Prawa własności: indeks 2010

Przeczytaj także: Znak towarowy a domena internetowa

Opinie ekspertów PAFERE na temat rankingu IPRI

Prof. Michał Wojciechowski, Przewodniczący Rady Programowej PAFERE komentuje:

"Indeks ten ma istotne słabości. Najważniejszą jest ta, że nie uwzględnia on ograniczenia własności przez wysokie podatki. Dlatego za dobrze wypadły w nim kraje Europy Zachodniej w zestawieniu z krajami wolnorynkowymi. Raport uwzględnia trzy główne kategorie: ochronę własności w sensie materialnym, ochronę własności intelektualnej i instytucje prawne wokół własności. Z tych kategorii najmniej ważna jest druga, a już zwłaszcza w krajach biedniejszych. Choćby dlatego, że dotyczy ona znacznie mniejszych sum. Ranking znacznie ją przecenia. Tym samym zawyżył on pozycję Polski, która w tej kategorii wypadła stosunkowo najlepiej.

Jeżeli chodzi o otoczenie instytucjonalne, to miejsce przyznane Polsce (45.), może być zbyt wysokie. Wzięło się ono stąd, że sposób oceny sądów, czy administracji bierze zbytnio pod uwagę oficjalne gwarancje polskich władz, a za mało stan faktyczny. Niestety aż zanadto trafnie przyznano Polsce 98. miejsce w kategorii najważniejszej – ochrony własności materialnej. Oznacza to, najprościej rzecz ujmując, że w Polsce wolno kraść. Władzy wolno okradać obywateli, a korupcja, oszukiwanie kontrahentów i zwykłe złodziejstwo są często bezkarne. Ta 98. pozycja mówi bardzo wiele. Tuż obok z krajów europejskich są Ukraina i Serbia, niżej tylko dwa, Słowenia oraz Bośnia i Hercegowina."

Prof. Witold Kwaśnicki, Uniwersytet Wrocławski, członek Rady Programowej PAFERE podaje:

"Inicjatywa Sojuszu Praw Własności (Property Right Alliance) promująca w społeczeństwach znaczenie praw własności jest godna wspierania. Dobrze, że taki wskaźnik praw własności jest publikowany, bo z jednej strony uświadamia tym, którzy żyją w systemie szanującym te prawa, że mają powody do zadowolenia, ale jednocześnie powinni cały czas być czujni by tych praw nie utracić. Z drugiej strony tym, którzy tego pełnego zakresu poszanowania praw własności nie doświadczają uświadamia, że są systemy w których te prawa są w pełni przestrzegane i, że warto o nie walczyć, bo jest to realne do osiągnięcia.

Mam jednak pewne wątpliwości, czy takie odseparowanie praw własności od innych czynników sprzyjającym wolnościom i dobrobytowi nie czyni trochę złego. Obawiam, się, że w świadomości ‘zwykłego’ człowieka zrodzić się może myśl, że wystarczające będzie zadbanie o poszanowanie tylko praw własności. Podobnie jak w Polsce na początku transformacji, wielu ludzi uznało, że wystarczy sprywatyzować gospodarkę i będziemy mieć kapitalizm. Dlatego bliższe mi są wskaźniki wolności gospodarczej, w których prawa własności są elementem większej całości. Ochrona praw własności jest ważnym elementem oceny klimatu gospodarczego kraju, ale nie jest elementem najistotniejszym."

Z kolei Damian Kot, Ekspert ekonomiczny PAFERE mówi:

"Czwarta edycja raportu Property Rights Alliance pozwala spojrzeć z szerszej perspektywy na kwestię ochrony praw własności. Efekt pracy niezależnych ekonomistów jest jednym z niewielu opracowań pozwalających na efektywne porównania międzynarodowe w tej dziedzinie. Nawet pobieżna lektura raportu skłania do stawiania pytań np. o miejsce w nim Polski. W dwadzieścia lat po bankructwie poprzedniego systemu możemy zadać proste, chociaż może niewygodne pytania. Dokąd zmierzamy? Nasz kraj, niegdyś uważany za lidera przemian, został oceniony gorzej niż Urugwaj czy też Kostaryka. Ponadto, wymienione państwa w stosunku do 2009 roku uczyniły postęp. Miejsce Polski pozostało bez zmian. A to przecież od zapewnienia praw własności zależy zdrowy rozwój gospodarczy. Stabilny, oparty o niewzruszalne fundamenty. Nie stać nas na marnowanie szans i potencjału młodego pokolenia.

Zapewne kwestią przypadku jest fakt pierwszego opublikowania raportu w 2007 roku, daty początku obecnego kryzysu. Od tego momentu możemy śledzić jak państwa w naszym imieniu i dla naszego dobra wprowadzają kolejne regulacje i ograniczenia. Oby kolejny raport pozwolił nam na więcej pozytywnych konstatacji."

Informacje o badaniu
Powstanie raportu zostało zainicjowane w 2007 roku przez Property Right Alliance, skupiający organizacje wspierające ochronę praw własności z całego świata, początkowo dla celów programu badawczego politologa i badacza praw własności na całym świecie, peruwiańczyka Hernando de Soto. Dane pochodzą z opracowań instytucji międzynarodowych, m.in. Banku Światowego i OECD, ale także ze źródeł krajowych. Raport powstał we współpracy z 62 think-tankami z 51 krajów.