PR a kreowanie wizerunku polityka i partii politycznej

Przeczytaj także: Mechanizm public relations w polityce

Można zaryzykować stwierdzenie, że polityczny public relations będzie to tworzenie wizerunku, budowanie dobrych stosunków między partią polityczną, a różnymi uczestnikami środowiska zewnętrznego oraz zabieganie o korzystną ocenę ze strony mediów. Skuteczność tego mechanizmu promocji zależy od odzwierciedlenia faktycznych i sprawdzalnych walorów organizacji, od jej rzetelności oraz jej zachowania się w środowisku lokalnym.

Pozytywny wizerunek organizacji politycznej przyczynia się do wzmocnienia skuteczności stosowanych przez nią środków promocji. Zjednuje on opinię publiczną, tworzy jej „osobowość” funkcjonującą w świadomości społecznej, która jest łatwo identyfikowana i postrzegana. Negatywny wizerunek z powodu np. zaangażowania się w afery korupcyjne osłabia wsparcie dla partii ze strony społeczeństwa, a także powoduje spadek jej poparcia w sondażach politycznych.

Pierwszym krokiem w tworzeniu wizerunku partii jest poznanie jej potrzeb, oczekiwań, jak i cech osobowości grupy społecznej, do której adresuje ona swój program polityczny i od której zamierza otrzymać poparcie przy urnach wyborczych. Natomiast pełen image tworzy syntetyczny obraz, jaki powstaje w świadomości społeczeństwa, i może być on kreowany na kilku płaszczyznach: merytorycznej, emocjonalnej, personalnej i komercyjnej.

Te cztery obszary, z którymi jest związany image partii politycznych, wzajemnie się przenikają, tworząc jeden spójny wizerunek. Pierwsza płaszczyzna merytoryczna jest uwarunkowana programem politycznym sensu stricto, uznaniem danej partii na arenie międzynarodowej, poziomem zindywidualizowania organizacji, jak również z dotrzymywaniem obietnic wyborczych. Na płaszczyznę emocjonalną składa się wspólna ideologia i tradycja, która łączy dane ugrupowanie polityczne z jej zwolennikami. Z ideologią często jest związana także symbolika danej partii, a także jej nazewnictwo (np. partia liberalna, konserwatywna, socjaldemokratyczna). Liberalizm, socjaldemokratyzm, konserwatyzm, nacjonalizm – to ogólne wizerunki partii ukazujące postrzeganie przez nie ustroju ekonomicznego, społecznego i politycznego. Z tego symbolu wynikają określone zadania i przedsięwzięcia partii, które mogą być osiągnięte tylko dzięki posiadaniu i sprawowaniu władzy.

Bardzo ważny dla wizerunku partii politycznych jest także czynnik osobowy, tzn. ludzie, którymi się ugrupowanie otacza, a w szczególności ich liderzy, którzy reprezentują partię polityczną w kontaktach z elektoratem i kreują jej image medialny. Zwłaszcza w Polsce, gdzie występują tendencje do tworzenia ugrupowań personalnych, ugrupowania są identyfikowane przez pryzmat posiadania znanych i charakterystycznych polityków. Niezbędna dla politycznego public relations jest także ostatnia czwarta płaszczyzna, która jest związana z różnymi działaniami i przedsięwzięciami medialnymi (informacyjnymi) na rzecz wyeksponowania danej partii politycznej, zdobycia poparcia i zaufania środowisk społecznych.

Public relations pomaga w celowym i planowanym tworzeniu obrazu partii/polityka w świadomości innych ludzi. Chodzi zarówno o pierwsze wrażenie, jak i trwały wizerunek w świadomości wyborców. Dlatego też zsynchronizowanie powyższych płaszczyzn jest niezbędnym warunkiem stabilnego funkcjonowania współczesnych organizacji politycznych i zdobycia stabilnego elektoratu.

Sposób kształtowania wizerunku na rynku politycznym jest uzależniony od tego, czy partia lub polityk są podmiotami, które już istniały na scenie politycznej, czy też stanowią novum. Inaczej będzie kształtował swój image polityk, czy nowo powstała partia polityczna, która dopiero chce zaistnieć na rynku politycznym, a inaczej organizacja, która posiada już stały wizerunek i chce go jedynie umocnić lub stosownie do zapotrzebowania na rynku stara się go zmienić.

Na polskiej scenie politycznej ze względu na brak wykształcenia społeczeństwa obywatelskiego, i co za tym idzie braku jasnych preferencji wyborczych elektoratu, partie polityczne, które zaczynają działalność polityczną, są w lepszym położeniu. Taka sytuacja przypuszczalnie będzie miała miejsce do momentu wykształcenia się jasnych preferencji wyborczych.

