Działalność gospodarcza - bariery 2012

Przeczytaj także: Działalność gospodarcza - bariery

Odzyskanie zapłaconych podatków nie jest ani szybkie, ani łatwe. W przypadku VAT można to zrobić, gdy nieściągalność wierzytelności zostanie „uprawdopodobniona”, co następuje po upływie 180 dni od daty płatności. To dopiero początek drogi. Konieczne jest dodatkowo spełnienie innych warunków dotyczących kontrahenta (powinien być zarejestrowanym podatnikiem VAT zarówno w dniu dokonania dostawy lub wykonania usługi, jak też w dniu dokonania korekty, a dodatkowo w momencie dostawy kontrahent nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji), wierzytelności (nie mogą być zbyte) i wierzyciela (musi zachować status podatnika VAT czynnego co najmniej do dnia dokonania korekty podatku). Trzeba pilnować ponadto dwuletniego okresu na przeprowadzenie całej procedury. Kolejnym utrudnieniem jest konieczność zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. Dłużnik ma 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia na uregulowanie należności. Jeżeli tego nie zrobi, podatek można skorygować w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał (w zależności od wybranego okresu rozliczeniowego), w którym upłynął 14-dniowy termin na uregulowanie należności, ale nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika.

Pomimo długiej listy czynności, które trzeba wykonać, aby odzyskać VAT oraz co najmniej 7-miesięcznego okresu oczekiwania na ten moment, odzyskiwanie VAT jest i tak łatwiejsze niż odzyskanie podatku dochodowego. Ta druga czynność może bowiem zająć od kilku miesięcy nawet do kilku lat. W przypadku PIT „zwrot podatku” następuje przez zaliczenie należności do kosztów uzyskania przychodów (w takim przypadku wartość nieściągalnej wierzytelności zmniejszy przychód „zerując” niejako przypadający od niej podatek). Wcześniej konieczne jest jednak udokumentowanie nieściągalności wierzytelności, do czego niezbędne jest uzyskanie postanowienia organu egzekucyjnego albo postanowienia sądu (protokół sporządzony przez podatnika wystarczy tylko wtedy, gdy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty).

Przepisy dotyczące odzyskiwania VAT są już łagodzone (poprzez tzw. ustawę deregulacyjną) i choć przyjęte zmiany nie są wystarczające, to powinny poprawić sytuację przedsiębiorców. Analogiczne działania nie zostały jednak podjęte w odniesieniu do podatku dochodowego, co powoduje, że przepisy dotyczące tego podatku będą nadal sprzyjać powstawaniu zatorów płatniczych.

4. Skomplikowane przepisy podatkowe i brak jednolitych interpretacji podatkowych

Skomplikowane przepisy podatkowe w połączeniu z brakiem jednolitego stanowiska w interpretacjach podatkowych i orzecznictwie stanowią znaną bolączkę przedsiębiorców. Wyraźnie zwiększają one ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej – przedsiębiorca, nawet jeżeli oprze się na powszechnie dostępnych stanowiskach czy wyrokach w danej kwestii, nie ma pewności, że fiskus nie zakwestionuje jego postępowania. Można tu wskazać np. problemy związane z rozliczeniem wydatków na reprezentację. Wydatkom, którym można przypisać taki charakter nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów nawet gdy faktycznie zostały poniesione w celu uzyskania przychodu. Problem stanowi jednak nie tylko sam zakaz, ale też ustalenie, co się kryje pod pojęciem reprezentacji. Sprawa nie jest prosta - odrębne zdania w tej kwestii mają nawet różne składy orzekające Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z 25 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1445/10 i wyrok z 25.05.2012 r., sygn. akt II FSK 2200/10).