Wykorzystanie funduszy UE a odpowiedzialność karno-skarbowa

Przeczytaj także: Fundusze strukturalne UE a odpowiedzialność karna

Jednakże oprócz penalizacji wynikającej z kodeksu karnego konieczne jest uzupełnienie tej tematyki o przedstawienie zasad odpowiedzialności wynikającej z kodeksu karnego skarbowego. Artykuł 82 kodeksu karnego skarbowego brzmi następująco:

• „§ 1. Kto naraża finanse publiczne na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę, pobranie lub niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
• § 2. Jeżeli wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencji nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.”

Powyższy przepis wskazuje jednoznacznie na cel ochronny, jakim są finanse publiczne pochodzące z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego przeznaczone na środki dotacyjne lub subwencje. Istotne dla stwierdzenia odpowiedzialności jest przeznaczenie środków publicznych.

Zachowanie sprawcy, którym może być każdy – zarówno pracownik organu państwowego lub samorządowego decydujący o przyznaniu dotacji lub subwencji, jak i podmiot otrzymujący dofinansowanie, polega na narażeniu finansów publicznych na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę, pobranie albo niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji.

Warto poznać dokładne rozumienie przesłanek odpowiedzialności wynikającej z tego przepisu i jednocześnie pamiętać o fakcie, że również ustawa o finansach publicznych w swoim zakresie obejmuje prawidłowość zaciągania i realizacji zobowiązań wykorzystujących środki publiczne.

Sformułowanie użyte w par. 1 „naraża” oznacza, że nie jest konieczne, aby nastąpił faktyczny skutek w postaci uszczuplenia w budżecie Unii Europejskiej. A więc nawet w przypadku przeprowadzenia udanej procedury zwrotu od beneficjenta nienależnej dotacji wraz z ustawowymi odsetkami, będzie ponosił odpowiedzialność na podstawie wskazanego przepisu.

Określając powyższe przesłanki możemy stwierdzić, że sprawca tego czynu, aby ponosić odpowiedzialność, powinien zachować się w następujący sposób:

1. Narazić na uszczuplenie finansów publicznych poprzez pobranie nienależnej wypłaty – za nienależną wypłatę należy rozumieć sytuację, w której beneficjent nie dotrzymał warunków umowy o dofinansowanie i nie powinien takiej dotacji w ogóle otrzymać. W tym stwierdzeniu mieści się bardzo szeroki katalog zdarzeń i zachowań, do którego można przykładowo zaliczyć:

• Błędy w postępowania wynikających z konieczności dotrzymania procedur związanych z zamówieniami publicznymi;
• Sfałszowanie dokumentów w celu uzyskania dotacji;
• Brak zasadności i kwalifikowalności wydatków;
• Brak realizacji projektu w zakładanym zakresie;
• Brak dokumentów potwierdzających poniesienie wydatku;
• Nieprawidłowości związane z wnioskami o płatność.

2. Dokonać niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania dotacji lub subwencji – zgodnie z definicją sformułowaną w ustawie o finansach publicznych wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację następuje przede wszystkim poprzez zapłatę za zrealizowane zadania, na które dotacja nie była udzielona albo realizację innych celów niż wskazane w przepisach stanowiących o sposobie udzielenia i rozliczenia dotacji.

Wnioskodawcy oraz beneficjenci powinni pamiętać więc o tym, że oprócz „klasycznej’ odpowiedzialności karnej za tzw. „oszustwo dotacyjne” będą im grozić powyższe sankcje karno – skarbowe.