Polska: wydarzenia tygodnia 1/2012

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 52/2011

• Według propozycji resortu finansów ustawa o podatku od wydobycia niektórych kopalin ma obowiązywać od 1 marca br. Trwają dyskusje w ramach Stałego Komitetu Rady Ministrów nt. wzorów do ustalenia stawek podatku, aby w większym stopniu uwzględniały koszty wydobycia.
• Grudniowa stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12,5 proc. (wobec 12,1 proc. w listopadzie). Jest ona 0,3 punktu procentowego wyższa niż była w końcu 2010 roku.
• Trwa pierwszy w 2012 roku tzw. długi weekend. Według eksperta ING TFI każdy dodatkowy dzień wolny od pracy to strata 6 mld 666 mln w polskim PKB. Uważa on też, że długie weekendy rozleniwiają, spada wydajność i produktywność pracownika przed i po długim weekendzie.
• Jak dotąd Komisja Europejska jeszcze nie wydała decyzji w sprawie zgody na przesunięcie unijnych pieniędzy (1,2 mld euro zaoszczędzonych na przetargach kolejowych) z polskich inwestycji kolejowych na drogowe.
• Osłabienie kursu złotego analitycy starają się łączyć z pogarszająca się sytuacja gospodarczą Węgier (ich dług publiczny na poziomie ok. 80 proc. PKB). W końcu roku udało się utrzymać relację długu publicznego poniżej konstytucyjnego progu 55 proc. PKB (szacuje się go na poziomie 53 proc. PKB).
• Do Komisji Nadzoru Finansowego złożony został wniosek chińskiego banku ICBC o zgodę na działalność w Polsce. ICBC jest największym pod względem aktywów bankiem świata (ok. 2 bln dol.). Polski oddział chińskiego banku będzie filią jego luksemburskiego oddziału.
• W końcowa fazę wchodzi projekt ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Nieobciążone hipoteką nieruchomości będą mogły być przedmiotem umowy, na bazie której bank płaci klientowi comiesięcznie określoną sumę pieniędzy. Dopiero po jego śmierci przejmuje nieruchomość, o ile spadkobiercy nie zwrócą kredytu wraz z odsetkami.
• Jeszcze na początku roku na giełdzie były wzrosty i zarządzający funduszami mieli nadzieje. Jednak potem nastąpił siedmiomiesięczny okres spadków. Na początku IV kwartału zarządzający funduszami liczyli przynajmniej na końcówkę roku, na przedświąteczne ożywienie gospodarcze i wzrosty na giełdach. Jednak końcówka 2011 roku była inna, nietypowa. Zamiast grudniowych wzrostów, giełda straciła kolejnych 5 proc., a w tym czasie WIG 20 stracił 6,3 proc. W całym roku strata wyniosła 22 proc. Nie lepiej ukształtowała się sytuacja na rynku papierów małych i średnich firm, gdzie spadki wyniosły odpowiednio 22 i 30 proc.
• Z dokładniejszych wyliczeń wynika, że cały rok OFE zamknęły z 4,8-proc. stratą. Firmy zarządzające funduszami emerytalnymi miały zróżnicowane wyniki. I tak AXA - straciła 3,3 proc. a Polsat miał największą stratę wśród wszystkich tego typu firm - 7,2 proc. W sumie na koniec 2011 roku Polacy w funduszach emerytalnych odłożyli 225 mld zł.
• Trwają spory związane z koncepcją nałożenia na spółkę KGHM nowego podatku od wydobycia miedzi i srebra. Kombinat zagroził możliwością zamknięcia jednej z kopalń i jednej huty, oraz zwolnieniem nawet 4,5 tys. pracowników, tłumacząc to względami ekonomicznymi wynikającymi z nałożenia tej nowej daniny. Według wstępnych szacunków byłoby to w tym roku 1,8 mld zł, a w 2013 nawet 2,2 mld zł.
• Według firmy Samar w całym 2011 r. Polacy zarejestrowali tylko ok. 275 tys. nowych samochodów osobowych (podobnie jak w kryzysowym 2009 roku), czyli o 12,3 proc. mniej licząc r/r...
• Weszła w życie akcyza na węgiel i koks do celów opałowych. Szczegółowe rozwiązania prawne zostały poddane ostrej krytyce specjalistów. Średnio będzie to ok. 30 zł na tonie. W przepisach jest duża lista podmiotów zwolnionych z opłaty (m.in. gospodarstwa domowe i zakłady wykorzystujące węgiel i koks do produkcji energii i wyrobów energetycznych). Akcyza ma być pobierana nie od producentów czy importerów węgla, ale od sprzedawców. Będą musieli prowadzić w tym celu specjalną ewidencję.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ZAPAŚĆ NA RYNKU MOTORYZACYJNYM

Już od roku na światowych rynkach motoryzacyjnych nie dzieje się dobrze. Ta niepokojąca opinia dotyczy także polskiego rynku, a dane opublikowane przez firmę Samar potwierdzają ten pogląd. Według tej firmy w całym 2011 r. Polacy zarejestrowali tylko ok. 275 tys. nowych samochodów osobowych (podobnie jak w kryzysowym 2009 roku), czyli o 12,3 proc. mniej licząc r/r...

