Projekty innowacyjne w działaniach PO IG

Przeczytaj także: Nowoczesne przedsiębiorstwa a strategie innowacji

Niestety także w przypadku tego poddziałania potencjał dostępnego finansowania nie został do tej pory wykorzystany w pełnym zakresie, choć powody tego stanu rzeczy są nieco inne. Niepełne wykorzystanie istniejącego potencjału wynika z zasad konkursowych, które zostały przyjęte w pierwszym naborze wniosków, a które do pewnego momentu obowiązywały również w nowym konkursie. Regulamin konkursu zakładał, iż nabór wniosków będzie prowadzony do momentu przekroczenia 100 proc. alokacji środków finansowych przeznaczonej na daną rundę aplikacyjną. Takie podejście przewidywało tym samym, iż wszystkie wnioski złożone w ramach otwartej rundy aplikacyjnej otrzymają wsparcie, a potencjalni beneficjenci podpiszą z Ministerstwem Gospodarki umowy o dofinansowanie.

Tak jak można się było spodziewać nabór wniosków został zamknięty po wpłynięciu zaledwie kilku aplikacji, z których 3, na kwotę ponad 335 mln zł dofinansowania zostały rekomendowane do wsparcia. Niestety, pogarszająca się kondycja gospodarki światowej spowodowała, że dwóch z trzech potencjalnych beneficjentów zrezygnowało z realizacji projektu i zdecydowało się nie podpisywać umów o dofinansowanie. Brak listy rezerwowej uniemożliwił jednak ministerstwu ponowne rozdysponowanie środków. Tym samym większa część dofinansowania przeznaczonego w pierwszym konkursie na wspieranie innowacyjnych projektów nie została rozdysponowana.

Niedociągnięcia z pierwszej rundy aplikacyjnej zostały poprawione w ramach naboru wniosków w 2009 r., w którym ministerstwo założyło, iż wnioski przyjmowane będą do momentu przekroczenia 150 proc. środków finansowych dostępnych w ramach trwającego konkursu. Takie podejście należy uznać za krok w dobrym kierunku. Niestety nowa zasada ma małą szansę zastosowania w praktyce. Na dzień przygotowania niniejszego opracowania kwota dofinansowania wskazana w aplikacjach złożonych przez przedsiębiorców w 2009 r. wyczerpywała dostępną pulę pomocy zaledwie w 23 proc. Biorąc pod uwagę, iż w obecnej rundzie aplikacyjnej na wsparcie przeznaczono ponad 1 mld zł można założyć, że nie zakończy się ona rozdysponowaniem wszystkich dostępnych środków finansowych.

Pojawia się tym samym pytanie, czy w obliczu narastającego kryzysu gospodarczego zabrakło komuś odwagi, aby obniżyć wyśrubowane kryteria kwalifikowalności dla poddziałania 4.5.1, aby umożliwić pełne wykorzystanie dostępnych środków finansowych? Planowane do wdrożenia w 2010 r. zmiany ,,poluzowujące’’ kryteria wejścia są na pewno krokiem w dobrym kierunku. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, że krok ten został poczyniony zbyt późno. Niemal w połowie perspektywy finansowej na lata 2007-2013 będziemy mieli do czynienia z sytuacją, w której środki na znaczące, innowacyjne projekty inwestycyjne zostaną wykorzystane w niewielkim zakresie, co rodzić będzie pokusę przesunięcia tych środków do działania 4.4, w którym, jak zostało to zaznaczone we wcześniejszej części opracowania, innowacyjność projektów wielokrotnie pozostawia wiele do życzenia.

Działania 1.4-4.1: wysoka innowacyjność?

Ostatnią nadzieją na dofinansowanie projektów najbardziej innowacyjnych wydaje się więc być wsparcie projektów celowych nakierowanych na przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych w zdefiniowanym przez potencjalnego beneficjenta zakresie, a następnie wdrożenie do działalności gospodarczej opracowanych w ramach projektu rozwiązań. W przypadku tych działań nie przewidziano wyszukanych definicji innowacyjności oraz konieczności dołączania odpowiednich opinii sporządzonych przez podmioty zewnętrzne. Biorąc jednak pod uwagę charakter realizowanych projektów - przeprowadzenie fazy badawczo-rozwojowej, po której następować ma weryfikacja wyników zakończonych prac i badania rynku mające udowodnić, iż produkt może z powodzeniem konkurować na rynku - można zakładać, iż projekty, które doczekają się komercjalizacji będę reprezentować wysoki poziom innowacyjności.

Trzeba jednak zauważyć, że w działaniu jest brak wytycznych w zakresie przeprowadzenia badań rynku a procedura konfrontowania wyników zakończonych prac badawczo-rozwojowych z pierwotnymi deklaracjami wnioskodawców nie jest do końca jasna. Może być tak, że wnioski składane będą w ramach działania 1.4-4.1 tylko dlatego, że w ramach działania 4.4 uniemożliwiono w ostatniej rundzie aplikacyjnej ubieganie się o wsparcie dużym przedsiębiorcom. Należy mieć jednak nadzieję, iż taka sytuacja nie będzie miała miejsca. Wtedy bowiem jedno z ostatnich znaczących źródeł wspierania innowacji również nie spełni pokładanych w nim nadziei.