kredyt ratalny, kupując telewizor czy kuchenkę. „W prezencie”, bo o tym, że bank mu taką kartę wyda, senior nawet nie wie. Zapisy dotyczące przyznania karty kredytowej zwykle znajdują się pod koniec umowy o kredyt ratalny, tyle że większość osób ich w ogóle nie czyta. Tak więc nasz dłużnik, oprócz kredytu ratalnego, dostaje także drugi kredyt – na karcie – zwykle z limitem na 1000-2000 zł miesięcznie. Jedynym ratunkiem jest nieaktywowanie karty i oddanie jej z powrotem bankowi. Trzeba jednak wybrać się do banku i osobiście, twarzą twarz stanąć z machiną bankowo-marketingową. Najgorsze, co w takiej sytuacji może zrobić senior, to schować taką kartę do szuflady, bo za nieużywanie kawałka plastiku będzie musiał zapłacić – i to słono – nawet kilkadziesiąt złotych rocznie. W ten sposób, zanim nasz senior się zorientuje, że zamiast jednego ma dwa kredyty, dług może sięgnąć nawet dodatkowych kilkaset złotych!