Europa: wydarzenia tygodnia 17/2013

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 16/2013

• Negocjacje w sprawie unijnego budżetu odłożone. W tym tygodniu miały się rozpocząć formalne rozmowy przedstawicieli Parlamentu Europejskiego i krajów członkowskich. Od ich rezultatu europosłowie uzależniają akceptację poziomu wydatków na lata 2014-2020, który na lutowym szczycie ustalili unijni przywódcy. Negocjacje nie mogły się rozpocząć, bo Irlandia, kierująca pracami Wspólnoty, nie przedstawiła wspólnego stanowiska krajów członkowskich na te rozmowy.
• Według prognoz francuskiej firmy analitycznej Strategie Grains kraje Unii Europejskiej mogą wyprodukować w tym roku 291,8 mln ton zboża, czyli o 6 proc. więcej niż przed rokiem. Wzrośnie produkcja wszystkich gatunków zbóż, z wyjątkiem żyta.
• PKB Wielkiej Brytanii wzrósł w I kw. 2013 r. o 0,3 proc. kw/kw (w IV kw. 2012 r. spadł o 0,3 proc. kw/kw). W ujęciu rocznym brytyjski PKB wzrósł w I kw. o 0,6 proc., podczas gdy w IV kw. wzrósł o 0,2 proc. r/r.
• W pierwszym kwartale 2013 roku stopa bezrobocia w Hiszpanii (to czwarta co do wielkości gospodarka strefy euro) osiągnęła poziom 27,2 proc. Oznacza to, że sześć milionów Hiszpanów było bez pracy.
• Bezrobocie we Francji ponownie wzrosło w marcu tego roku i przekroczyło 3,224 mln osób. Według francuskiego Ministerstwa Pracy bezrobocie wzrosło w ciągu miesiąca o 1,2 proc., a w skali rocznej - o 9,8 proc. Z danych uwzględniających osoby częściowo zatrudnione wynika, że liczba poszukujących pracy we Francji zwiększyła się w ciągu roku do 4,7 mln. Najbardziej wzrosło bezrobocie wśród osób powyżej 50. roku życia. W tej kategorii zwiększyło się o 15,2 proc. w skali rocznej. Wśród osób poniżej 25. roku życia bezrobocie wzrosło odpowiednio o 9,8 proc.
• Hiszpańskie biuro statystyczne w Madrycie podało, że stopa bezrobocia w Hiszpanii przekroczyła 27 proc. i jest najwyższa od 37 lat. W I kwartale wyniosła ona dokładnie 27,16 proc. wobec 26,02 proc. w IV kw. 2012 roku. Bez pracy jest ponad 6,2 mln osób. Ponadto Międzynarodowy Fundusz Walutowy pogorszył w ubiegłym tygodniu prognozę dla PKB Hiszpanii w 2013 roku: spadek ma wynieść 1,6 proc. wobec szacowanego wcześniej 1,5 proc.
• Najbliższy szczyt unijnych przywódców (22 maja) będzie poświęcony walce z uchylaniem się od płacenia podatków. W opinii przewodniczącego Rady Europejskiej Herman Van Rompuy "każdego roku tracimy w UE 1 bilion euro w wyniku uchylania się od płacenia podatków. Jest to równowarte całemu PKB Hiszpanii, albo całemu budżetowi Unii na siedem lat. Jego zdaniem problem ten państwa UE powinny rozwiązywać wspólnie, bo "jest to problem, który wykracza poza granice narodowe". Dyskusja na temat ożyła, gdy Międzynarodowe Stowarzyszenie Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) ujawniło informację, według której 130 tys. osób z ponad 170 krajów ukryło przed fiskusem swój majątek w rajach podatkowych na całym świecie. jak dotąd Austria i Luksemburg, to dwa kraje sprzeciwiające się dotąd automatycznej wymianie informacji bankowej.
• Według opublikowanego przez KE raportu nt. stabilności finansowej wartość aktywów całego systemu bankowego UE wynosi 42 bln euro i stanowi 350 proc. unijnego PKB, podczas gdy sektor bankowy USA stanowi tylko 78 proc. PKB Stanów Zjednoczonych. Takie proporcje między aktywami banków a unijnym PKB stanowią "czynnik ryzyka, którego nie można zignorować". Europejski Bank Centralny uważa, że jakiekolwiek opóźnienie we wdrażaniu unii bankowej, zwłaszcza jej drugiego - po uzgodnionym wspólnym nadzorze - etapu (wspólna naprawa banków) jest "szkodliwe" dla stabilności i wzrostu w UE.
• Według KE specyficzną cechą architektury europejskiego sektora bankowego jest ogromny i "przemawiający" udział w aktywach sektora dziesięciu największych banków. "Pod koniec 2011 r. utrzymywały one aktywa wielkości 15 bilionów euro. 10 największych banków w UE utrzymuje aktywa warte 122 proc. unijnego PKB w porównaniu do 44 proc. w USA".
• Spośród 141 banków luksemburskich aż 120 zajmuje się zarządzaniem aktywami osób fizycznych. W opinii Alain Steichena, jednego z najsłynniejszych w Luksemburgu prawników specjalizujących się w podatkach, ponad połowa banków luksemburskich obsługujących osoby fizyczne może upaść po 2015 roku, gdy dojdzie do złagodzenia tajemnicy bankowej i do automatycznej wymiany danych bankowych między krajami UE, co nastąpi 1 stycznia 2015 roku. Stowarzyszenie luksemburskich banków ABBL ocenia wartość aktywów, które osoby fizyczne powierzyły tamtejszym instytucjom finansowym na około 300 mld euro, z czego ponad połowa należy do obywateli krajów unijnych, w których nie mogą już oni korzystać z tajemnicy bankowej, aby uciec przed fiskusem.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PROF. J. BARCZ: ROZSZERZENIE UE ODWAŻNE, ALE KONIECZNE

