Polskie firmy: portfel należności IV 2014

Przeczytaj także: Polskie firmy: portfel należności I 2014

Po tym jak w październiku 2013 r. odsetek przeterminowanych należności w portfelach polskich przedsiębiorstw spadł do historycznie niskiego poziomu (22,7%), w ostatnich dwóch kwartałach znów obserwowany jest jego niewielki wzrost. Warto jednak podkreślić, że wartość odnotowana w kwietniu 2014 r. (24,8%) wciąż jest prawie o 1 pp. poniżej średniookresowej średniej, co oznacza, że udział należności przeterminowanych w portfelach należności polskich firm wciąż jest znacząco poniżej poziomu obserwowanego w okresie nasilenia skutków kryzysu finansowego. Wzrost udziału należności przeterminowanych w portfelu należności polskich przedsiębiorstw wynika głównie ze wzrostu liczby firm, w których przeterminowane należności stanowią ponad połowę ogółu należności, a także spadku udziału firm, w których należności przeterminowane stanowią poniżej 10% ogółu. Wskazuje to na możliwą koncentrację problemów ze spływem należności w niewielkiej grupie przedsiębiorstw.

Pomimo nieznacznego wzrostu odczuwalności problemów z należnościami, a także niewielkiego wzrostu udziału należności przeterminowanych w portfelu należności
polskich firm, po raz kolejny skrócił się przeciętny okres przeterminowania należności. Obecnie jest on na najniższym poziomie w ponad pięcioletniej historii badania i wynosi zaledwie 3 miesiące i 17 dni. Po raz kolejny do historycznie najniższego poziomu spadł udział faktur opóźnionych o ponad 6 miesięcy. Obecne wyniki wskazują, że jedynie 22% faktur, które nie zostały zapłacone w terminie jest opóźnione o ponad pół roku. Prawie 63% ogółu zaległości nie przekracza natomiast 3 miesięcy. Pomimo bardzo dobrych sygnałów przekazywanych przez przedsiębiorstwa, warto podkreślić, że przeciętny okres opóźnienia reaguje z opóźnieniem na zmiany w portfelu należności. W przypadku pogorszenia się koniunktury na początku obserwowane opóźnienia są bardzo krótkie i stąd nie wpływają na wydłużenie przeciętnego okresu oczekiwania.

W badaniu Portfel należności polskich przedsiębiorstw przeprowadzonym w kwietniu 2014 r. wzrosło znaczenie dwóch głównych skutków związanych z występowaniem opóźnień. Na utrudnienia w regulowaniu własnych należności mogące skutkować powstawaniem zatorów płatniczych wskazuje obecnie 36,2% firm w polskiej gospodarce. Względem sytuacji sprzed trzech miesięcy, oznacza to wzrost o 6,3 pp. Jest to jednak wynik wciąż poniżej długookresowej średniej. Na barierę inwestycyjną wskazywało 33,1% ogółu badanych firm, co oznacza wzrost o 3 pp. względem poprzedniego kwartału, jednak jest to wciąż o ok. 1 pp. mniej niż w połowie 2013 r. Kolejne konsekwencje opóźnień są zdecydowanie rzadziej wskazywane przez przedsiębiorców biorących udział w badaniu. Warto odnotować, że na trzecim miejscu znów wskazywana jest konieczność ograniczenia zatrudnienia lub wynagrodzeń. W poprzednim kwartale znaczenie tej bariery bardzo spadło, jednak okazuje się, że była to jedynie przejściowa poprawa. Zmalało znaczenie barier we wprowadzaniu produktów na rynek – obecnie deklaruje je jedynie 8,2% przedsiębiorstw w polskiej gospodarce. Polskie firmy rzadziej zmuszone są do podnoszenia cen – jedynie 4,3% deklaruje tego typu działania. Niewielka liczba firm wskazujących na konieczność podnoszenia cen wskazuje jednak na wciąż znaczące ograniczenia popytowe na rynku. Pomimo rosnącej konsumpcji, ciężko jest przekonać konsumentów do wyższej ceny.

Wraz z obserwowanym pogorszeniem koniunktury w obszarze należności, rosną koszty ponoszone przez przedsiębiorców w związku z nieterminową obsługą zobowiązań przez klientów/kontrahentów. Obecnie wydatki na te cele stanowią 7,9% ogółu kosztów przedsiębiorstw i są zbliżone do długookresowej średniej.

dr Piotr Białowolski