Nowe podmioty polityczne dzięki precyzyjnemu rozpoznaniu rynku wyborczego (potrzeby różnych grup i warstw społecznych), panującej na nim konkurencji (zapoznanie się z programami i działalnością innych organizacji politycznych) i zastosowaniu mechanizmów marketingowych, takich jak public relations (odpowiedni image medialny, organizowanie tzw. dobrej prasy, powoływanie się na tradycję i autorytety, posiadanie medialnych liderów itp.), mają lepszą szansę na zdobycie elektoratu niż już działające partie polityczne, które co prawda nabierają rutyny w swoim działaniu, ale mogą mieć „podoczepiane” różne etykiety.

„Znając słabe strony konkurentów, wady w ich działalności, dostrzegając nastroje i potrzeby wyborców – nowy uczestnik rynku politycznego może wykorzystać tego rodzaju marketingową wiedzę i utworzyć takie ugrupowanie, które zjedna sobie elektorat niezdecydowany oraz przekona ten, który się zawiódł na innych”.

Jeżeli partia (polityk) chce zmienić swój dotychczasowy wizerunek, który wykreowały media (prasa, radio, telewizja) powinna rozpocząć swoje działania od zbadania preferencji, upodobań i opinii segmentu wyborców, do których będzie się kierowała. Poprawnie dobrana grupa potencjalnych wyborców pozwala określić pożądane oblicze (image) partii, kandydatów i programu. Następnie po przeanalizowaniu historii partii oraz różnorodnych opinii na jej temat, a w szczególności dotychczasowego image’u medialnego, można sporządzić kilka wariantów nowego wizerunku partii (polityka), który może być wykorzystywany w zależności od grup wyborców o zbliżonych cechach.

Analiza prasy daje możliwość poznania aktualnego image’u ugrupowania i polityków w mediach (publicity), umożliwiając podjęcie działań zmierzających do ewentualnej korekty tego wizerunku. Inny wizerunek będzie pożądany dla partii (polityka) prezentującego się w rejonach wiejskich i małomiasteczkowych, a inny w środowisku wielkomiejskim. W pierwszym środowisku wystawiony przez partię kandydat powinien prezentować swoje wiejskie (lokalne) pochodzenie i upodobanie np. do ludowej tradycji.

Natomiast w drugim powinien wykazać się wyższymi predyspozycjami intelektualnymi, jak również zrozumieniem dla problemów miejskich. Inną prezentację będą mieli też kandydaci związani z popularną partią polityczną lub z rządem odnoszącym sukcesy i cieszącym się uznaniem opinii publicznej – wówczas należy to podkreślać i eksponować. W przeciwnym wypadku kandydat nie powinien demonstrować swej przynależności partyjnej, starając się uwydatnić swoje mocne atuty osobiste.

Wyborcy zwracają także uwagę na poparcie, jakie dla partii polityka dają osoby związane z życiem politycznym, ekonomicznym, kulturalnym i naukowym kraju. Ich popularność i sympatia przenosi się bezpośrednio na ugrupowanie polityczne/polityka.

Wizerunek partii/polityka nie powstaje z dnia na dzień. Jest on tworzony przez cały okres jej/jego działalności. Kompleksowy image partii politycznej w świadomości elektoratu tworzy się na podstawie całości informacji zarówno dotyczących partii, jak i ogółu jej członków.

Metody, jakie w kreowaniu wizerunku partii politycznych są stosowane w ramach działalności public relations, można podzielić na: materialną, w ramach której można wyróżnić formę pośrednią i bezpośrednią, jak również niematerialną.

Podsumowując, na kształt wizerunku partii politycznej składają się: synchronizacja programów politycznych z ideologią, czynnik osobowy (image polityków), jak również różne działania i przed sięwzięcia medialne (informacyjne) na rzecz wyeksponowania danej partii politycznej, zdobycia poparcia i zaufania środowisk społecznych. Bardzo ważne dla wiarygodnego wizerunku partii jest dotrzymywanie obietnic wyborczych, jak również etyka ludzi, którymi się otaczają.

Image każdego podmiotu politycznego musi być tworzony indywidualnie z uwzględnieniem specyfiki danej organizacji, jej ideologii i doktryn politycznych, programu sensu stricto i programu wyborczego, jak również indywidualnych cech polityków, którzy z nim sympatyzują.

Fragment pochodzi z książki „Public relations jako narzędzie kreowania wizerunku partii politycznych” Izabela Podobas.




Publikacja ma na celu usystematyzowanie wiedzy teoretycznej dotyczącej kształtowania wizerunku w polityce. Zostały przedstawione okoliczności, które wpłynęły na komercjalizację życia politycznego, jak i współczesne zagrożenia oraz tendencje rozwoju rynku politycznego.