Pozyskiwanie funduszy i dotacji unijnych - rady dla przedsiębiorstw

Przeczytaj także: Fundusze UE: pytania i odpowiedzi

Aby wyjaśnić, dlaczego słabe firmy nie otrzymają dotacji, należy sięgnąć do jednego z najważniejszych mechanizmów rządzących pomocą unijną, czyli zasady dodatkowości i tzw. efektu dźwigni. Zadaniem środków z programów pomocowych nie jest zastępowanie krajowych funduszy i środków własnych firm, lecz dofinansowanie tych działań, które zwiększą konkurencyjność oraz dobrobyt ekonomiczny i rozwój społeczny zarówno w skali regionu, jak i państwa członkowskiego, a w rezultacie przyczynią się do umocnienia Wspólnoty Europejskiej. Pomoc dla pojedynczych firm, która ma zwiększyć ich konkurencyjność (innowacyjność, efektywność itd.) to raczej cel pośredni. Cele nadrzędne przyświecające funduszom strukturalnym to wyrównywanie różnic gospodarczych i społecznych między bogatszymi a biedniejszymi regionami Unii.

Jaki masz pomysł na projekt

Aby przyjąć pomoc, firma musi udowodnić, że jej sytuacja finansowa pozwala na bieżące pokrywanie wydatków przewidzianych w projekcie (dotacje przyznawane są na zasadzie refundacji poniesionych kosztów) oraz że posiada wymagany wkład własny. Załóżmy, że zgodnie z programem operacyjnym minimum 25 proc. kosztów inwestycji musi zostać pokryte przez beneficjenta. Brzmi obiecująco? Jeśli jednak maksymalna dopuszczalna wysokość pomocy wynosi 40 proc. (np. dla dużych firm lub dla podmiotów, które są zlokalizowane w regionach, gdzie limit pomocy jest mniejszy) do sfinansowania pozostaje już 60 proc. Wkład własny można wtedy pokryć kredytem bankowym. Oczywiście pod warunkiem, że firma posiada zdolność kredytową.

Przedsiębiorcy planujący aplikowanie o dotacje dzielą się na dwie grupy. Różni ich motyw podjęcia decyzji o aplikowaniu. Pierwsza grupa to firmy mające sprecyzowane cele i działania, które do nich prowadzą. Do firm doradczych przychodzą z pomysłem na konkretny projekt, a konsultanci przeprowadzają analizę możliwości pozyskania dofinansowania i dobierają optymalne dla projektu źródło pomocy (program operacyjny, działanie i poddziałanie).

Druga grupa potencjalnych wnioskodawców wie tylko, że chce skorzystać z bezzwrotnej pomocy. Dla takich klientów konsultanci zwykle przygotowują zestawienie wszystkich dostępnych źródeł dofinansowania z podziałem na typy zadań, które przewidują wytyczne dla danego działania. Do takiego „zestawu” potencjalny wnioskodawca dobiera zadanie, którego może się podjąć i które ma szansę na wsparcie z programu pomocowego. „Wymyślanie” projektu dla klienta to jedno z najtrudniejszych zadań, jakie stoją przed konsultantami funduszy unijnych. Najlepsza sytuacja to taka, gdy projekt będący przedmiotem wniosku o dofinansowanie jest odpowiedzią na faktyczne potrzeby przedsiębiorstwa i będzie realizowany niezależnie od wyniku konkursu.

Wypełnienie wniosku o dofinansowanie to końcowy etap prac. Sam wniosek to zwykle kilkanaście stron tekstu, wypełnianego zgodnie z wzorem. Zdecydowanie więcej wysiłku należy włożyć w skomplikowane opracowania, które stanowią załączniki do wniosku. Dla inwestycji będzie to przede wszystkim studium wykonalności (czasami biznesplan).

Harmonogram rzeczowo-finansowy

Studium wykonalności (feasibility study) jest narzędziem planowania projektów oraz dokumentem zawierającym elementy jego wdrażania. Jego zasadniczym celem jest pokazanie celowości realizacji projektu, w tym jego efektywności ekonomicznej. Wnioskodawca powinien przedstawić, w jaki sposób projekt wpłynie na rozwój i konkurencyjność firmy, czy projekt jest wykonalny pod względem technicznym i finansowym, czy jest ekonomicznie opłacalny i uzasadniony społecznie (np. oddziaływanie na zatrudnienie – utworzenie miejsc pracy). Analiza wariantowa, będąca elementem studium, ma na celu przedstawienie dostępnych alternatywnych rozwiązań technicznych oraz udowodnienie, dlaczego wybrana koncepcja jest optymalna dla planowanej inwestycji.