Projekt PPP plus dotacja unijna

Przeczytaj także: Rozliczanie projektów unijnych: na co uważać?

Czy w ogóle możliwe jest zastosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego przy udziale finansowania unijnego? Argumentuje się słusznie, iż przedsięwzięcie PPP tylko wtedy jest atrakcyjne dla inwestorów prywatnych, kiedy przynosi oczekiwany zysk z zainwestowanego kapitału. Z kolei dofinansowanie unijne z zasady dotyczy projektów, w których spodziewane przychody nie są w stanie pokryć kosztów budowy oraz eksploatacji danego przedsięwzięcia. Jak więc pogodzić tę pozorną sprzeczność? Grant z funduszy europejskich w projektach PPP pozwala na realizację publicznych projektów, które bez dotacji byłyby nierentowne. Dotacja ogranicza koszty finansowe partnera prywatnego, zmniejszając jego zapotrzebowanie na kredytowanie inwestycji. Jest też wyraźnym sygnałem dla inwestorów prywatnych, że przedsięwzięcie ma istotne znaczenie dla strony publicznej.

Spalarnie i hale sportowe na początek?

Pierwsze projekty hybrydowe są już przygotowywane i relatywnie zaawansowane. Do najważniejszych inwestycji należą 4 projekty budowy spalarni odpadów, znajdujące się na liście projektów kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W całym kraju planowana jest realizacja 12 spalarni, jednak większość instalacji budowana będzie wyłącznie ze środków publicznych. Formuła PPP zastosowanie znajdzie w Poznaniu, Łodzi, Koszalinie oraz na Górnym Śląsku. Łączny koszt realizacji tych czterech projektów wynosi ponad 4,4 mld zł, a wnioskowana dotacja UE ponad 1,9 mld zł. Ponadto obecnie trwają analizy dotyczące możliwości realizacji w trybie hybrydowym projektów sportowo-rekreacyjnych w regionalnych programach operacyjnych. Prowadzone są również pierwsze przedsięwzięcia PPP na majątku wytworzonym w ramach projektów unijnych, np. koncesja na usługi wodno-kanalizacyjne w Będzinie.

Dlaczego beneficjenci decydują się na korzystanie z formuły PPP? Doświadczenia z krajów, w których od lat z powodzeniem stosuję się formułę partnerstwa wskazują na liczne korzyści ekonomiczne i społeczne. Poprzez optymalną alokację ryzyka między stroną publiczną oraz prywatną eliminowana jest plaga projektów publicznych – nadmierny optymizm inwestorów. W efekcie realizacja inwestycji w formule PPP przebiega bardziej terminowo niż w przypadku inwestycji publicznych i rzadziej dochodzi do przekroczenia założonego budżetu. Zwykle udaje się osiągnąć także wyższy wskaźnik jakości do ceny poprzez lepsze dopasowanie zakresu inwestycji do rzeczywistych potrzeb użytkowników.

Cechy te mają także niebagatelne znaczenie dla instytucji wdrażających fundusze UE. W sytuacji gdy okres kwalifikowalności wydatków jest ściśle określony, a opóźnienia w uruchamianiu inwestycji mogą spowodować utratę środków z tytułu zasady n+3/n+2, PPP jest instrumentem wartym rozważenia. W odniesieniu do polskich projektów spalarniowych powyższe korzyści na pewno miały znaczenie przy wyborze trybu realizacji inwestycji, ale wydaje się, że pierwszoplanową rolę odegrał poziom długu publicznego poszczególnych samorządów. Wszyscy beneficjenci przyjęli założenia, że projekt nie może prowadzić do zwiększania długu publicznego, własność obiektu musi pozostać po stronie publicznej, a miasto musi zachować strategiczną kontrolę nad jakością oraz cenami świadczonych usług. Założenia te jasno wskazują jak atrakcyjne dla partnera publicznego może być partnerstwo. Dochodzimy tu jednak do kolejnego stereotypu, o którym należy pamiętać przy realizacji projektów PPP i przed którym warto się zabezpieczyć.