Powszechna jest opinia, że sytuacja na rynku motoryzacyjnym to barometr wskazujący na stan gospodarki i nastroje konsumenckie. Według ACEA w pierwszych dziesięciu miesiącach 2011 roku kierowcy w UE kupili 11 mln 126 tys. nowych aut osobowych. Zanotowano więc spadek o 1,2 proc. r/r. Największy spadek w tym okresie zanotowano w Grecji (spadek o 36 proc!), w Portugalii (o 25 proc.), w Hiszpanii i Rumunii (o 20 proc.) i we Włoszech (o 10 proc.). Za główne przyczyny kryzysu na tym rynku uznaje się pogarszająca się sytuację na rynku kredytowym, wzrost kosztów eksploatacji (paliwa) i rosnące zagrożenie drugą, poważniejsza niż poprzednia, fazą kryzysu gospodarczego. W Polsce także mamy kryzys na tym rynku. W pierwszych 10 miesiącach sprzedaż nowych aut spadła o ponad 7 proc. r/r, a wzrost zanotowano tylko w lutym (1,4 proc. r/r). W październiku sprzedaż spadła o 17 proc. r/r. Liczono na poprawę tych niepokojących wskaźników w końcówce roku. Niestety, w grudniu ten spadek wyniósł aż 34 proc....

Złe prognozy na 2012 rok potwierdzają decyzje europejskich koncernów motoryzacyjnych. Europejskie kierownictwo Opla rozważa zamknięcie którejś z fabryk. Także Peugeot-Citroën ogranicza produkcję i poinformowało o zamiarze zwolnienia 4 tys. swoich pracowników we Francji i 2 tys. w innych państwach Europy. Kłopoty przeżywa polski Fiat. Trwa spór w tyskiej fabryce Fiata.Dotyczy on przede wszystkim kwestii płacowych. Jednak związkowcy chcą też rozmawiać z dyrekcją o sytuacji i przyszłości tak Fiata, jak i związanych z koncernem innych spółek (Fiat Powertrain Polska, Fiat Powertrain Technologies Poland, Denso Thermal Systems Polska oraz Sistema Polska). Związkowcy obawiają się dalszego spadku produkcji (w tym roku wyniesie ona w Tychach ok. 470 tys. wobec 533,5 tys. w 2010 roku). W ostatnim kwartale zwolniono 435 osób. Sytuacja na naszym rynku motoryzacyjnym spowodowała, że gliwicki Opel w końcu ubiegłego roku ogłosił kolejny postojowy tydzień, który mają odrobić na początku przyszłego roku. Jeśli nie będzie to możliwe, to pracownicy otrzymają tzw. postojowe. Już we wrześniu z tego samego powodu gliwicka fabryka wstrzymała produkcję w trzy kolejne piątki.

Niestety wiele wskazuje na to, że sytuacja na tym rynku w Polsce ma szansę pogorszyć się. W opinii przedstawicieli środowisk dilerskich w skrajnie niekorzystnym wariancie rozwoju sytuacji może wystąpić spadek sprzedaży aut nawet o 25 proc. Jedną z przyczyn oprócz rosnących ograniczeń na rynkach kredytowych będzie pogarszający się kurs złotego wobec euro, co może wpłynąć na ceny samochodów europejskich marek. Jeśli uwzględnić coraz bardziej widoczne zagrożenie stabilności gospodarczej w strefie euro, co może wpłynąć na stan polskiej gospodarki oraz rosnące ceny paliw, to można powiedzieć, że są coraz poważniejsze podstawy do "czarnych" prognoz.

W ostatnich dniach pojawiło się nowe niebezpieczeństwo na rynku paliwowym. Konflikt z Iranem wszedł w nową, ostrzejszą fazę, nie jest wykluczony konflikt zbrojny i blokada przepływu tankowców z portów Zatoki Perskiej przez cieśninę Ormuz. Gdyby do tego doszło, to możliwy jest skokowy wzrost cen paliw, a nawet załamanie się w światowej gospodarce.

Nie należy też lekceważyć nastrojów społecznych. Rosnąca świadomość w społeczeństwie kryzysu w strefie euro i jego konsekwencji wpływa na oszczędności w wydatkach (szczególnie większych, a więc takich jak zakup nowego auta). Te obawy potwierdza mierzony przez Ipsos Wskaźnik Optymizmu Konsumentów, który jest obecnie na najniższym poziomie od kwietnia 2009 r.