– Perspektywa dalszego rozszerzenia Unii Europejskiej jest sprawą otwartą – mówi były dyplomata, prof. prawa Jan Barcz z Akademii Leona Koźmińskiego. W lipcu tego roku do Wspólnoty dołączy Chorwacja. Będzie to prawdopodobnie ostatni kraj z Bałkanów Zachodnich, który w tej dekadzie znajdzie się w unijnych strukturach. Jednocześnie wraca dyskusja na temat możliwej akcesji Turcji i Ukrainy.

– To jest decyzja, która w znacznej części będzie musiała być jeszcze przez lata finansowana przez UE – mówi Agencji Informacyjnej Newseria o przyjęciu Chorwacji i otwarciu się UE na państwa bałkańskie prof. Jan Barcz. – Ale trzeba też doceniać, że to jest bardzo potrzebna decyzja, dlatego że po tragicznych doświadczeniach lat 90. nie powstał żaden lepszy i bardziej efektywny program zagwarantowania w tym regionie Europy stabilności demokratycznej, gospodarczej i przede wszystkim politycznej.

Strategia rozszerzenia Unii Europejskiej, szczególnie o kraje bałkańskie, budzi podobne kontrowersje jak akcesja 10 krajów w 2004 roku.

– Powinniśmy doceniać to, że ówczesna piętnastka podjęła bardzo odważną decyzję o dopełnieniu tzw. dużego rozszerzenia, które także Polskę objęło – mówi prof. Jan Barcz – To wcale nie była decyzja przesądzona.

W 2004 roku Polsce w wejściu do Unii towarzyszyła m.in. Słowenia, która jako pierwsze z państw powstałych wskutek rozpadu Jugosławii znalazła się w zjednoczonej Europie. Drugim będzie Chorwacja, której akcesja zaplanowana jest na lipiec br. W ocenie wielu dyplomatów Unia, przyjmując do siebie Zagrzeb wzięła na swe barki ogromne zobowiązanie ekonomiczne.

– Bez wątpienia warto zainwestować nawet duże środki finansowe i również pewną wolę polityczną, żeby te państwa włączyć do organizacji, która bez wątpienia jest taką organizacją stabilności demokracji i gospodarki rynkowej – mówi Agencji Informacyjnej Newseria były ambasador RP w Wiedniu.

Nieunikniona, zdaniem byłego dyplomaty, jest dyskusja na temat dalszego rozszerzania Unii, m.in. o Turcję, z którą negocjacje akcesyjne rozpoczęły się 8 lat temu. W kolejce są jeszcze Ukraina oraz inne państwa z basenu Morza Śródziemnego i Kaukazu Zachodniego.

– Jeżeli patrzymy na Unię Europejską w wymiarze strategicznym, to bez wątpienia, jeśli ma ona odgrywać rolę poważnego partnera strategicznego w wymiarze globalnym, to przyłączanie się Turcji, a w dalszej perspektywie Ukrainy byłoby niezmiernie istotne – mówi profesor Akademii Leona Koźmińskiego – Jeśli chodzi o włączenie Turcji stanowisko USA, która od czasu do czasu przypomina Unii Europejskiej o tej sprawie, jest jednoznaczne i nieprzypadkowe, ale wiąże się to z koniecznością posiadania długofalowej strategii umacniania tożsamości politycznej UE, której niestety obecnie brakuje.

Prof. dr hab. Jan Barcz, Akademia Leona Koźmińskiego