Jak są podejmowane decyzje inwestycyjne?

Przeczytaj także: Psychologia inwestowania: pułapki

Często zdarza się też, że decyzje ludzi uwarunkowane są wynikami ostatniej zrealizowanej inwestycji. W takiej sytuacji inwestorzy odczuwają jeden z trzech poniższych czynników motywacyjnych. Pierwszy polega na tym, że ludzie po uzyskaniu wygranej lub zwiększeniu swoich aktywów są bardziej skłonni do podejmowania ryzyka. Mechanizm ten sprawia, że inwestorzy giełdowi chętniej nabywają instrumenty ryzykowne tuż po korzystnym zakończeniu transakcji. Zupełnie odwrotnie wygląda sytuacja, w której inwestorzy ponoszą straty, są oni wówczas zazwyczaj mniej skłonni do ryzyka. Oczywiście inwestorzy ponoszący stratę nie zawsze popadają w tendencję unikową, zdarzyć się może że będą chcieli wyrównać dopiero co poniesione straty. Mówimy wtedy o potrzebie wyrównania straty. Mechanizm ten motywuje inwestorów do podjęcia działań ryzykownych tuż po poniesieniu straty.

Ciekawym mechanizmem jest tak że efekt dyspozycji. Zgodnie z nim inwestorzy skłonni są bardziej sprzedawać akcje, które przynosiły zysk niż te które przynosiły stratę. Dzieje się tak dlatego, że unikamy żalu spowodowanego stratą, a dążymy do radości wynikającej z zysku. Z badań wynika również, że inwestorzy o wiele mocniej przeżywają stratę jeśli wynikała ona z własnej decyzji niż jeśli są w stanie przypisać ją nieprzewidywalnemu zachowaniu rynku. Zgodnie z tym jeżeli inwestor po długich analizach wybierze spółkę, zakupi jej akcje, a następnie poniesie stratę na zwyżkującym rynku akcji, to jest niechętny do sprzedaży akcji ze stratą. Jeśli natomiast inwestor wybierze spółkę, której akcje zniżkują wraz z całym rynkiem, to odczuje on mniejszy żal niż w poprzednim przypadku i łatwiej będzie mu wycofać się z błędnej inwestycji

Godnym uwagi mechanizmem jest również dysonans poznawczy i działania jakie wywołuje on u inwestorów. Definiowany jest on jako niezgodność między dwoma elementami poznawczymi. Z reguły uczestnicy rynku kapitałowego po dokonaniu wyboru waloru nastawieni są na sukces inwestycji. Po pewnym okresie wybór ten często zostaje zweryfikowany przez rynek i okazuje się błednym. Tak więc aby zmniejszyć napięcie wywołane dysonansem poznawczym pomiędzy dokonanym wyborem a niesatysfakcjonującym obrotem sprawy, inwestorzy często starają się koncentrować jedynie na pozytywnych informacjach.

Wszystkie powyższe mechanizmy sprawiają, że decyzje podejmowane przez inwestorów są często obarczone nie tylko ryzykiem związanym z brakiem możliwości poznania pełnego obrazu analizowanego aktywa, ale również ryzykiem związanym z emocjonalnym podejmowaniem decyzji. Na uwagę zasługuje fakt, że wiele z błędów podejmowanych na skutek emocjonalnego podejścia do inwestycji jest popełniana, pomimo iż inwestorzy podczas ich popełniania często byli świadomi mechanizmu jaki przyczynił się do podjęcia błędnych decyzji.